Yeraltı Suları ve Kaynaklar

SaMeT46 Harbi Aktif Üye
YERALTI KAYNAKLARIMIZ

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli yeraltı kaynakları şu şekilde sıralanabilir :Yeraltı suları,petrol,kömür,doğalgaz ve çeşitli madenler.
1)Yer Kabuğunun Tabakalı Yapısı:

toprak,çeşitli kayaların aşınmasından oluşan,içinde çürümüş bitki ve hayvan kalıntılarını bulunduran bir karışımdır.Toprak kayaların aşınarak küçük taneciklere parçalanmasıyla oluşur.
Toprağın oluşmasını birçok faktör etkiler.Bunlarınbaşlıcalar,bölgedeki asıl kayanın türü,bölgede yaşayan organizma türleri,zaman ve iklimdir.Sıcakve nemli iklimlerde kayalar hızlı aşındığından,toprak çabuk oluşur.

2)Yeraltı Suları ve Yeraltı Oluşumları

Yeraltı Suları:
Tüm denizlerin sularını göz önüne alırsanız,Dünyada herkes için bol su olduğunu düşünebiliriz.Oysa dünyada iki tane temel içme suyu kaynağı vardır.bunlardan biri,yüzeyüzerinde,suyu tatlı olan göllerle nehirler,diğeri ise toprak altında depo edilmiş yeraltı sularıdır.
a)Artezyenler:
Bazen su içeren geçirgen kaya katmanı,geçirgen olmayan çanak biçimli iki katman arasında bulunabilir.Eğer su yanlarda yeterli yüksekliğe ulaşırsa,geçirgen olmayan tabaka delindiğinde,basınçlı su delinen yerden fışkırır.Bu tür kuyulara artezyen kuyu denir

Artezyen kuyusunun açıldığı yer su seviyesinin altında ise,kuyu açıldığındayeraltı suyu bileşik kaplar prensibine göre kendiliğininde fışkırır.

Kaynak Suları:Bazen yeraltı suyu kendiğilinden yer yüzüne çıkar Böyle sulara kaynak sular denir.Kaynaklar,genellikle doymuş kuşağın gözeneksiz kaya tabakasıyla tepelerin kenarlarında bulunur. Bu durumda su hiç bir yere gidemez,fakat yüzeye baskı yaparak dışarı çıkar.

Artezyen kuyuları ve kaynak suları küçük yerleşim birimlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilir.

Kaynak ve kuyu sularının bulunduğu bölgelerde yerleşim alanları ve endüstri tesisleri kurmakson derece tehlikelidir.Yerleşim alanlarındanve endüstri tesislerinden çıkan atık ve kirli sular,gözenekli yapıdangeçerek kaynak ve kuyu sularına karışır. Sonuçta,toplum için önemi büyük olan kuyu ve kaynaksularıda kirlenmiş olur.

Dinlendirme su önce büyük havuzlara alınarak içindeki iri taneli madelerin dibe çökmesi sağlanır.

süzme:su,üst üste sıralanmış çakıl ,kum,ince kum katmanlarından geçirilir.Bu yöntemle suyun bulanıklığı giderilir.

Havalandırmadinlenen su fıskıye halinde havaya püskürtülerek veya birden akıtılarak havalandırılır.

Mikroplardanarıtma:Klorlama veya ozonlama yöntemi ile sudaki mikroplar öldürülür.Bu işlemler tamamlandıktan sonrasu depolaraalınarak yerleşim yerlerine pompalanır.

iyi Bir İçme Suyunda Aşağıdaki Özellikler Olmalıdır:
1-Renksiz,kokusuz,duru ve tadı hoş olmalıdır
2-içinde mikroplar ve başka canlı,cansız kalıntılar olmamalıdır
3-içinde vücut için yararlı madensel tuzlar yeterince olmalıdır

Yeraltı Oluşumları:
b>Sarkıt-Dikitler Ve Travertenler amla damla akan suyun biriktirdiği çeşitli minerallerden oluşan tortulkayaçlardır.Bu kayaçların mağaraların tavanlarından veya yanlarından buz saçağı gibi aşağıya doğru sarkan tiplerine sarkıtdenir.Mağaranın tabanından yukarıya doğru yükselen tiplerine ise dikit adı verilir.
Sarkıt ve dikit türü bir tortullaşmanın uygun şartları şunlardır:
1-Mağaranın üzerinde,kaynakniteliğinde bir kayacın bulunması.
2-Yağmur sularının aşağıya doğru süzülmesi.
3-Suyun damla damla ve sürekli akmasına neden olacak bir geçidin bulunması.
4-Mağara içinde buharlaşmaya ve karbondioksitin kaçışına önem veren yeterli hava akımının olması.
Travertenler pamuk taşı olarak bilinir.Kalsitten oluşan,yoğun katmanlı kayaçtır.
ülkemizde başlıca traverten katmenleri Denizli'nin Pamukkale yöresinde,Tokat'a bağlı turhal ilçesinde ve Giresun'a bağlıAlucra ilçesinde bulunur.
 
Son düzenleme moderatör tarafından:
SüKuN Harbi Aktif Üye
Yeraltı Suları ve Kaynaklar



Yer altı Suyu (Taban Suyu)



Yağış olarak yeryüzüne düşen ya da yeryüzünde bulunan suların, yerçekimi etkisiyle yerin altına sızıp, orada birikmesiyle oluşan sulardır. Yer altı suyunun oluşabilmesi için beslenme ve depolanma koşullarının uygun olması gerekir. Yer altı suyunun beslenmesini etkileyen en önemli etmen yağışlardır. Depolama koşulları ise yüzeyin eğimine, bitki örtüsüne ve yüzeyin geçirimlik özelliğine bağlıdır.



Yer altı Sularının Bulunuş Biçimleri



Bol yağışlı ve zemini geçirimli taşlardan oluşan alanlarda yer altı suyu fazladır. Az yağış alan, eğimi fazla ve geçirimsiz zeminlerde ise, yer altı suyunun oluşumu zordur. Kum, çakıl, kumtaşı konglomera, kalker, volkanik tüfler, alüvyonlar, geçirimli zeminleri oluşturur. Bu nedenle alüvyal ovalar ve karstik yöreler yer altı suyu bakımından zengin alanlardır. Kil, marn, şist, granit gibi taşlar ise geçirimsizdir. Yer altı suyu oluşumunu engeller. Yeraltında biriken sular

Taban suyu

Artezyen

Karstik Yeraltı Suyu

olarak bulunur.



Taban Suyu



Altta geçirimsiz bir tabaka ile sınırlandırılan, geçirimli tabaka içindeki sulardır. Bu sular genellikle yüzeye yakındır. Marmara Bölgesi’ndeki ovalar, Ege Bölgesi’ndeki çöküntü ovaları, Muş, Erzurum ve Pasinler ovalarındaki yer altı suları bu gruba girer.



Artezyen



Bu tür sular basınçlı yeraltı sularıdır. İki geçirimsiz tabaka arasındaki geçirimli tabaka içinde bulunan sulardır. Tekne biçimli ovalar ve vadi tabanlarında bu tür sular bulunmaktadır.

İç Anadolu Bölgesi artezyen suları bakımından zengindir.



Karstik Yer altı Suyu



Karstik yörelerdeki kalın kalker tabakalar arasındaki çatlak ve boşluklarda biriken yer altı sularıdır. En önemli özelliği birbirinden bağımsız taban suları oluşturmasıdır. Karstik alanların geniş yer kapladığı Akdeniz Bölgesi karstik yeraltı suları bakımından zengindir.



Kaynak



Yeraltı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yere kaynak denir. Türkiye’de kaynaklara pınar, eşme, bulak ve göze gibi adlar da verilir.

Kaynaklar, yer altı suyunun bulunuş biçimine, yüzeye çıktığı yere ve suların sıcaklığına göre gruplandırılabilir. Sularının sıcaklığına göre kaynaklar, soğuk ve sıcak su kaynakları olarak iki gruba ayrılır :



Soğuk Su Kaynakları



Yağış sularının yeraltında birikerek yüzeye çıkması sonucunda oluşurlar. Genellikle yüzeye yakın oldukları için dış koşullardan daha çok etkilenirler. Bu nedenle suları soğuktur. Soğuk su kaynakları yeraltında bulunuş biçimine ve yüzeye çıktığı yere göre üç gruba ayrılır :



Tabaka Kaynağı : Geçirimli tabakaların topoğrafya yüzeyi ile kesiştikleri yerden suların yüzeye çıkmasıyla oluşan kaynaklara tabaka kaynağı denir.



Vadi Kaynağı : Yeraltına sızan suların bulunduğu tabakanın bir vadi tarafından kesilmesi ile oluşan kaynaktır. Genellikle vadi yamaçlarında görülür.



Karstik Kaynak (Voklüz) : Kalın kalker tabakaları arasındaki boşlukları doldurmuş olan yer altı sularının yüzeye çıktığı kaynaktır. Bol miktarda kireç içeren bu kaynakların suları genellikle sürekli değildir. Yağışlarla beslendikleri için karstik kaynakların suları soğuktur. Toroslar üzerindeki Şekerpınarı en tanınmış karstik kaynak örneklerinden biridir.



Sıcak Su Kaynakları



Yerkabuğundaki fay hatları üzerinde bulunan kaynaklardır. Fay kaynakları da denir. Suları yerin derinliklerinden geldiği için sıcaktır ve dış koşullardan etkilenmez. Sular geçtikleri taş ve tabakalardaki çeşitli mineralleri eriterek bünyelerine aldıkları için mineral bakımından zengindir. Bu tür kaynaklara; kaplıca, ılıca, içme gibi adlar verilir. Sıcak su kaynaklarının özel bir türüne gayzer denir.



Gayzer : Volkanik yörelerde yeraltındaki sıcak suyun belirli aralıklarla fışkırması ile oluşan kaynaklardır.



UYARI : Yerin derinliklerinde bulunan suların sıcaklığı yıl içinde fazla bir değişme göstermez. Fay kaynakları volkanik ve kırıklı bölgelerde görülür.



Türkiye’de Sıcak Su Kaynaklarının Dağılışı



Türkiye kaplıca ve ılıca bakımından zengin bir ülkedir. Bursa, İnegöl, Yalova, Bolu, Haymana, Kızılcahamam, Sarıkaya, Erzurum, Sivas Balıklı Çermik, Afyon, Kütahya, Denizli çevresindeki kaplıca ve ılıcalar en ünlüleridir.
 

Benzer Konular

Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Üst