İyodür Nedir

İyodun -1 değerli olarak bulunduğu bileşiklerin genel adına iyodür denir. İyodürler üç grupta toplanır:

• Metal iyodürler
• Organik iyodürler
• Ametal iyodürler

Ametal iyodürler arasında, elementlerin doğrudan doğruya birleşmesiyle elde edilen fosfor iyodür ile amonyağın bir katılma ürünü olan ve çok kolay patlayan azot iyodür gösterilebilir.

Hidroiyodik asidin tuzları olan maden iyodürler, iyodun maden üzerine veya hidroiyodik asidin bir okside etki etmesiyle elde edilebilir; bu bileşikler, eş biçimli olduğu klorürler ve bromürlerle büyük bir benzerlik gösterir. Gümüş (sarı), kurşun (sarı), bakır-I (gri), cıva-I (yeşil) ve cıva-II (kırmızı) iyodürler dışında diğer bütün iyodürler suda erir. Bunların birçoğu fotoğrafçılıkta (alkali, gümüş iyodürler), tıpta (potasyum, demir, cıva iyodürler) kullanılır. Kurşun iyodür ve cıva-II iyodür boyar maddeleri meydana getirir.

Sodyum ve magnezyum iyodüre, deniz suyunda ve tuz çökeltilerinden üretilen tuzların içinde rastlanır. Amerika ve İsviçre’de kullanılan sofra tuzunda iyot eksiği olduğundan tuz içindeki iyot oranını %0,00’e çıkarmak için potasyum iyodür katılır.

Alkollü iyodürler veya etil iyodür gibi hidroiyodik asidin eterleri, organik sentezlerde alkol köklerinin bağlanması için kullanılır. Tedavide birçok maden iyodürü (potasyum, sodyum, amonyum, strosyum) kullanılır. Amipli dizanteri tedavisinde kullanılan bizmut ve ametal iyodürleri, frengi tedavisinde kullanılan bizmut ve kinin iyodürleri gibi belirli sayıda çift iyodür bulunmaktadır.