Yanlış ilaç kullanımı vücudumuza ne tür zararlar verebilir?

Yanlış ilaç kullanımının vücuda verdiği zararlar nelerdir?

Aynı rahatsızlığı bulunan iki farklı kişiden, aynı ilaç birine iyi gelirken, diğerinde ters ters etki yapabiliyor...

Pek çok insan rahatsızlandığında arkadaş veya komşu tavsiyesiyle ilaç kullanıyor. Ancak bir kişide faydalı olan ilaç, aynı rahatsızlığı bulunan başka birinde ters sonuçlar doğurabiliyor.

Bazen de doktor kontrolünde verilen ilaçlar bile farklı insanlarda değişik etkilere yol açabiliyor. Gelişen teknolojiyle ilaçların kişisel etkilerini tespit etmek mümkün hale geldi. Ağız içi dokusu veya küçük bir tüp kan örneğiyle 'kişisel ilaç profili' çıkarılmaya başlandı. Uzmanlar, yöntemin yaygınlaşmasıyla gelecekte gereksiz veya yanlış ilaç kullanımının önüne geçileceğini belirtiyor.

Tıbbi Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Nesrin Erçelen, ilaçların kişilerin ortalama yüzde 70'ine etkili olacak şekilde üretildiğini söyledi. Aynı ilacın her 100 kişiden ortalama 30'unda farklı etkiler doğurduğunu belirten Erçelen, "Farmakogenetik analizle kişinin DNA'sına bakarak hangi grupta yer aldığını belirleyebiliyoruz. Ayrıca elde ettiğimiz verilerle ilacın yan etkilerinin vereceği zararları da önleyebiliyoruz." dedi. Hekimlerin genetik analiz sonuçlarına bakarak doğru ilacı ve doz ayarlaması yapabildiklerini dile getiren Erçelen, bu sayede gereksiz ilaç kullanımının önleneceğini kaydetti. Erçelen, vücuda alınan ilaçları enzim tabir edilen salgıların parçaladığını hatırlatarak, "Enzimler, gen tarafından sentezleniyor. Göz renklerimiz nasıl farklıysa bu tür genlerin de tipleri var. İlacı parçalayan mekanizmaya yani genlere bakarak ilacı yararlı, yararsız ve az yararlı olarak gruplandırabiliyoruz." diye konuştu. Dr. Erçelen, bu gruplandırmanın şimdilik kanser, diyabet ve kalıtımsal kan hastalıkları gibi önemli rahatsızlıklarda kullanıldığını sözlerine ekledi.

İlaç kullanmayan insan neredeyse yok gibidir. Özellikle, kronik hastalıkların tedavisi için dahi yeni ilaçların keşfedildiği günümüzde oluşan talep doğrultusunda pek çok sayıda ilaç çeşidi bulunmaktadır. Ancak sağlığımız için iyileştirici özellikleri nedeniyle sık sık başvurduğumuz ilaçlar bilinçsizce ve yanlış kullanımlar sonucu ölüme kadar varabilen sonuçlarla da karşımıza çıkabilir. Memorial Hastanesi Genetik Tanı Merkezi Sorumlusu Uz. Dr. Gülay Özgön, yanlış ilaç kullanımının zararları ve bu konu hakkında insanlara yardımcı olan, son yılların en popüler bilim dallarından biri “Farmakogenetik” hakkında bilgi verdi.

Bu kadar çok ilacın keşfinin nedeni: Kişilerin genetik farklılıkları

Toplumdan topluma hatta kişiden kişiye oluşan genetik farklılıklar herkesin ilaca verdiği yanıtı farklılaştırmaktadır. Farmakogenetik de genetik yapı ve kalıtsal farklılıkların kişilerde ilaç kullanımını nasıl etkilediğini inceler.

İNSAN GENLERİ, HASTALIKLARA SEPEP OLDUĞU GİBİ VÜCUDUN İLACA VERDİĞİ YANITTAN DA SORUMLUDUR.

Yanlış ilaç kullanımı en sık rastlanan 4. ölüm sebebi

Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan araştırmalarda, ilaç etkileşimleri ve yan etkilerinden ötürü hastaneye yatan-ölen kişi sayısının, tüm hastane yatış-ölüm nedenleri arasında 4. sırada yer aldığı ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak yanlış ilaç kullanımının ne kadar tehlikeli olduğu, yapılan istatistiklerle de doğrulanmıştır.

Bireyselleşmiş tedavi “Farmakogenetik” ile mümkün olacak

Farmakogenetik; hastaların ilaçlara verdiği cevapların oluşmasında temel bir rol oynayan genetik faktörleri inceler. Farmakogenetiğin kullanımı ile kişiler arası DNA farklılıkları saptanarak bireyin ilaca yanıtı önceden saptanmakta, sebebi bilinmeyen semptomlar nedeniyle kronik ilaç kullanan kişilerin hastalıkları açıklanabilmektedir.

Bazı ilaçların yan etkileri hastanın kabusu olur!

Özellikle bazı tansiyon hastaları, ilaç kullandığı halde ilaca yanıt alamazlar. Genetik farklılıklar yüzünden oluşan bu durum Farmakogenetik testlerle çözülebilir ve doz ayarlamasıyla sonuca ulaşılır.

Kalp hastaları dikkat!

Kalp ritim bozukluğu bulunan ve Bypass ameliyatı olmuş hastalar, kullandıkları kan sulandırıcı ilaç sebebiyle 2 haftada bir INR testi ile (pıhtılaşma zamanı) ölçüm yaptırmak zorunda kalırlar. Bu hastalarda kan pıhtılaşması süresinin uzun olması istenir ve INR ile hastanın ilaca verdiği tepki ölçülür. Ancak Farmakogenetik laboratuvarında yapılan testlerle INR yaptırmasına gerek kalmadan, hastanın kullandığı ilaçlar dikkate alınarak doz ayarlaması yapılır.

Kanser tedavisinde şart!

Özellikle kanser tedavisi için kemoterapi gören hastaları ilaçların olumsuz etkilerinden yakınırlar. Farmakogenetik testlerle kişinin genetik yapısına uygun doz ayarlaması yapılır ve kemoterapi de kullanılan ilaçlara bağlı yan etkiler en aza indirilir veya kullanılan ilaçların antikanser etkilerinin en az seviyede tutulması sağlanır.

Unutmamak gerekir ki; her hastalığın tedavisi esnasında amaç, hem hastalığı iyileştirmek hem de kullanılan ilaçların yan veya ters etkilerine en az oranda maruz kalmaktır