deep
Harbi Aktif Üye
Van ın Yöresel Oyunları, Vanın Halk Oyunları, Vanın Yöresel oyunları, Van Folklör Oyunları
Van Halk Oyunları bakımından en zengin yörelerden biridir. Çeşitli kültürlerin etkisi ve çok yönlü insanları ile yöre konuları ile çok özellik teşkil etmektedir. Yörenin oyunları kuzey ve güneyde ayrı ayrı karekter gösterebilmektedir. Örneğin kuzey tarafı Erzurum ve Ağrı'dan esinlenmiş olacak ki burda bazen bar oyunlarına rastlanmaktadır.
Güneyde ise daha çok Hakkâri, Siirt, Bitlis gibi illerle benzerlik gösterir.
Bu yörelerde oyunlar HALAY- GÜVENK- GOVENT adlarını alırlar. Doğumdan ölüme kadar Halk Oyunları ile iç içe olan yöre
insanı yaratıcılığınada buna katarak çok güzel ürünler elde etmişlerdir. Oyunlarda genellikle bir nedensellik ilkesi aranmış ve ortaya
bu ilişki ile örnekler sunulmuştur. Bu bazen bir hayvan taklidi, bazen insan taklidi, bazen gök, bazen toprak, bazen tabiat vs. olmuştur.
Tabi kaynağın asıl yeri insan aklı ve çabası olmuştur.
Vandaki folklor zenginliği içindeki Halk Oyunları, geçmişteki çevre ülkeleri kültürü, çevre illerdeki kültür ve yöresel kültürle bütünleşmiş
ortaya güzel ürünler vermiştir. Hele çok medeniyet geçirmiş olan bir il olan Van'ın Osmanlılardan-Araplara, Iran-Irak-Suriye den,Ermenilere
kadar büyük bir topluluğa hizmet vermiş bir il oluşu tüm bunların kalışları, yerleşmeleri, geçişleri bu yöreye çeşitli kültürlerle birlikte geniş
folklorik kaynaklarda bırakmışlardır.
Van'da oynanan oyunlar Kızlı-Erkekli olduğu gibi yalnız erkek ve yalnız kız oyunlarıda vardır. Kızlı erkekli oyunlarda el ele tutulduğu zaman
akrabalık ilişkileri aranır. Govent tutulacağı zaman ekip başında oynacak kişi ya çok tecrübeli, ya çok büyük yada çok iyi oyuncu olması gerekir.
Çünkü ekip başında oynayacak insana meziyet lazımdır.
Ekip başında oynayan kişiye GÜVENK BAŞI, veya GOVENT BAŞI denir. Ekip sonunda oynayacak kişide yine iyi oyuncu olmalıdır. Buna da
POÇİK denir.
Ekip başı ve sonunda oynayan Govent başı ve Poçik'in ellerinde mendil olur ve bu mendil sallandığı zaman göbek altına veya belin arkasına gitmemelidir. Buda bir saygınlık ifadesidir.
Oyun esnasında oyunculara ŞABAŞ verilir ve bu parada davulcuya gider, davul-zurnacılar genellikle yörede MITRIP veya MUTRIP diye bilinen
yerli kişilerdir. Eğlence ve düğünler Davul-Zurna yegane çalgıdır.Ancak zamanla bunlara ZİLLİ DEF, DABRUKA, MEY, KAVAL'da eklenmiştir.Günümüzde ise yöre oyuncularına diğer müzik aletleride katılmaya başlanmıştır.
Van Halk Oyunları bakımından en zengin yörelerden biridir. Çeşitli kültürlerin etkisi ve çok yönlü insanları ile yöre konuları ile çok özellik teşkil etmektedir. Yörenin oyunları kuzey ve güneyde ayrı ayrı karekter gösterebilmektedir. Örneğin kuzey tarafı Erzurum ve Ağrı'dan esinlenmiş olacak ki burda bazen bar oyunlarına rastlanmaktadır.
Güneyde ise daha çok Hakkâri, Siirt, Bitlis gibi illerle benzerlik gösterir.
Bu yörelerde oyunlar HALAY- GÜVENK- GOVENT adlarını alırlar. Doğumdan ölüme kadar Halk Oyunları ile iç içe olan yöre
insanı yaratıcılığınada buna katarak çok güzel ürünler elde etmişlerdir. Oyunlarda genellikle bir nedensellik ilkesi aranmış ve ortaya
bu ilişki ile örnekler sunulmuştur. Bu bazen bir hayvan taklidi, bazen insan taklidi, bazen gök, bazen toprak, bazen tabiat vs. olmuştur.
Tabi kaynağın asıl yeri insan aklı ve çabası olmuştur.
Vandaki folklor zenginliği içindeki Halk Oyunları, geçmişteki çevre ülkeleri kültürü, çevre illerdeki kültür ve yöresel kültürle bütünleşmiş
ortaya güzel ürünler vermiştir. Hele çok medeniyet geçirmiş olan bir il olan Van'ın Osmanlılardan-Araplara, Iran-Irak-Suriye den,Ermenilere
kadar büyük bir topluluğa hizmet vermiş bir il oluşu tüm bunların kalışları, yerleşmeleri, geçişleri bu yöreye çeşitli kültürlerle birlikte geniş
folklorik kaynaklarda bırakmışlardır.
Van'da oynanan oyunlar Kızlı-Erkekli olduğu gibi yalnız erkek ve yalnız kız oyunlarıda vardır. Kızlı erkekli oyunlarda el ele tutulduğu zaman
akrabalık ilişkileri aranır. Govent tutulacağı zaman ekip başında oynacak kişi ya çok tecrübeli, ya çok büyük yada çok iyi oyuncu olması gerekir.
Çünkü ekip başında oynayacak insana meziyet lazımdır.
Ekip başında oynayan kişiye GÜVENK BAŞI, veya GOVENT BAŞI denir. Ekip sonunda oynayacak kişide yine iyi oyuncu olmalıdır. Buna da
POÇİK denir.
Ekip başı ve sonunda oynayan Govent başı ve Poçik'in ellerinde mendil olur ve bu mendil sallandığı zaman göbek altına veya belin arkasına gitmemelidir. Buda bir saygınlık ifadesidir.
Oyun esnasında oyunculara ŞABAŞ verilir ve bu parada davulcuya gider, davul-zurnacılar genellikle yörede MITRIP veya MUTRIP diye bilinen
yerli kişilerdir. Eğlence ve düğünler Davul-Zurna yegane çalgıdır.Ancak zamanla bunlara ZİLLİ DEF, DABRUKA, MEY, KAVAL'da eklenmiştir.Günümüzde ise yöre oyuncularına diğer müzik aletleride katılmaya başlanmıştır.
