deep
Harbi Aktif Üye
Direnç Nedir, Direnç Ne Demek
Direncin kelime anlamı, birşeye karşı gösterilen zorluktur. Devre elemanı olan dirençte devrede akıma karşı bir zorluk göstererek akım sınırlaması yapar. Elektrik enerjisi direnç üzerinde ısıya dönüşerek harcanır.
"R" veya "r" harfi ile gösterilir ve birimi Ohm(Ω)'dur. Üst katları kiloohm, megaohm ve gigaohm 'dur.
Direnç, iletken yol yüzeydirenci - ısıl direnç gibi yönlere ayrılır: Teoride, direnç ısıyla doğru orantılıdır.
Dirençler devrede ne için kullanılır?
- Devreden geçen akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmak,
- Devrenin besleme gerilimini bölüp küçülterek diğer elemanların çalışmasını sağlamak,
- Hassas devre elemanlarının yüksek akımdan zarar görmesini engellemek,
- Yük (alıcı) görevi yapmak ve
- Isı enerjisi elde etmek gibi amaçlarla kullanılır. (UFO gibi ısıtma cihazları)
1. Yapıldıkları Maddeye Göre Direnç Çeşitleri
1. Karbon Karışımlı Dirençler:
Bu tip dirençler toz halindeki karbonun dolgu maddesi ve reçineli tutkal ile karışımından üretilir. Karbon dirençler tolerans oranları yüksek olan ve değerleri direnç eskidikçe değişebilen dirençlerdir.
Karbon dirençler büyük değerli dirençlerin yapılmasına uygundur. Karbon dirençler küçük akımlı devrelerde kullanılır ve güçleri 1/10 W ile 5 W arasında değişmektedir. Karbon dirençlerin değerleri renk koduyla kodlanmıştır.
2. Film Dirençler (İnce Tabakalı Dirençler):
Film dirençler elektrik akımına karşı direnç gösteren bir maddenin, seramik bir çubuğun etrafına kaplanmasıyla elde edilen dirençlerdir. Film dirençlerin; karbon film dirençler, metal film dirençler, metal oksit film dirençler, metal cam karışımı film dirençler ve cermet (seramik-metal) film dirençler gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Film dirençlerin tolerans (hata) oranları %1-2 gibi çok küçük değerlerdir. Düşük tolerans değerleri ve yük altındaki yüksek kararlılıkları nedeniyle film dirençler hassas yapılı elektronik devrelerde sıklıkla tercih edilir.
3. Tel Sarımlı (Taş) Dirençler:
Taş dirençler; krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin vb. Maddelerden üretilmiş tellerin porselen, bakalit, amyant gibi ısıya dayanıklı olan bir madde üzerine sarılması ile üretilen dirençlerdir. Taş dirençler büyük güçlüdürler, bu nedenle de yüksek akım çeken devrelerde kullanılmaları uygundur. Aynı sebepten dolayı taş dirençlerin yaydıkları ısı da yüksek olacağından devre üzerinde bu tip dirençlerin yakınına elektrolitik kondansatör, diyot, transistör, entegre vb. ısıdan çabuk etkilenen elemanlar monte edilmemelidir.
Taş dirençler küçük değerli dirençlerin yapılması için uygundur. Taş dirençlerin değerleri gövdeklerinde yazılıdır ve güçleri 2 W ile 225 W arasındadır.
Ayrıca farklı bir başlık altında anlatılan ayarlı dirençler mevcuttur, direnç değerinde duruma göre değişiklik yapılması veya istenilen bir değere ayarlanması gereken devrelerde kullanılırlar. Karbon, telli ve kalın film yapıda olanları vardır.
Ayarlı dirençler iki ana gruba ayrılır:
- Reostalar
- Potansiyometreler
Biz elektronikçiler daha çok potansiyometreleri kullanmaktayız.
Reostalar
Reostalar,iki uçlu ayarlanabilen(değişken direnç) dirençlerdir. Bu iki uçtan birine bağlı olan kayıcı uç, direnç üzerinde gezdirilerek, direnç değeri değiştirilir.
Potansiyometreler
Potansiyometreler üç uçlu ayarlı orta uç, direnç üzerinde gezinebilir
Potansiyometreler, direnç değerinin değiştirilmesi yoluyla gerilim bölme, diğer bir deyimle çıkış gerilimini ayarlama işlemini yapar.
Devre direncinin çok sık değiştirilmesi istenen yerlerde kullanılır.Potansiyometreler radyo gibi cihazlarda ses kontrolü için kullanılır. Sesin açılıp kapanması için kullanılır.
Potansiyometreler aşağıdaki üç grup altında toplanabilir.
- Karbon potansiyometreler
- Telli potansiyometreler
- Vidalı potansiyometreler
Standart direnç renk kodları, EIA
Not: Renkler kırmızıdan mora, kırmızı düşük, mor yüksek enerji olmak üzere temsil etmektedir.
Elektronik öğrencilerinin bu kodları kolayca ezberlemesi için elektronik öğretmenleri "Sokakta sayamam gibi" cümlesini kullanmaktadırlar. Yani SoKaKTa SaYaMaM GiBi cümlesindeki sessiz harfler sırasıyla renk kodlarındaki renkleri temsil eder.
Direncin kelime anlamı, birşeye karşı gösterilen zorluktur. Devre elemanı olan dirençte devrede akıma karşı bir zorluk göstererek akım sınırlaması yapar. Elektrik enerjisi direnç üzerinde ısıya dönüşerek harcanır.
"R" veya "r" harfi ile gösterilir ve birimi Ohm(Ω)'dur. Üst katları kiloohm, megaohm ve gigaohm 'dur.
Direnç, iletken yol yüzeydirenci - ısıl direnç gibi yönlere ayrılır: Teoride, direnç ısıyla doğru orantılıdır.
Dirençler devrede ne için kullanılır?
- Devreden geçen akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmak,
- Devrenin besleme gerilimini bölüp küçülterek diğer elemanların çalışmasını sağlamak,
- Hassas devre elemanlarının yüksek akımdan zarar görmesini engellemek,
- Yük (alıcı) görevi yapmak ve
- Isı enerjisi elde etmek gibi amaçlarla kullanılır. (UFO gibi ısıtma cihazları)
1. Yapıldıkları Maddeye Göre Direnç Çeşitleri
1. Karbon Karışımlı Dirençler:
Bu tip dirençler toz halindeki karbonun dolgu maddesi ve reçineli tutkal ile karışımından üretilir. Karbon dirençler tolerans oranları yüksek olan ve değerleri direnç eskidikçe değişebilen dirençlerdir.
Karbon dirençler büyük değerli dirençlerin yapılmasına uygundur. Karbon dirençler küçük akımlı devrelerde kullanılır ve güçleri 1/10 W ile 5 W arasında değişmektedir. Karbon dirençlerin değerleri renk koduyla kodlanmıştır.
2. Film Dirençler (İnce Tabakalı Dirençler):
Film dirençler elektrik akımına karşı direnç gösteren bir maddenin, seramik bir çubuğun etrafına kaplanmasıyla elde edilen dirençlerdir. Film dirençlerin; karbon film dirençler, metal film dirençler, metal oksit film dirençler, metal cam karışımı film dirençler ve cermet (seramik-metal) film dirençler gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Film dirençlerin tolerans (hata) oranları %1-2 gibi çok küçük değerlerdir. Düşük tolerans değerleri ve yük altındaki yüksek kararlılıkları nedeniyle film dirençler hassas yapılı elektronik devrelerde sıklıkla tercih edilir.
3. Tel Sarımlı (Taş) Dirençler:
Taş dirençler; krom-nikel, nikel-gümüş, konstantan, tungsten, manganin vb. Maddelerden üretilmiş tellerin porselen, bakalit, amyant gibi ısıya dayanıklı olan bir madde üzerine sarılması ile üretilen dirençlerdir. Taş dirençler büyük güçlüdürler, bu nedenle de yüksek akım çeken devrelerde kullanılmaları uygundur. Aynı sebepten dolayı taş dirençlerin yaydıkları ısı da yüksek olacağından devre üzerinde bu tip dirençlerin yakınına elektrolitik kondansatör, diyot, transistör, entegre vb. ısıdan çabuk etkilenen elemanlar monte edilmemelidir.
Taş dirençler küçük değerli dirençlerin yapılması için uygundur. Taş dirençlerin değerleri gövdeklerinde yazılıdır ve güçleri 2 W ile 225 W arasındadır.
Ayrıca farklı bir başlık altında anlatılan ayarlı dirençler mevcuttur, direnç değerinde duruma göre değişiklik yapılması veya istenilen bir değere ayarlanması gereken devrelerde kullanılırlar. Karbon, telli ve kalın film yapıda olanları vardır.
Ayarlı dirençler iki ana gruba ayrılır:
- Reostalar
- Potansiyometreler
Biz elektronikçiler daha çok potansiyometreleri kullanmaktayız.
Reostalar
Reostalar,iki uçlu ayarlanabilen(değişken direnç) dirençlerdir. Bu iki uçtan birine bağlı olan kayıcı uç, direnç üzerinde gezdirilerek, direnç değeri değiştirilir.
Potansiyometreler
Potansiyometreler üç uçlu ayarlı orta uç, direnç üzerinde gezinebilir
Potansiyometreler, direnç değerinin değiştirilmesi yoluyla gerilim bölme, diğer bir deyimle çıkış gerilimini ayarlama işlemini yapar.
Devre direncinin çok sık değiştirilmesi istenen yerlerde kullanılır.Potansiyometreler radyo gibi cihazlarda ses kontrolü için kullanılır. Sesin açılıp kapanması için kullanılır.
Potansiyometreler aşağıdaki üç grup altında toplanabilir.
- Karbon potansiyometreler
- Telli potansiyometreler
- Vidalı potansiyometreler
Standart direnç renk kodları, EIA
Not: Renkler kırmızıdan mora, kırmızı düşük, mor yüksek enerji olmak üzere temsil etmektedir.
Elektronik öğrencilerinin bu kodları kolayca ezberlemesi için elektronik öğretmenleri "Sokakta sayamam gibi" cümlesini kullanmaktadırlar. Yani SoKaKTa SaYaMaM GiBi cümlesindeki sessiz harfler sırasıyla renk kodlarındaki renkleri temsil eder.
