Ülkeler CoĞrafyasinda TÜm Ülkeler AÇiklamalari İle

Afganistan (Afghanistan)
Başkent
Kabil
Nüfus
16.903.000
Yüzölçümü
251.825 km2
Komşuları
Doğuda ve güneyde Pakistan; Batı'da İran, Kuzey'de Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan; Kuzeydoğu'da Çin.
Önemli Şehirleri
Kabil, Kunduz, Heart
Din
%84 Sünni Müslüman, 15 Şii Müslüman
Dil
%35 Peştu, %50 Dari Farsçası, %11 Özbek Türkçesi
Yönetim Biçimi
Geçiş dönemi
Tarih : Antik çağlardan beri takdir edilen bir işgal rotası izleyen Afganistan ilk çağlarda Ariana veya Bactria, Ortaçağlarda ise Krahanan olarak anılırdı. Yabancı imparatorlukların, yerleşik emirler ve krallar aracılığıyla sürdürdükleri yönetim, birleşik bir krallığın kurulduğu 18. yy'a kadar sürdü. 1993'te yapılan bir askeri darbe beraberinde Cumhuriyeti getirdi. SSCB yanlısı solcular 1978'te kanlı bir darbe ile iktidarı ele geçirdiler ve Sovyetler'le ekonomik ve askeri hükümler içeren bir andlaşma imzaladılar. Aralık 1979'da SSCB Kabil'e yoğun bir hava saldırısına geçti ve daha da Sovyet yanlısı bir liderin işbasına geçmesi için yapılacak yeni bir darbeyi destekledi. Sovyet birlikleri Afganistan'a yayıldılar ve Müslüman isyancılarla -ilan edildiğine göre 15.000 Sovyet birliğinin öldüğü- bir gerilla savaşına başladılar. Sovyet birliklerinin geri çekilmesini, tarafsız bir Afganistan'ı ve Afgan mültecilerin ülkelerine iade edilmesini öngören, Birleşmiş Milletlerin arabuluculuğu ile sağlanan bir andlaşma 14 Nisan 1988'de imzalandı. Afganlı isyancılar "SSCB ve onların kuklaları" Afganistan'da kaldığı için savaşmaya devam ederek, andlaşmaya itiraz ettiler. Sovyetler, birliklerini geri çekme işlemini, hem Afganlı asilerle hem de onları izleyen devlet güçleriyle savaşarak 15 Şubat 89'da bitirdiler. Gerilla güçlerinin Kabil'e ilerlemesi üzerine komünist devlet başkanı Najibullah 16 Nisan 1992'de görevden çekildi. Ayaklanmacılar, 14 yıllık Sovyet destekli rejimleri sona erdirerek 28 Nisan'da iktidarı ele geçirdiler. 1979'dan beri ülkede 2 milyon'dan fazla Afganlı ölmüş, 6 milyon kadarı da ülkeyi terketmişti. Bir gerilla lideri olan Burhaneddin Rabbani 28 Haziran 1992'de devlet başkanı oldu. Kabil ve çevresinde görülen silahlı mücadele 1993 ve 1994'te de devam etti. 1994 ortalarına gelindiğinde, Pakistan ve İran'da hala 3 milyondan fazla Afganlı mülteci vardı.
________________________________________
Almanya (Germany)
Başkent
Berlin
Nüfus
79.312.000
Komşuları
Batıda Hollanda, Belçika, Lüksemburg ve Fransa, güneyde İsviçre, Avusturya, güneydoğuda Çek-Slovakya, kuzeyde Danimarka, doğuda Polonya
Önemli Şehirleri
Berlin, Hamburg, Münih, Essen, Frankfurt, Düseldorf, Stuttgart, Dresden, Leipzig.
Din
Katolik %42.9, Lüthetci-Reformcu %41.6, Müslüman %2.7, Diğer %12.8
Dil
Almanca
Yönetim Biçimi
Çok Partili Federal Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Hristiyan Demokratik Birliği (CDU), Hristiyan Sosyal Birlik (CSU), Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD), Yeşiller, Ulusal Ceyhe, Hür Demokrat Parti (FDP), Almanya Sosyalist Demokratik Birlik Partisi
Tarih: Bir Orta Avrupa devleti olarak I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış, zor şartlar altında bırakan Versay Barış Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştır. Bu şartlar Almanya'yı daha saldırgan hale getirmiş; Hitler'in yeni bir hayat sahası bulma ve Almanların diğer insanlardan üstün ve dolayısıyla önderi olduğu felsefi II. Dünya Savaşı'nın en önemli etkeni olmuştur. Savaştan yine yenik çıkınca Potsdam Konferansı'nda 4 işgal bölgesine ayrılmış, Mayıs 1949'da Batılı devletlerin işgal bölgelerinin birleştirilmesi ve ülkesi, 1955'te tam bağımsız bir cumhuriyet olarak ilan edilmesiyle Federal Alman Cumhuriyeti kurulmuştur. SSCB'nin işgali altındaki bölgede ise 1949'da Demokratik Almanya Cumhuriyeti ilan edilmiştir. Federal Alman Cumhuriyeti Konrad Adenauer yönetiminde büyük bir hızla gelişmiş, 1955 yılında NATO'ya üye olduğu gibi AT'nin de kurucu üyesi olmuştur. Demokratik Almanya 1954 yılında SSCB tarafından tam egemen bir cumhuriyet olarak tanınmasına rağmen, ülkeyi ekonomik ve siyasal açıdan Sovyetleştirme programından geçirmeyi ihmal etmemiştir. 1960 yılından çiftliklerin devletleştirileceğinin ilan edilmesi üzerine göç dalgasını önlemek için 1961 yılında Batı Berlin Duvarı inşa edilmiştir. Batı ile Doğu Almanya arasında gerginleşen ilişkiler şansölye Willy Brandt'ın geliştirdiği "ost politik" çerçevesinde yumuşatılmıştır. 1973 yılında iki ülke de BM'ye üye olmuşlar ve karşılıklı olarak temsilcilik kurmuşlardır. 1989 yılında istifa eden Erik Hoenecker'in yerini alan Egon Kren reformların gerekliliğine inanmış ve Batı ile sınırları açmaya karar vermiştir. Berlin Duvarı'nın 9 Kasım 1990'da geçişe açılmasıyla, iki ülke arasında sınırlar açılarak ortak para sistemine geçilmiştir. Yeni başkentin Berlir olarak karar verilmesinin ardından 3 Ekim 1990'da Birleşik Almanya resmen ilan edilmiştir. Birleşmeyi izleyen 10 gün içinde yapılan eyalet seçimlerini Hristiyan Demokratlar kazanmış, genel seçimleri kazanan Helmut Kohl ise başbakan olmuştur.
________________________________________
Amerika Birleşik Devletleri (The United States of America)
Başkent
Washington
Nüfus
251.934.000
Yüzölçümü
19372614 km2
Komşuları
Kuzeyde Kuzey Buz Denizi ve Kanada, doğuda Atlas Okyanusu, güneyde Meksika ve Meksika Körfezi, Batıda Büyük Okyanus.
Önemli Şehirleri
New York, Los Angeles, Chicago, Houston, Philadelphia, Detroit, Dallas, San Diego, Phoenix, Baltimore, San Francisko, Indianapolis
Din
Protestan $49.1, Katolik %29.6, Musevi %19, diğer Hristiyanlar %8.4, Hindu %0.2, din dışı ve ateist %6.8 diğer %1.3
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Federal Cumhuriyet
Siyasal Partiler
Cumhuriyetçi Parti, Demokrat Parti
Tarih: ABD 4 Temmuz 1776'da bağımsızlığını ilan etmiştir. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla izolasyonist politikayı terketmiş, 1917 yılında ise savaşa girmiştir. Savaştan sonra Başkan Wilson'un 14 ilkesini temel alan bir uluslararası örgüt kurmak amacıyla Milletler Cemiyeti kurulmuş, ancak Senato ABD'nin MC'ye girmesini onaylamamıştır. ABD II. Dünya Savaşı'na kadar kıta dışındaki olaylarla ilgilenmemiş, yalnızca barışa hizmet edebilecek konferanslara katılmıştır. 7 Aralık 1941'de Hawai'deki Pearl Harbour limanında bulunan Amerikan üslerine düzenlenen bir Japon saldırısı sonucu Almanya ve Japonya'ya savaş açmıştır. ABD 6 Ağustos 1945'te Nagazaki ve Hiroşima'ya iki atom bombası atarak savaşın sonunu getirmiş ve Japonya teslim olmuştur. II.Dünya Savaşından sonra Truman Doktrini ve Marshall Planı ile Avrupa ülkelerine yardımda bulunan ABD, Avrupa'nın giderek Sovyet etkisine girmesi tehlikesi ile karşı karşıya kalınca NATO'nun kuruluşuna öncülük etmiş ve Sovyetleri çevreleme politikası uygulamıştır. Bundan sonra ABD ile SSCB arasında soğuk savaş başlamış, Kore Savaşı'nda, Berlin Buhranı'nda ve 1959 Küba Krizi'nde iki ülke karşı karşıya gelmişlerdir. 1965 yılında Vietnam'a asker sevkeden ABD bu ülkede başarısızlıkla çekilmek zorunda kalmıştır. 1972'de Salt I ve 1979'da Salt II Antlaşması'nı ve 1987'de ise INF Antlaşması'nı imzalamıştır. ABD'ye karşı İran 1987 yılında Irak'a olduğu kadar ABD ile de fiilen savaş durumunda olduğunu ilan etmiştir. Soğuk Savaşın sona ermesiyle ABD'nin Sovyetler Birliği ile ilişkileri oldukça gelişmiş, dış politika konularında iki ülke arasında görüş alış verişi geleneği yerleşmeye başlamıştır. 1990'da Irak'ın Kuveyt'I işgal ve ilhak etmesi üzerine başlayan bunalımda ABD'nin başını çektiği ittifak Amerika'ya büyük prestij sağlamıştır. ABD ardından Ortadoğu Barışı'na öncülük ettiği gibi Bosna'da üç buçuk yıl süren savaşa da aracılık ederek son vermiştir.
________________________________________
Andora (Andorra)
Başkent
AndorraLavella
Nüfus
64.000
Yüzölçümü
181 km2
Komşuları
Güney'de İspanya, Kuzey'de Fransa
Din
Katolik
Dil
Katalanca, Fransızca, Kastilyanca
Yönetim Biçimi
Parlamenter demokrasi
Tarih: Andora 1278 ve 1993 yılları arasında Fransa ve Urgel'in ortak egemenliğinde bir yönetime sahipti. Turizm ve özellikle kayak önemli bir ekonomik kaynaktır. Hareketli bir ticaret merkezi olan serbest liman yılda 10 milyon turist çekmektedir. Ülkenin kanuni serbesti statüsü ve bununla ilişkili olan ekonomik refahı, reform çağrılarının artmasına neden olmuştur. Andora'lı seçmenler 715 yıllık feodal sistemi sona erdirmişler ve 14 Mart 1993'te parlamenter bir hükümet sistemi benimsemişlerdir.
________________________________________
Angola
Başkent
Luanda
Nüfus
9.904.000
Yüzölçümü
481.354 km2
Komşuları
Güney'de Namibya, Doğu'da Zambiya, Kuzey'de Zaire
Önemli Şehirleri
Lobito, Novalisboa, Luanda
Din
%38 Katolik, %15 Protestan, %47 yerel inançlar
Dil
Portekizce ve çeşitli Bantu dilleri
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Angola Halk Kuruluş Hareketi-İşçi Partisi
Tarih: İlk çağlarda 1500 yılına kadar, Bantu kabileleri bölgenin büyük bir kısmını ele geçirmişlerdi. 1583'te gelen Portekizliler, kuzeyde Bakango krallığı ile ittifak kurdular ve köle ticaretine başladılar. Geniş ölçekli kolonizasyon hareketi, 400.000 Portekizlinin göçettiği 20 yy'a kadar başlamadı. 1961'de başlayan, gerilla savaşı Portekizlilerin bağımsızlıklarını kazanmalarıyla 1975'te sona erdi. Mücadele daha sonra üç rakip isyancı gruplar arasında başladı; 1)Zaire'de merkezlenen Ulusal Cephe 2)Sovyet destekli Angola'nın özgürlüğü için Halk Hareketi (MPLA) 3)ABD ve Güney Afrika destekli Angolanın Tam Bağımsızlığı için Ulusal Birlik (UNITA). İç savaş binlerce siyah insan ölümüne, çok sayıda beyazın göçetmesine yol açtı ve ekonomik çöküntüyü hızlandırdı. 1976 yılına kadar Küba ve Sovyet yardımlarıyla MPLA ülkenin büyük bir kısmında kontrol kazandı ve Angola hükümeti olarak geniş bir biçimde tanındı. Angola, Küba ve Güney Afrika arasında, Küba birliklerinin geri çekilme süresini düzenleyen hükümler içeren -ki birliklerin çekilmesi 25 Mayıs 1991'de bitmiştir- bir andlaşma 1988 Aralığında imzalandı. Hükümet ve UNITA arasında bir barış andlaşmasının yapılması üzerine 16 yıllık savaş 1 Mayıs 1991'de sona erdi. 1992 Eylül'ünde seçimler yapıldı fakat UNITA'nın başkanlık seçimi sonuçlarına itiraz etmesi üzerine savaş tekrar başladı ve ülkenin büyük kısmını ele geçiren UNITA birlikleri 1993 ve 1994 yılına kadar savaştılar. Çok sayıda sivil başta savaş olmak üzere pek çok savaş kaynaklı nedenden ötürü öldü. İsyancılar 28 Haziran 1994'de hükümetle bir andlaşma imzaladılar. ABD, 19 Mayıs 1993'te -bağımsızlığından bu yana ilk defa- Angola hükümetini resmi olarak tanıdı.
________________________________________
Antigua ve Barboda
Başkent
St. John
Nüfus
65.000
Yüzölçümü
171 km2
Komşuları
Güney'de Guadeloupe
Din
İngiliz Kilisesine Bağlı
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Anayasa Monarşi
Tarih: Kristof Kolomb 1495 yılında Antigua'ya çıktı. İngiltere ise 1632'de bölgeyi sömürgeleştirdi. İngiltere'ye bağlı bir devlet olan Antiava, Antigua ve Barbuda olarak bağımsızlığını 1 Kasım 1981'de kazandı. Hükümet, ABD Birleşik Krallık ve Venezuela ile sıkı ilişkiler içerisindedir.
________________________________________
Arjantin (Argentina)
Başkent
Buenos Aires
Nüfus
33.913.000
Yüzölçümü
1.073.518 km2
Komşuları
Batı'da Şili, Kuzey'de Bolivya, Paraguay; Kuzeydoğu'da Brezilya, Uruguay
Önemli Şehirleri
Buenos Aires, Cordoba, Rosano
Din
190 Katolik
Dil
İspanyolca, İngilizce, İtalyanca
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Ulusal Adaletçi Hareket (Peronist Parti), Radikal Yurttaşlık Birliği
Tarih: 9. Yüzyılın sonlarına kadar, hemen hemen bütün Kızıldereliler öldürülmüşlerdi. Ülkedeki sömürgeciler 1816'da bağımsızlıklarını kazandıkları zaman uzun süredir devam eden düzensizlikler de güçlü bir merkezi hükümet tarafından sona erdirildi. 1880'li yıllarda ortaya çıkan geniş ölçekli İtalyan, Alman ve İspanyol göçleri modernleşmeyi sağladı. Sosyal reformlar 1920'lerde gerçekleştirildi fakat 1930-46 yıllar arasındaki askeri darbeler ancak Juan Peron'un başkan olarak seçilmesiyle sona erdi. Peron, eşi Eva Duorte ile birlikte işçi reformlarını etkiledi, fakat bunun yanında konuşma ve basın özgürlüklerini bastırdı, din okullarını kapattı ve ülkeyi borca soktu. 1955 darbesi Peron'u sürgüne gönderdi, ardından bir dizi askeri ve sivil rejim yaşandı. Peron 1973'te geri döndü ve birkez daha başkan olarak seçildi. On ay sonra ölünce yerine kendisine yardımcılık yapmış eşi İsabel geçti ve İsabel, Batı yarıküresinin ilk kadın devlet başkanı oldu. 1976'da askeri cunta, rüşvet davaları nedeniyle Bayan Deron'a görevden elçektirdi. Devam eden kuşatma durumunda, ordu gerillalara ve solculara karşı savaştı, 5000 kişiyi öldürdü, birçok insanı tutukladı ve işkenceye tabii tuttu. 5 ay süren ve yaklaşık 1000 şahidin dinlediği duruşma zamanı, 9 Kasım 1985'te, 5 cunta üyesi cinayetten ve insan hakları ihlalinden suçlu bulundular. 2 Nisan 1982'de Arjantin birlikleri İngiltere'nin elindeki Falkland adalarının kontrolünü ele geçirdi. İki ülke de Arjantin sahilinin 250 mil ötesindeki bu adalara üzerinde, 1833'ten beri egemenlik iddiasında bulunuyorlardı. İngilizler, adalara kuvvet göndererek çevrede tam bir hava ve deniz ablukasına başlayacaklarını belirttiler. Savaş 1 Mayıs'ta başladı. Bir İngiliz destroyer'inin tahrip edilmesi ve bir Arjantin cruirer'nin batırılması ile yüzlerce insan hayatını kaybetti. İngiliz birlikleri 21 Mayıs'ta Doğu Falkland'a ayak bastılar ve Arjantin'in en güçlü kalesi olan başkent Stanley'i kuşattılar.
14 Haziran'da Arjantin birlikleri teslim oldular, devlet başkanı Leopoldo Galtieri de 17 Haziran'da istifa etti. Raul Alfonsin başkanlığındaki Radikal Sivil Birliği'nin 1983'ten hem başkanlık hem de kongre seçimlerinde mutlak bir çoğunluk elde etmesiyle ülkede demokratik yönetime geri dönüldü. 1989'a gelindiğinde enflasyon %6000 gibi kriz düzeyindeki karamlara ulaşmıştı ve ülke ciddi mali problemler içindeydi. Bu hiperenflasyon bir çok yerinde gösteri yürüyüşlerine ve ayaklanmalara neden oldu. 1989'da kurulan Peronist devlet başkanı Carlos Menemen önderliğindeki hükümet, yükselen enflasyonu durdurmak, hükümet harcamalarını denetlemek ve dış borçları tekrar düzenlemek amacıyla sıkı ekonomik tedbirler öne sürdü.
________________________________________
Arnavutluk (Albania)
Başkent
Tiran
Nüfus
3.374.000
Yüzölçümü
11.100 km2
Komşuları
Güney'de Yunanistan, Kuzey'de Yugoslavya, Doğu'da Makedonya
Önemli Şehirleri
Tiran, Eibasan, Dıraç
Din
%70 Müslüman, %20 Grek Ortodoks, %10 Katolik
Dil
Arnavutça, Yunanca
Yönetim Biçimi
Demokrasi
Siyasi Partiler
Arnavutluk Emek Partisi
Tarih: Eskiçağların lilyn'ası Romalılar, Slavlar ve 15.yy'da da Türkler tarafından fethedildi ve sonuncusu nüfusu Müslümanlaştırdı. Bağımsız Arnavutluk 1912'de ilan edildi ve 1920'de de Cumhuriyet kuruldu. 1925-1939 yılları arasında, İtalya işgal edene kadar ülkeyi Kral 1. Zog yönetti. Komünist partizanlar 1944'de iktidarı ele geçirip Arnavutluk'u SSCB ile İttifaka soktular, daha sonra da 1960'da de-Stalinizasyon süreci içinde SSCB'den koptular. Bunu, milyonlarca dolarlık yardımı beraberinde getiren güçlü bir Çin ittifakı izledi. Arnavutluk'un Çin'li lider Mao Zedungun ölümünden sonra, kendi politikalarına ihanet etmesi üzerine Çin, 1978'de yaptığı yardımları kesti. 1970'lerde, rejim muhalifleri büyük ölçüde ortadan kaldırıldılar. 40 yıl boyunca ülkeyi yöneten Enver Hoca 11 Nisan 1985'te öldü. Yeni rejim ülkeye, 1990'da dış ülkelere seyahat özgürlüğünü ve bunun gibi uygulamaları da içeren liberalizasyon akımını getirdi. Dış dünyayla bağlantıların geliştirilmesi için çaba gösterildi. Mart 1991 seçimleri, komünistleri iktidarda bıraktı ama genel bir grev ve kırsal muhalefet, anti-komünistlerden oluşan bir koalisyon hükümetine yol açtı. Arnavutluk'taki eski komünistler, ülke ekonomik bir çöküntü ve toplumsal huzursuzluk ortasındayken 1992 Mart'ında gönderildiler. Sali Berisha, II. Dünya Savaşından beri ilk anti-komünist başkan olarak seçildi.
________________________________________
Aruba
Başkent
Oranjestad
Nüfus
62.900
Yüzölçümü
193 km2
Komşuları
Antil Deniz'inde ada
Önemli Şehirleri
Oranjestad
Din
Katolik %88.5, Protestan %7.4, diğer %4.1
Dil
Flemenkçe (resmi), Paplamento
Yönetim Biçimi
Denizaşırı toprak
________________________________________
Avustralya (Australia)
Başkent
Kanberra
Nüfus
18.077.000
Yüzölçümü
2.966.200 km2
Komşuları
Kuzey'de Endonezya, Pepua Yeni Gine; Doğu'da Yeni Zelanda, Fizi Adaları, Solomon Adaları
Önemli Şehirleri
Sydney, Melbourne, Brisbone, Perth, Adelaide
Din
%26 Anglikan, %26 Katolik, %24 diğer Hristiyanlar
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Demokratik Federal Devlet Sistemi
Siyasi Partiler
Avusturalya Ulusal Partisi, Avs. Liberal Partisi, Avs. İşçi Partisi
Tarih: Kaptan James Cook 1770'de doğu kıyısını keşfettiğinde, kıtada çok sayıda değişik kabile yerleşik durumdaydı. 1788'de bölgeye ilk gelenler çoğunlukla askerler, hükümet görevlileri ve aranan suçlular idi. 1830'a gelindiğinde İngiltere tüm kıta üzerinde hak sahibi olmuştu ve serbestçe göçedip yerleşme daha da hızlandı. Common wealth 1 Ocak 1901 tarihinde ilan edildi. 1 Temmuz 1978'de ülkenin kuzey kısmına sınırlı özerk yönetim tanındı. Irk temeline dayalı göç politikaları, 1945'ten beri yarısı İngiliz olmak üzere 3 milyon Avrupalının girmesinden sonra, 1973'te terkedildi. 50.000 yerli ve 150.000 yarı-yerli kabile düzeninden çıkarıldılar fakat Kuzey Bölgesinde hala muhafaza edilen yerler vardır. Buralar, ekonomik açıdan dezavantajlıdırlar. Avusturalya'nın tarımdaki başarısı, ülkeyi en önemli et, buğday ve yün ihracatçılarından biri haline getirmiştir. Büyük maden kaynakları da geliştirilmiş, ihracata hazır duruma gelmiştir. Endüstrileşme tamamlanmıştır. Avusturalya başka hiçbir yerde bulunamayan bitki ve hayvan türlerini (Kangru, koglo, dingo, havlayan timsahlar…) barındırmaktadır. Ülke 1990-1993 yıllarında ağır bir bunalım dönemi geçirmiştir. İşçi Partisi 1983 genel seçimlerinde çoğunluğu kazandı ve 1984, 1987, 1990, 1993 yıllarında tekrar seçildi.
________________________________________
Avusturya (Austria)
Başkent
Viyana
Nüfus
7.955.000
Yüzölçümü
32.378 km2
Komşuları
Batı'da İsviçre, Lichtenstein; Kuzey'de Almanya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya; Doğu'da Macaristan, Güney'de Slovenya ve İtalya
Önemli Şehirleri
Viyana, Linz, Graz
Din
%85 Katolik, %6 Protestan
Dil
Almanca
Yönetim Biçimi
Parlamenter demokrasi
Siyasi Partiler
Avs. Özgürlük Partisi, Avs. Halk Partisi, Avs. Sosyalist Partisi Avs. Yeşiller Birliği
Tarih: Roma, Avusturya topraklarını M.Ö. 18 yıllarda işgal etti. 788'de bölge Şarlman imparatorluğuna dahil edildi. 1300'e gelindiğinde Habsburg hanedanı kontrolü ele geçirmişti, daha sonra da Avrupa'nın bir çok yerine egemenliklerini yaydılar. Avusturya'nın Almanya üzerindeki egemenliği 19. yy'da zayıfladı ve 1866'da Prusya tarafından sona erdirildi. Fakat 1815'teki Viyana Kongresi, Almanlar, Macarlar, Slavlar, İtalyanları içeren güneydoğu Avrupa'daki büyük imparatorluk üzerinde Avusturya denetimini teyid etti. 50 yıllık barış ve Macaristan'a da özerklik getiren Avusturya-Macaristan ikili monarşisi 1867'de kuruldu. 28 Haziran 1914'de Harburg hanedanının varışı Arşidük From Ferdinand'in bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, imparatorluğu yıkan 1. Dünya savaşını başlattı. 1918 yılına gelindiğinde Avusturya şimdiki sınırlarıyla küçük bir Cumhuriyet haline gelmiştir.
13 Mart 1938'de Nazi Almanyası Avusturya'yı işgal etti. Cumhuriyet, 1945'te müttefik kuvvetlerinin işgali altında tekrar kuruldu. Tam bağımsızlık ve tarafsızlık 1955'te oluştu. Avusturya, 1 Ocak 1955'te Avrupa Birliği'ne girmek üzereydi.
________________________________________
Azerbaycan (Azerbaijan)
Başkent
Bakü
Nüfus
7.684.000
Yüzölçümü
33.400 km2
Komşuları
Kuzey'de Rusya, Gürcistan; Güney'de İran, Batı'da Ermenistan, Doğu'da Hazar Denizi
Önemli Şehirleri
Bakü
Din
Çoğunluk Müslüman
Dil
%82 Azerice, %7 Rusça, %5 Ermenice
Yönetim Biçimi
Çok Partili Cumhuriyet
Tarih: Azerbaycan Scythran kabilelerinin vatanı ve Roma İmparatorluğunun da bir parçasıdır. 11.yy.'da Türkler tarafından yönetildi, 1806-1913 yıllarında Rusya tarafından işgal edildi. 30 Aralık 1922'de SSCB'ye katıldı ve 1936'da anayasal bir cumhuriyet haline geldi. Azerbaycan 30 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve SSCB'nin 26 Aralık 1991'de dağılımıyla bağımsız bir devlet oldu. Çoğunluğu Hristiyan olan Ermenistan ile çoğunluğu Müslüman olan Azerbaycan arasındaki savaş 1992'de yayıldı ve 1993, 1994 yıllarında da devam etti. Dağlık Karabağ toprakları üzerinde iki tarafın da egemenlik iddiaları vardı. 1994 Mayıs'da Ermeni güçlerinin bu bölge de kontrol kazanmaları üzerine geçici bir ateşkes ilan edildi. Ulusal Konsey komünist devlet başkanı Muttalibov'u görevden uzaklaştırdı ve 19 Mayıs 1992'de iktidarı ele geçirdi. 7 Haziran'da Ebulfeyz Elçibey ülkenin demokratik bir biçimde seçilen ilk devlet başkanı oldu. Fakat 30 Haziran 1993'te özel ordu komutanı Suret Hüseyinov tarafından devrildi. Hüseyinov başbakan, sovyet yanlısı eski komünist Gaidar Aliyev de devlet başkanı oldu.
________________________________________
Bahamalar (The Bahamas)
Başkent
Nassav
Nüfus
273.000
Yüzölçümü
5.382 km2
Komşuları
Batı'da ABD; güneyinde Küba
Önemli Şehirleri
Nassav, Freeport
Din
%32 Baptist, %20 Anglikan, %19 Katolik
Dil
İngilizce, Kreole
Yönetim Biçimi
Bağımsız Commonwealth Üyesi
Tarih: Kristoff Kolomb 1492'de yeni bir dünya olan San Salvador'a ilk ayak bastığında, adalarda Arawak Kızılderilileri bulunuyordu. İngilizlerin gelmeleri 1647'de başladı. Adaların İngiliz sömürgesi olmaları ise 1783 yılına rastlar. Ülke içi hükümet 1964'te kuruldu. Commonwealth içinde tam bağımsızlık ise 10 Temmuz 1973'te kazanıldı. Tüm mali düzensizliklere rağmen uluslararası bankacılık ve yatırım yönetimi başlıca endüstri koludur. Turizm de kayda değer bir ekonomi kaynağıdır.
________________________________________
Bahreyn (Bahrain)
Başkent
Namana
Nüfus
586.000
Yüzölçümü
268 km2
Komşuları
Batı'da Suudi Arabistan, Doğu'da Katar.
Önemli Şehirleri
Manama
Din
%70 Şii Müslüman, %30 Sünni Müslüman
Dil
Arapça, İngilizce, Farsça, Urduca
Yönetim Biçimi
Geleneksel Monarşi
Tarih: Uzun bir süre halife ailesi tarafından yönetilen Bahreyn, 1861'de bağımsızlığını kazandığı 15 Ağustos 1932'ye kadar İngiliz korumacılığındaydi. 1932'de petrol çıkarılmadan önce ülkenin ekonomik geliri karides meyve ve sebzeden sağlanıyordu. 1970'li yıllarda petrol rezervleri tükendi; uluslararası bankacılık yerleşip güçlendi. Bahreyn Arap ülkelerinin 1973-74 yıllarında ABD'ye ve diğer devletlere koyduğu petrol ambargosuna katıldı. Hükümet petrol endüstrisine kontrollü geçişi 1975'te yaptı.
________________________________________
Bangladeş (Bangladesh)
Başkent
Dakka
Nüfus
125.149.000
Yüzölçümü
57.295 km2
Komşuları
Batı'da, Kuzey'de ve Doğu'da Hindistan
Din
%83 Müslüman, %16 Hindu
Dil
Bangia
Yönetim Biçimi
Parlamenter Demokrasi
Tarih: Müslümanlar, eskiden Hindu toprağı olan bu ülkeyi 12 yy.'da feth ettiler. İngiliz yönetimi 18. yy.'dan, Doğu Bengal'in Pakistan'ın bir parçası olduğu 1947'ye kadar devam etti. Merkezi doğuda olan Avam Topluluğu 1971'de Ulusal Meclis'in kontrolünü kazandı. Meclis oturumları ertelendi, ayaklanmalar patlak verdi. 25 Mart'ta Pakistan birlikleri saldırdılar, ertesi gün Bangladeş bağımsızlığını ilan etti. Ardından gelen sivil savaş bir milyon insanın ölümüne, 10 milyon insanın da Hindistan'a kaçmasına neden oldu. Hindistan ve Pakistan arasındaki savaş 3 Aralık 1971'de patladı. 15 Aralık'ta Pakistan Doğu'da teslim oldu. Şeyh Mjibur Rahman başbakan oldu. ABD'nin Pakistanı desteklemesi üzerine ülke Hindistan ve SSCB yörüngesine kaydı, ekonominin büyük bir kısmı millileştirildi. Bangladeş 1991'de parlamenter bir hükümet sistemi benimsedi. Nüfus yoğunluğu çok fazla olan bu ülkede zaten mevcut olan fakirlik, Jute'un dünya ticaretinde ağırlığının azalmasıyla daha da arttı. 30 Mayıs 1981'de ordu tarafından girişilen bağımsız bir darbe ile devlet başkanı Ziaur Rahman öldürüldü. Bunun üzerine başkan yardımcısı H.M. Erşad tarafından yürütülen bir darbe sonucu görevden uzaklaştırıldı. Erşah 1988'de Bangladeş'in İslami Cumhuriyet olduğunu ilan etti. Feminist yazar Teslime Nesrin, İslami inançlara karşı çıktığı için yargılandı ve İslami militanlar tarafından ölümle tehdit edildi; bunun üzerine 10 Ağustos 1994'te İsveç'e kaçmak zorunda kaldı.
________________________________________
Barbados
Başkent
Bridgetown
Nüfus
256.000
Yüzölçümü
166 km2
Komşuları
Güneybatı'da Trinidad, Grenada
Önemli Şehirleri
Bridgetown
Din
%67 Protestan, %4 Katolik
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Parlamenter Demokrasi
Tarih: "Barbados" ismi muhtemelen Portekizli gemiciler tarafından konulmuştur. İlk İngiliz gemisi 1605'te adaya geldi ve İngilizler daha önce hiçbir insanın oturmadığı bu adaya 1627 yılında yerleşmeye başladılar. Köleler, köleliğin kaldırıldığı 1834'e kadar şeker üretim çiftliklerinde çalıştırdılar. Kendi kendini yönetimi 30 Kasım 1966'da kazanılan tam bağımsızlık izledi. İngiliz gelenekleri olduğu gibi devam etmektedir.
________________________________________
Batı Samoa
Başkent
Apra
Nüfus
204.000
Yüzölçümü
11093 km2
Komşuları
Batı'da Fiji, Güneyde Tonga
Önemli Şehirleri
Apra
Din
%70 Protestan, %20 Romen Katolik
Dil
Samoaca ve İngilizce (her ikisi de resmi)
Yönetim Biçimi
Anayasal Monarşi
Tarih: Batı Samoa 1914'de Yeni Zelanda askerleri girip, yönetimi ele alıncaya kadar (1899'dan bu yana) Alman kolonisi idi. 1945 yılında BM'in Yeni Zelanda Vesayeti olarak Common Wealth içinde Yeni Zelanda mandası altına girdi. 1959 Ekim'inde seçilmiş yerli hükümet görev başına geldi. 1 Ocak 1962'de ülke tamamen bağımsız oldu.
________________________________________
Belçika (Belgium)
Başkent
Brüksel
Nüfus
10.063.000
Yüzölçümü
11.787 km2
Komşuları
Batı'da ve Güney'de Fransa, Güneydoğu'da Lüksemburg, Doğu'da Almanya, Kuzey'de Hollanda
Önemli Şehirleri
Brüksel, Antwerp, Ghert, Charleroi, Liege
Din
%75 Katolik
Dil
Fransızca, Almanca
Yönetim Biçimi
Anayasal Monark'a bağlı parlamenter demokrasi
Siyasi Partiler
Flaman Bloğu, Halkın Birliği, Fransızca Konuşanların Demokratik Cephesi, Özgürlük ve İlerleme Partisi, Reformcu Liberal Parti, Hristiyan Halk Partisi, Sosyal Hristiyan Parti, Sosyal Parti
Tarih: Belçika ismi, ülkenin ilk yerleşik insanları olan Belgae'lerden gelmektedir. Ülke olarak Julius Caesar tarafından fethedilmiş ve Romalıların, Frank'ların Burgundy'nin, İspanya'nın, Avusturya'nın ve Fransa'nın da dahil olduğu bir dizi işgalci devlet tarafından 1800 yıl yönetilmiştir. 1815'ten sonra Belçika Hollanda'ya bağlandı fakat bağımsız bir anayasal monarşi olması 1830'a rastlar. Belçika'nın tarafsızlığı her iki dünya savaşında da Almanya tarafından ihlal edildi. Kral 3. Leopold 28 Mayıs 1940'ta Almanya'ya teslim oldu. Savaş sonrası, tahtından feragat edip yerini oğlu Kral Baudovin'e bırakması konusunda siyasi baskıya maruz kaldı. Kuzey Belçika'da yaşayan Flamanlar Hollandaca, güneydeki Valonlar ise Fransızca konuşurlar. Bu dil farklılığı daimi bir karşıtlık kaynağı olmuş, iki grup arasında düşmanlığa yol açmıştır. Parlamento, gücün merkezi hükümetten 3 bölgeye -Valonya, Flander ve Brüksel- transferini amaçlayan bir takım önlemler almıştır. Belçika yaptığı dış ticaret ile ekonomisini yürütmektedir ve toplam ücretiminin %50'si dış ülkelere satılmaktadır.
________________________________________
Belize
Başkent
Belmopan
Nüfus
209.000
Yüzölçümü
8.867 km2
Komşuları
Kuzey'de Meksika, Batı'da ve Güney'de Guatermala
Önemli Şehirleri
Belize City
Din
%62 Katolik, %32 Protestan
Dil
İngilizce, İspanyolca, Maya ve Garifuna dilleri
Yönetim Biçimi
Parlamenter Demokrasi
Tarih: Belize (eski İngiliz Hondura'sı) Amerikan kıtalarındaki son İngiliz kolonisidir. 21 Eylül 1981'de bağımsızlığını kazanan Belize'de İngiliz birlikleri güvenlik sağlarlar.
________________________________________
Beyaz Rusya (Belarus)
Başkent
Minsk
Nüfus
104.405.000
Yüzölçümü
80.134 km2
Komşuları
Batı'da Polonya, Kuzey'de Litvanya, Letonya
Önemli Şehirleri
Minsk, Homel
Dil
Belarus Rusçası, Rusça
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Bölge, Ortaçağ'da Litvanyalıların ve Polonyalıların yerleşimine sahne oldu. 1503'te başlayan Rusya-Polonya savaşında ödül olarak ortaya kondu. Bölgenin batı kısmının Polonya tarafından yönetilmesine rağmen, 1992'de SSCB'ye bağlandı. 1941'de Alman orduları tarafından işgal edildi. Beyaz Rusya 1944'de Rus birliklerince ele geçirildi. SSCB'ye ilhak edilen Kuzeydoğu Polonya topraklarını almak suretiyle topraklarını genişletti. 25 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliği'nin 26 Aralık 1991'de dağılması üzerine de bağımsız bir devlet oldu. Ülkenin yeni anayasası 15 Mart 1994'te kabul edildi ve 10 Temmuz 1994 seçiminde de yeni bir devlet başkanı seçildi.
________________________________________
Benin
Başkent
Portonova
Nüfus
5.342.000
Yüzölçümü
43.500 km2
Komşuları
Batı'da Togo, Kuzey'de Burkina Faso ve Nijer, Doğu'da Nijerya
Din
%70 yerel inançlar, %15 Müslüman, %15 Hristiyan
Dil
Fransızca, Fon, Yomba dilleri
Yönetim Biçimi
Demokrasi
Tarih: Abomey Krallığı, 17 yy. da komşu krallıklarla yaptığı savaşlarda güç kazandı; 19. yy.ın son dönemlerinde Fransız hakimiyetine girdi ve 1904'te Fransız Batı Afrikasına dahil edildi. 1 Ağustos 1960'da Dahomey adı altında bağımsızlık kazandı, Benin ismini ise 1975'te aldı. Bağımsızlıktan bu yana yapılan beşinci dairede, general Ahmet Kerekov iktidara geçti. Bundan 2 yıl sonra, 1974'de Benin'in Marksist-Leninizt felsefe güden sosyalist bir devlet olduğunu ilan etti. Aralık 1989'da Kerekov bundan böyle Marksizm ve Leninizm'in devlet ideolojisi olmayacağını açıkladı. Krekov, 30 yıl içinde ilk defa yapılan başkanlık seçimlerinde yerini Nicephore Sogho'ya bıraktı. Ekonomi, tarımsal kaynaklı endüstrilerin gelişimine bağlıdır.
________________________________________
Bermuda
Başkent
Hamilton
Nüfus
59.300
Yüzölçümü
54 km2
Komşuları
Atlas Okyanusu'nda ada
Önemli Şehirleri
Hamilton
Dil
İngilizce, Portekizce
Yönetim Biçimi
Koloni
Tarih: Bermuda'nın ilk sömürge oluşu, İngiliz Sir George Somers ve beraberindekilerin 1609 yılında bir deniz kazasına uğramalarıyla başlar. Bermuda 1684'te İngiliz Kraliyeti'nin buyruğuna girdi ve 1968'de öz yönetimli sömürge haline geldi. Bermuda'da ABD'nin bir deniz ve hava üssü vardır.
________________________________________
Bhutan
Başkent
Thimphu
Nüfus
1.739.000
Yüzölçümü
18.147 km2
Komşuları
Batıda ve Güneyde Hindistan, Kuzeyde Çin
Önemli Şehirleri
Thimphu
Din
%75 Lama Budisti, %25 Hindu
Dil
Dzongkha, Gurung, Assemese
Yönetim Biçimi
Monarşi
Tarih: Bölge, 16. yy.da Tibet hakimiyetine girdi. İngiliz etkisi 19. yy.da giderek arttı. 1907'de kurulan monarşi, 1910'da yapılan bir andlaşma ile İngiliz himayesine girdi. 1949'da bağımsızlık kazanan Bhutanın dış ilişkilerini Hindistan yürütmektedir. Dışardan aldığı yardımın büyük kısmı da Hindistan'dan gelmektedir. Butan-Hindistan bağlantıları hava taşımacılığında ve yol yapımında girişilen işbirlikleriyle daha da güçlenmiştir. Nüfusun büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır.
________________________________________
Birleşik Arap Emirlikleri (United Arab Emirates)
Başkent
Abu Dabi
Nüfus
2.791.000
Yüzölçümü
30.000 sg.m:
Komşuları
Kuzeyde Katar, Batıda ve Güneyde Suudi Arabistan, Doğuda Umman
Önemli Şehirleri
Abu Daki, Dubavy
Din
%96 Müslüman, Hindu, Hristiyan
Dil
Arapça (Resmi) birçok diğer diller
Yönetim Biçimi
Emirler Federasyonu
Tarih: Bölgedeki Şeyhler 19. yy. da Dışişleri ve savunmanın kontrolünü İngiltere'ye verdi. 2 aralık 1971'de bu şeyhlikler bağımsız olmak için birleştiler.
Abu Dabi Petrol Şirketi, 1975'de tamamen ulusallaştırıldı. Petrol hatları BAE'ye dünyanın en yüksek kişi başına GSMH'nı sağlar. Son yıllarda uluslararası bankacılık gelişme içindedir.
________________________________________
Bolivya (Bolivia)
Başkent
La Paz
Nüfus
7.719.000
Yüzölçümü
424.164 km2
Komşuları
Batıda Peru, Şili; Güneyde Arjantin, Paraguay; Doğuda ve Kuzeyde Brezilya
Önemli Şehirleri
La Paz, Santa Cruz, Cochabamba
Din
%95 Katolik
Dil
İspanyolca, Quechua ve Aymara dilleri
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: İnkalar 13. yy. da bölgeyi ilk sahipleri Kızılderililerden alarak fethettiler. İspanya'nın hakimiyeti 1530'larda başladı ve 6 Ağustos 1825'e kadar sürdü, ülkenin ismi bağımsızlık savaşçısı Simon Bolivar'dan esinlenerek konuldu. 1879-1935 yılları arasında süren bir dizi savaşta Bolivya; Pasifik sahilini Şili'ye petrol yataklarına sahip Chaco'yu Paraquay'a ve kauçuk yetiştirilen bölgelerini de Brezilya'ya bıraktı. Özellikle maden işçileri arasında başgösteren ekonomik huzursuzluk, uzun süredir devam eden siyasi istikrarsızlığı besledi. 1951-64 yılları arasında Victor Paz Estensaro başkanlığındaki reformcu hükümet (kalay) madenlerini millileştirdi ve Kızılderili çoğunluğun yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik çabalarda bulunda fakat askeri bir cunta tarafından devrildi. Darbeler ve karşı darbeler askeri cuntanın General Villay'ı devlet başkanı olarak seçtiği 1981 yılına kadar sürdü. 1982 Temmuz'unda askeri cunta büyüyen ekonomik kriz ve dış borç zorlukları arasında iktidarı devraldı. Cunta Ekim'de istifa etti ve 1980'de demokratik yollardan seçilen Kongre'nin iktidara gelmesine izin verdi. Kokainin hammaddesi olan koka üretiminin azaltılması yönündeki Amerikan baskısı, polisle koka üreticileri arasında çatışmalara yol açtı ve Bolivyalılar arasındaki Anti-Amerikan duyguları artırdı.
________________________________________
Bosna Hersek (Bosnia Herzegovina)
Başkent
Saraybosna
Nüfus
4.651.000
Yüzölçümü
19.741 km2
Komşuları
Yugoslavya, Hırvatistan, Adriyatik denizi
Din
%40 Müslüman, %31 Ortodoks, %15 Katolik
Dil
Sırpça, Hırvatça
Yönetim Biçimi
Federasyon
Tarih: Bosna MS. 958'lerde Hırvat Krallar, 1000-1200 yıllar arasında da Macaristan tarafından yönetildi. 1200 yılında örgütlenen Bosna, daha sonra da Hersek'i kontrol altına aldı. Bu krallık, 1391'de ülkenin güney kısmının bağımsız Hersek dükalığı olmasıyla parçalandı. 1463'te Türkler tarafından fethedilince bir Türk eyaleti durumuna geldi. Bölge 1878'de Avusturya-Macaristan egemenliğine girdi ve Bosna Hersek eyaletinin bir parçası oldu. 1918'de Yugoslav egemenliğine giren bölge 1946 anayasası ile bir federe devlet olarak Hersekle tekrar birleşti.
Bosna-Hersek parlamentosu 15 Ekim 1991'de bir egemenlik bildirgesi onayladı. Bağımsızlık referandumu ise 29 Şubat 1992'de yapıldı. Bu referanduma karşı çıkan Sırplar, şiddetli çarpışmalar ve bombalamalar yaşanmasına neden oldular. 7 Nisan'da A.B.D. ve Avrupa Birliği bu cumhuriyeti tanıdılar. Bosnalı Sırplar, Müslümanlar ve Hırvatlar arasında 3 yönlü çatışmalar devam etti. Sırp güçleri binlerce Bosnalı Müslümanı katlettiler ve yoğun bir "etnik temizliğe" giriştiler. Başkent Saraybosna kuşatıldı ve Bosnalı Sırp güçleri tarafından etrafı çevrildi. Bosnalı Müslüman ve Hırvatlar 23 Şubat'ta bir ateşkes üzerinde uzlaştılar ve 18 Mart 1994'te, Bosna'da bir Müslüman-Hırvat konfederasyonu kurulması için bir anlaşma imzaladılar. Bosna ve Hırvat hükümetleri bu konfederasyonun asgari ölçülerde Hırvatistanı bağlaması yönünde anlaşmaya vardılar. Müslüman-Sırp çatışmaları ardında bir çok sivil yaralı bırakarak devam etti.
17-20 Şubat arası Bosnalı Sırplar, NATO ültimatomuna cevaben Saraybosna etrafındaki ağır silahlarının bir çoğunu çektiler. 28 Şubat'ta yine bir NATO uçağı, uçak yasağı olan bir bölgede bu yasağı ihlal ettiği gerekçesiyle bir Sırp uçağını düşürdü.
1994'ün yarısına gelindiğinde Bosnalı Sırplar ülkenin %70'inden fazlasının kontrolünü ele geçirmişlerdir. Bölünmüş Bosna'nın %49'unu Sırplara, %51'ini de Müslüman-Hırvat konfederasyonununa veren uluslararası barış planı Bosnalı Sırplar tarafından sürekli olarak reddedilmiştir. Ancak ABD'nin önderliğinde Dayton Barış Antlaşması 1996'nın başında kabul edildi.
________________________________________
Botswana
Başkent
Gaborone
Nüfus
1.359.000
Yüzölçümü
224.607 km2
Komşuları
Kuzeyde ve Batıda Namibya, Güneyde Güney Afrika, Kuzeydoğuda Zimbabwe
Önemli Şehirleri
Gaborone, Serowe, Manna
Din
%50 yerel inançlar, %50 Hristiyan
Dil
İngilizce, Setswana
Yönetim Biçimi
Parlamenter Cumhuriyet
Tarih: Bölgeye ilk yerleşen "bushmen"ler idi. Bantus'lar zamanında bölge, 1886 yılında Bechvanaland adıyla İngiliz himayesine girdi ve bu statüsü, güneyden ve güneybatıdan yöneltilen Boer ve Alman işgallerini durdurdu.
Ülke 30 Eylül 1966'da bağımsızlığını kazandı ve ismi Botswana olarak değiştirildi.
Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve madencilik (elmas, bakır, nikel…) ülke ekonomisinin büyümesine katkıda bulunmaktadır.
________________________________________
Brezilya (Brazil)
Başkent
Brasilia
Nüfus
158.739.000
Yüzölçümü
3.286.470 km2
Komşuları
Kuzey'de Fransız Guyana'sı, Surinam, Guyana ve Venezuella, Batı'da Kolombiya, Peru, Bolivya, Paraguay ve Arjantin; Güneyde Uruguay
Önemli Şehirleri
Sao Paulo, Rio de Janerio, Brasilia, Salvador
Din
%90 Katolik
Dil
Portekizce, İspanyolca, Fransızca, İngilizce
Yönetim Biçimi
Federal Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Brezilya Demokratik Hareket Partisi
Tarih: Pedro Alveres Cahrali'n-Portekizli bir gemicidir. 1500'de Brezilya'ya gelen ilk Avrupalı olduğu bilinir. Ülke o zaman çeşitli Kızılderili kabileleri tarafından mesken tutulmuştur. Bu kabilelerin çok az bir kısmı günümüze kadar gelmiştir ve Amazon bölgelerinde yoğunluk kazanırlar. Daha sonraki yüzyıllarda Portekizli koloniciler beraberinde çok sayıda Afrika kölesini getirerek ülkenin içlerine doğru ilerlediler. Kölelik 1888'e kadar devam etti. Napolyo'nun ordusundan kaçan Portekiz kralı 1808 yılında Brezilya'ya gelip, hükümet koltuğuna oturdu. Ülke bu tarihte, 6. Dom Joavo başkanlığında, bir krallık haline geldi. Portekiz'e dönmesinin ardından oğlu Pedro 7 Eylül 1822'de Brezilya'nın bağımsızlığını ilan etti ve imparator ilan edildi. 2.İmparator olan 2. Dom Pedro 1889'da tahttan indirildi ve Brezilya Birleşik Devletleri ismi altında bir cumhuriyet ilan edildi. 1967'de ülkenin ismi Brezilya Federal Cumhuriyeti olarak değiştirildi. Askeri bir cunta 1930'da iktidarı ele geçirdi, cuntanın başında Getulio Nargas vardı. Bu yönetim 1945'te ordu tarafından devrilinceye kadar sürdü. 1945-64 yılları arasında demokratik rejime geçiş yapıldı, bu zaman diliminde başkent Rio'da Janero'dan Brezilyaya taşındı. 1964 yılında devlet başkanı Joao Belchoir Margues Goulart ülkedeki enflasyonu daha da tırmandıran bir takım ekonomi politikaları yerleştirmeye çalıştı fakat ordunun bir isyanıyla görevden uzaklaştırıldı. Daha sonraki 5 başkan da ordudan gelmiştiler. Bunların döneminde ülkede yoğun bir sansür uygulandı, muhalefet bastırıldı ve çok sayıda işkence davası açıldı.
1974 seçimlerinde resmi muhalefet partisi Millet Meclisi'nde daha fazla sandalye kazandı, yoğun biçimde uygulanan sansür biraz olsun yumuşatıldı. 1930'dan beri iş başına gelen hükümetler endüstriyel ve tanımsal büyümeyi, bunun yanında ülkenin iç bölgelerinde gelişmesini amaçlayan politikalar izlediler. Büyük maden yataklarının keşfi, ülkenin büyük kısmında bulunan tarıma elverişli topraklar ve büyük işgücü kapasitesi ile Brezilya 1970'lerde Latin Amerika'nın bir numaralı endüstriyel gücü oldu, tarımsal üretimi yüksek seviyelere ulaştı. Ne var ki, gelir dağılımındaki eşitsizlik ve enflasyon ciddi ekonomik bunalımlara yol açtı. Brezilya dünyada dış borcu en fazla olan ülkeler arasındadır. 1992 Temmuz'unda ülkenin 44 milyar dolarlık dış borcunun yeniden gözden geçirilmesine karar verildi. 1991'de yapılan nüfus sayımında -50 yılda ilk defa- nüfus artış hızının %2'nin altına düştüğü gözlendi. 1989'da Brezilya, Amazon bölgesi için geniş ölçekli bir çevre programı açıkladı. Bu bir bakıma, Amazon'un ekolojik dengesinin tahribi ile ilgilenen çevrecilere bir yanıt niteliğinde oldu. Brezilya 3-14 Haziran 1992'de düzenlenen yeryüzü zirvesi için gelen 178 delegeye ev sahipliği yaptı.
1985'te demokratik yollarla yapılan başkanlık seçimiyle ülke sivillerin yönetimine geçti. Kasım 1989'da Fernando Collor de Mello devlet başkanı seçildi, de Mello Eylül 1992'de yolsuzlukla suçlandı. Duruşması başlamak üzereyken 29 Kasım'da istifasını verdi. Yerine İtamat Franco başkan olarak göreve başladı. 3 Ekim 1994'te yapılan seçimlerde, eski Dışişleri ve Maliye Bakanı ve aynı zamanda sosyoloji profesörü olan Pernando Hamique Cordono, 1945'ten bu yana gözlenen en büyük çoğunlukla devlet başkanlığına getirildi.
________________________________________
Brunei
Başkent
Bandor Seri Begawan
Nüfus
285.000
Yüzölçümü
2.226 km2
Komşuları
Güneybatı'da Sarawak
Önemli Şehirleri
Bandor Seri Begawan
Din
%63 Müslüman, %14 Budist, %8 Hristiyan
Dil
Malay, İngilizce, Çince
Yönetim Biçimi
Bağımsız Sultanlık
Tarih: Brunei sultanlığı 16. Yüzyılın ilk dönemlerinde, Sulu adalarının bir kısmı ve Filipinlilerin yanısıra Borneo adasının tümü üzerinde hakimiyeti olan güçlü bir devletti. 1988 yılında bir andlaşma ile Büyük Britanya'nın himayesine girdi. Brunei 1 Ocak 1984'te tam bağımsız bir devlet oldu.
1987'de Brunei Sultanı Nikaragualı kontragerillalara 10 milyon dolar bağışladı.
________________________________________
Bulgaristan (Bulgaria)
Başkent
Sofya
Nüfus
8.800.000
Yüzölçümü
42.885 km2
Komşuları
Kuzeyde Romanya, Batıda Yugoslavya, Makedonya, Güneyde Yunanistan ve Türkiye
Önemli Şehirleri
Sofya, Plovdiv, Varna
Din
%85 Bulgar Ortodoksu, %13 Müslüman
Dil
Bulgarca
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Bulgaristan Sosyalist Partisi, Bulgar-Halk Çiftçi Birliği, Hak ve Özgürlükler Partisi, Demokratik Güçler Birliği
Tarih: Bulgaristan'a ilk yerleşenler 6. Yy. da Slavlar oldular. Türk Bulgarları 7. yy.'da geldiler. Slavlarla karışarak 9. yy.da Hıristiyan oldular, 10. Ve 12. yy.larda güçlü imparatorluklar kurdular. Ülke 1396'da Osmanlılar tarafından ele geçirildi ve 500 yıllık Osmanlı egemenliğine sahne oldular. 1876'da meydana gelen bir ayaklanma 1908'de bağımsız krallık olunmasına yol açtı. Bulgaristan I. Balkan savaşından topraklarını genişletmesine rağmen, Almanya'nın yer aldığı I. Dünya Savaşında Ege Sahil Şeridini kaybetti. II. Dünya savaşında Mihver'e katıldı fakat 1944'de bu ittifaktan çekildi. Komünistler Sovyet desteğiyle iktidarı ele geçirdiler. 8 Eylül 1946'da monarşi lağvedildi. 10 Kasım 1989'da 35 yıldır iktidarda olan, Komünist parti lideri ve devlet başkanı Todar Jivkov istifa etti. Ocak 1990'da tutuklanan Jivkov, Eylül 1992'de yolsuzluktan ve görevi kötüye kullanmaktan suçlu bulundu.
Burma bkz. Myanmar
________________________________________
Brundi (Brundi)
Başkent
Bjumbura
Nüfus
5.451.000
Yüzölçümü
27.834 km2
Komşuları
Kuzey'de Ruanda, Doğuda Tanzanya, Batıda ve Güneyde Zaire
Önemli Şehirleri
Bjumbura, Kitega
Din
Hıristiyan %85.5, Kabile dinleri %13.5, Müslüman %0.9
Dil
Burundi dili, Fransızca (resmi)
Yönetim Biçimi
Askeri Yönetim
Tarih: Orta Afrika'da bağımsız bir ülkedir. Almanya bölgeyi 1879'da yönetmeye başladı. Ancak Belçika Birlikleri Birinci Dünya Savaşı sırasında burasını işgal ettiler ve 1919'da Belçika MC tarafından Ruanda-Urundi'yi yönetmekle görevlendirildi. Ruanda-Urundi'nin 1962'de ikiye ayrılmasıyla Belçika'nın egemenliği sona erdi. Ruanda Cumhuriyet, Burundi ise Monarşiyle yönetilmeye başlandı. 1966'da Tutsi subayları Tutsi Kralı'nı devirdi ve bir Cumhuriyet kurdular. Hutular ve Tutsiler arasında savaş şiddetlendi. 1970'lerin başlarında Cumhurbaşkanı Micombera yönetimi Hutuları suçladı. Kısa aralıklarla binlerce Hutu öldürüldü. Sağ kalanlar komşu ülkelere sığındılar.
________________________________________
Burkina Faso
Başkent
Ovagadovgov
Nüfus
10.135.000
Yüzölçümü
105.946 km2
Komşuları
Kuzeybatı'da Mali, Kuzeydoğu'da Nijer, Güneyde Benin, Togo, Gana, Cate d'Ivoire.
Önemli Şehirleri
Ovogadougov, Bobodiovlasso
Din
%65 yerel inançlar, %25 Müslüman, %10 Hıristiyan
Dil
Fransızca, kabile dilleri
Yönetim Biçimi
Askeri Yönetim
Tarih: Mossi kabilesi bölgeye 11. İle 13. Yüzyıllar arasında girdi. Krallıkları, Mali ve Sanahai imparatorlukları tarafından bozguna uğratılana kadar yönetimde kaldı. Fransız hakimiyeti 1896'da başladı, fakat Yukan Volfa (4 Ağustos 1984'te Burkina Faso olarak ismi değiştirildi). 1947 yılına kadar ayrı bir bölge olarak görülmedi. Tambağımsızlık 5 Ağustos 1960'ta kazanıldı ve Fransa yanlısı bir hükümet seçildi. Ordu 1980'de yönetimi ele geçirdi. 1987'deki darbe bugünkü rejimin temellerini attı. 1990'larda da sınırlı demokrasiyi ülkeye getirdi. Bugün, yüzbinlerce çiftçi Löte d'Ivoire ve Gana'ya göçetmektedirler. Ülke, yoğun biçimde dış yardıma bağımlı durumdadır.
________________________________________
Birleşik Krallık (United Kingdom)
Başkent
Londra
Nüfus
56.7 milyon
Yüzölçümü
244.100 km2
Komşuları
Batıda Atlas Okyanusu, İrlanda Denizi, İrlanda Cumhuriyeti, Kuzeyde ve Doğuda Kuzey Denizi, Güneyde Manş Denizi
Önemli Şehirleri
Birmingham, Glasgow Leeds, Sheffield, Liverpool, Brondford Manchester, Edinburg, Bristol, Coventry, Belfast, Nottingham, Leicester
Din
Anglikan %57, Katolik %13, Presbiteryen %7, Metodist %4, diğer %19
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Çok Partili Meşruti Monarşi
Siyasal Partiler
Muhafazakar Parti, İşçi Partisi, Liberal Parti, Sosyal Demokrat Parti, Büyük Britanya Komünist Partisi, İskoç Ulusal Partisi, Galler Milliyetçi Partisi, Ülster Birleşikleri Sosyal Demokrat ve İşçi Partisi
Tarih: II. Dünya Savaşı'na kadar Avrupa'nın ve dünyanın başat gücü olan ülke savaş sonrası yeni bir rol edinmiş, gerek üçüncü dünyadaki ulusçu hareketin etkisiyle, gerekse uluslararası baskıların artmasıyla denizaşırı sömürgelerine bağımsızlıklarını vererek dünyadaki öncü rolünü kaybetmiştir. 1956 Süveyş Krizi'nden sonra Birleşik Krallığın etkisini yitirdiği iyice ortaya çıktı. Bunun İngiliz Uluslar Topluluğu'na yansıması 1970'li yıllarda olmuş, bu yıllardan sonra, topluluk bağımsız üyelerin biraraya geldiği serbest bir birlik halini almıştır. Avrupa bünyesinde oluşturulan örgütlenme hareketlerinin de içinde olan Birleşik Krallık NATO'ya üyeliğinden başka 1973'te de AT'ye dahil olmuştur. Dünya Savaşı'ndan sonra Clemat Attlee'nin liderliğindeki İşçi Partisinin iktidarına rağmen 1951 yılında savaş sırasında başbakanlık yapan Sir Winston Churchill'in oluşturduğu muhafazakarların yönetimine geçerek 13 yıl böyle kalmıştır. 1979 yılına kadar İşçi Partisi ve Muhafazakar Parti arasında el değiştiren iktidar o tarihten 1990'a kadar Margaret Thatcher'in liderliğindeki muhafazakarların elinde bulunmuştur. Thatcher'in 1990'da istifasıyla boşalan muhafazakar parti liderliği ve başbakanlığa Jon Major seçilmiştir. Birleşik Krallık yönetiminin ülke içindeki en önemli sorunları genel olarak ekonomik nedenlerle dayanmakla beraber Kuzey İrlanda'nın statüsü ve IRA militanlarının yarattıkları terör olayları da yönetimi zor durumda bırakmıştır. Uluslararası alanda en önemli sorun 1982 yılında yaşanan Falkland Krizi olmuş Arjantin Birleşik Krallık yönetiminin başarılı bir sınav verdiği bu olaylar Arjantin'in yenilgisi ile sona ermiş, hemen yapılan genel seçimler sonrasında da Thatcher liderliğindeki Muhafazakarlar iktidarlarını iyice sağlamlaştırmışlardır. Güney Afrika ile geleneksel bağlarına karşın bu ülkede sürdürülmekte olan "apartheid" politikasıyla çeşitli ekonomik yaptırımlar uygulamakta olan Birleşik Krallık yönetimi, 1990'da Nelson Mandela'nın serbest bırakılması üzerine uyguladığı yaptırımlara son verdiği gibi Güney Afrika'ya yatırım yasağını da kaldırılmıştır.
________________________________________
Cabo Verde (Cape Verde)
Başkent
Praia
Nüfus
428.000
Yüzölçümü
4.033 km2
Komşuları
Moritanya, Senegal
Önemli Şehirleri
Mindelo, Praia
Din
Katolik
Dil
Portekiz (resmi dil), Crioulo
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Cabo Verde, 1450'li yıllarda Portekizlilerce keşfedildi. İlk Portekizli sömürgeciler 1462'de yerleşti; çok geçmeden Afrikalı köleler getirildi. Cabo Verdelilerin çoğunluğunu bu iki grubun torunları oluşturur. 5 Temmuz 1975'te bağımsız olan Cabo Verde'de 1991 yılında Antonia Mascarenhas ulusun ilk özgür başkanlık seçimini kazanmıştır.
________________________________________
Cezayir (Algeria)
Başkent
Cezayir
Nüfus
27.895.000
Yüzölçümü
919.595 km2
Komşuları
Batıda Fas, Güneyde Moritanya, Mali ve Nijerya; Doğuda Libya ve Tunus
Önemli Şehirleri
Cezayir, Wahran, Qacentina
Din
%99 Sunni Müslüman
Dil
Arapça ve Berberi Fransızcası
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasi Partiler
Ulusal Kurtuluş Cephesi, İslami Kurtuluş Cephesi, Sosyalist Güçler Cephesi, Cezayir'de Demokrasi Hareketi
Tarih: Ülkenin bilinen ilk yerlileri, Berberilerin, Romalıların, Vandalların ve son olarak da Arapların atalarıdır. 1518'den Fransa'nın yönetimi devraldığını 1830 yılına kadar, ülkeyi Türkler yönetti. Geniş ölçekli Avrupa göçleri ve Fransızların kendi kültürlerini yerleştirmeye çalışmaları, Arap milliyetçiliğinin bir gerilla savaşına atılmasını önleyemedi. Barış ve Fransızların geri çekilmeleri Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle ile müzakere edildi. Bağımsızlık 5 Haziran 1962'de geldi. 1965'te askeri bir darbe olup da Albay Hovari Boumedienne liderliğe gelinceye kadar, bu iç savaşın galibi ve ülkeyi yöneten Ahmet Ben Beila idi. 1967'de Cezayir İsrail'e savaş ilan etti. ABD ile bağlarını kopardı ve SSCB ile askeri siyasi bağlar kurdu. 1988'deekonomik sıkıntıları protesto eden ayaklanmalarda 500 kişi öldü. 1989'da ise seçmenler, çok partili sisteme geçişi düzenleyen yeni bir anayasayı onayladılar. Hükümet islam kökten dincilerinin kazanacağı tahmin edilen 1992 Ocak seçimlerini iptal etti ve cezayiri 10.000 camisinde yürütülen tüm din dışı faaliyetleri yasakladı. 29 Haziran 1992'de devlet başkanı Muhammed Boudiaf uğradığı suikast sonucu öldü. Gruplar arası çatışmalar halen devam etmektedir.
________________________________________
Cibuti (Djibouti)
Başkent
Cibuti
Nüfus
413.000
Yüzölçümü
23.200 km2
Komşuları
Batıda ve Kuzeybatıda Etyopya, Kuzeybatıda Eritre, Güneyde Somali
Önemli Şehirleri
Cibuti
Din
%94 Müslüman, %6 Hıristiyan
Dil
Fransızca, Arapça (resmi)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Fransa, 1862-1900 yılları arasında bu toprakların yönetimini aşama aşama ele geçirdi. Etyopya ve Somali bölge üzerindeki iddialarından vazgeçmekle birlikte birbirlerini bölgenin kontrolünü ele geçirmeye çalışmakla suçlamışlardır. 1976'da Afar (Etiyopya asıllı bir grup) ile İssa (Somali asıllılar) arasında çatışmalar oldu. 27 Haziran 1977'de kazanılan bağımsızlığa kadar bölgeye iki ülkeden göçler devam etti.
________________________________________
Çad (Chad)
Başkent
N'Djamena
Nüfus
5.467.000
Yüzölçümü
1.284.000 km2
Komşuları
Kuzeyde Libya; Batıda Nijer, Nijerya, Kamerun; Güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti; Doğuda Sudan
Önemli Şehirleri
N'Djamena
Din
%44 Hıristiyan, %33 Geleneksel İnançlar
Dil
Fransızca ve Arapça (Resmi Dil) 100 kadar çeşitli diller.
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Çad, Sahra Çölü oluşmadan önceki dönemlerde paleolitik ve neolitik kültürlerin yaşandığı yerdi. Fransa'nın 1900'lerde kontrolü ele geçirmesine kadar, bir dizi krallık ve Arap köle tacirleri Çad'a egemen oldu. Ülke 11 Ağustos 1960'ta bağımsız oldu. Bir çok ateşkes ve barış andlaşması yapılmasına rağmen, 1966'dan beri kuzey Müslümanları güneydeki Hristiyan hükümete ve Fransız birliklerine karşı savaşmaktadır. Libya yanlısı Çad hükümetinin isteği üzerine Aralık 1980'de Libya askeri birlikleri ülkeye girdi. Birlikler Kasım 1981'de geri çekildi. Hissene Habre liderliğindeki isyancı güçler, Haziran 1982'de başkenti ele geçirerek başkan Goukouni Oueddei'ye ülkeden kaçmak zorunda bıraktılar.
Fransa, 1983'te başkan Habre'ye Libya destekli isyancılarla mücadelesinde yardım etmeleri amacıyla 3000 asker gönderdi. Eylül 1984'te Fransa ve Libya birlikleri Çad'dan eş zamanlı olarak geri çekilmesinde anlaştılar, ancak Libya güçleri Çad güçlerinin onları son büyük kalelerinden de attığı Mart 1987 tarihine kadar kuzeyde kaldılar.
Aralık 1990'da, Habre Libya destekli bir isyancı grup olan Yurtsever Kurtuluş Hareketi tarafından devrildi.
3 Şubat 1994'te Uluslararası Adalet Divanı Libya'nın kendi sınırlarındaki mineral zengini Aazou Şeridi üzerindeki ülkesel hak iddiasını reddetti. Libya birlikleri Mayıs sonunda geri çekildi.
________________________________________
Çek Cumhuriyeti (Czech Republic)
Başkent
Prag
Nüfus
10.480.000
Komşuları
Kuzey'de Polonya, Kuzey ve Batıda Almanya, Güneyde Avusturya, Doğuda ve Güneydoğuda Slovakya
Önemli Şehirleri
Prag, Brno, Ostrava
Din
%39.8 Ateist, %39.2 Katolik, %4.6 Protestan
Dil
Çekçe
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: 9. yy'da Büyük Morovya İmparatorluğunun parçası olan Bohemya ve Morovya daha sonra Kutsal Roma İmparatorluğunun parçası oldu. Bohemya krallarının yönetiminde, 14. yy.da Prag Orta Avrupa'nın kültür merkezi olmuştur. Bohemya ave Macaristan daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun idaresine geçti.
1914-18'de Thomas G. Masaryle ve Eduard Beneş, Milan Stefanik'in de aralarında olduğu Slovak liderlerinin desteği ile geçici bir hükümeti oluşturdular. 28 Ekim 1918'de Çekoslavakya Cumhuriyeti'ni ilan ettiler.
________________________________________
Çekoslovakya
1938'de Nazi Almanyası Südetlerdeki Almanca konuşan vatandaşları etkilemeye ve onların yönetimini devralmaya çalışmaya başladı. İngiltere Başkanı, Nevrille Chamberlain, 30 Eylül 1938'de Münih'te Hitler ile Fransa'nın da kabülü üzerine Hitler ve Mussolini'nin barışa garanti ettiği bir devir antlaşması imzalandı. Almanya, 1-2 Kasım'da Südetleri işgal etti. Hitler 15 Mart 1939'da özerkliğini destekledi, 14 Mart 1939'da bağımsızlığını ilan eden Çekoslavakya'nın doğusuna 1944'te Sovyet askerleri girdi ve Mayıs 1945'te Prag'a ulaştılar.
Beneş başkan olarak döndü. Mayıs 1946 seçimlerinde, Komünist parti oyların %38'ini kazandı ve Beneş komünist Goflwald'ı başbakan olarak atadı. Şubat 1948'deki seçimlerde komünistler güçlendi. Mayıs 1948'de yeni anayasa kabul edildi. Beneş bunu reddetti. 30 Mayıs'ta Komünistler tam kontrolü ele geçirdi. 7 Haziran'da Beneş boyun eğdi ve Goflwald başkan oldu. Bunu şiddetle ve baskıya dayalı Stalinist bir dönem izledi. Ocak 1968'de Çekoslovakya'ya bir kurtuluş hareketi yayıldı. Stalinci cuntanın Noventny parti liderliğinden azledilerek yerine demokratik reformları savunan Aleksander Dubchek geldi.
22 Mart'ta Novontny başkanlığı bıraktı, yerine Ge. Ludvik Svoboda geldi. 6 Nisan'da başbakan Joseph Lenart'ın yerine reform yanlısı Oldrich Cernik geçti.
Temmuz 1968'de SSCB ve Varşova Paktı üyesi dört ülke bu kurtuluş hareketine son vermek istedi. 20 Ağustos'ta Sovyet, Polonyalı, Doğu Alman, Macar ve Bulgar orduları Çekoslovakya'ya saldırdı. Öğrenci ve işçi eylemlerine rağmen liberal liderler görevlerinden alındı ve komünist parti önderleri Sovyet Politikalarına sadakat sözü verdi.
17 Nisan 1969'da Dubchek Komünist Parti liderliğinden ayrıldı, yerine Gustav Husak geldi. Ocak 1970'te Cernik azledildi. Sansür arttırıldı, Komünist Parti üyelerinin 1/3'ünü kovdu. 1973'te 1968 işgali sırasında ülkeden kaçanlar için genel af ilan edildi ama baskıcı uygulamalar devam etti. 1977'de 700'den fazla Çekoslavak entelektüeli ve parti önderi "77 Şartı" adı ile bir insan hakları bildirisi imzaladı.
17 Kasım 1989'da özgür seçim isteyen protestolar yapıldı. 27 Kasım'da milyonlarca insan greve gitti.
10 Aralık 1989'da 41 yıl içinde Komünist ağırlıklı olmayan ilk kabine iktidara geldi. 29 Aralık'ta piyes yazarı ve insan hakları savunucusu Vaclav Havel başkan seçildi. Havel 3 Temmuz 1992'deki seçimleri kaybetti. Slovak önderliğinde bir koalisyon kuruldu. Slovakya 17 Temmuz'da egemenliğini ilan etti, Çekoslavak lideri 23 Temmuz'da Çekoslavakya'nın iki bağımsız devlete ayrılması için bir plan üzerine anlaştılar.
________________________________________
Çek Cumhuriyeti
01 Ocak 1993'te Çekoslavakya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak iki ayrı devlete bölündü. 26 Ocak 1993'te Havel başkan seçildi.
Çin (China)
Başkent
Pekin
Nüfus
1.190.431.000
Yüzölçümü
9.572.900 km2
Komşuları
Kuzeyde Moğolistan, Kuzeydoğuda ve Kuzeybatıda Rusya, Batıda Afganistan, Tacikistan, Pakistan, Kazakistan, Güneyde Hindistan, Nepal, Bhutan, Byanmar, Laos, Vietnam, Kuzeydoğuda Kuzey Kore
Önemli Şehirleri
Şangay, Pekin
Din
Çoğunluk ateist, geleneksel olarak Budizm, Taoizm
Dil
Mandarin (resmi)
Yönetim Biçimi
Tek Partili Cumhuriyet
Tarih: Çin'de yüzbinlerce yıl öncesine ait insana benzer yaratık kalıntıları bulunmuştur. M.Ö.5000'den beri Huang havzasında neolitik tarımsal yerleşimler görüldü. Bunların dilleri, dinleri ve sanatları sonraki Çin medeniyetinin kaynağı olmuştur. Kuzey Çin'in büyük bölümüne hakim olan Chang Hanedanının gelişmiş kültürü içinde bronz madenciliği zirveye çıktı ve Çin yazısı kullanılmaya başlandı.
Ardarda gelen hanedanlar ve hanedanlararası krallıklar, Çin'i sonraki 3000 yıl boyunca yöneterek politik ve kültürel Çin egemenliğini güneye ve batıya yaydılar; teknolojik ve kültürel açıdan ilerlemiş bir toplum yarattılar. Yabancı hakimiyeti Yuan hanedanında Mangollar (1271-1368) ve Ch'ing hanedanında Mançular (1644-1911) ülkenin temel kültürünü değiştirmedi.
Göreli durgunluk dönemi 19.yy.'da Çin'i iç ve dış baskılara karşı savunmasız kıldı. İsyanlar milyonlarca kişinin ölümüne yol açarken Rusya, Japonya, Britanya ve diğer güçlerin ülkedeki politik ve ekonomik kontrolleri arttı.
Çin, 1 Ocak 1912'de Dr. Sun Yat Sen önderliğinde Wuchang Ayaklanmasının ardından Cumhuriyet oldu.
1894-1945 arası, 50 yıl boyunca, Çin-Japon çatışması yaşandı. Çin 1895'te Kore, Tayvan ve Diğer alanları terketti. 18 Eylül 1931'de, Japonya kuzeydoğu bölgesini (Mançurya) ele geçirdi ve Mançuko adı ile bir kukla devlet kurdu. Sınırdaki Jehal, 1933'te tampon devlet olarak ayrıldı.
Japonya 7 Temmuz 1937'de Çin'e saldırdı. 2. Dünya Savaşı'nda yenildikten sonra ele geçirdiği yerleri geri verdi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kamingtang, Komünistler ve diğer gruplarla birlikte iç karışıklıklar arttı. 1949-1950'de Çin, Komünist orduların denetimi altına girdi. Komutan hükümeti 8 Aralık 1949'da Tayvan'a kaçtı. 21 Eylül 1949'da Pekin'de Mao Zedung, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Çin ve SSCB 15 Şubat 1950'de 30 yıl sürecek bir "Dostluk, İttifak ve Karşılıklı Yardım Andlaşması" imzaladılar. Amerika, yeni rejimi tanımayı reddetti. 26 Kasım 1950'de Çin Halk Cumhuriyeti Amerikan askerlerine karşı Kore'ye ordu göndererek Kore savaşını çıkmaza soktu. 1960'larda, SSCB ile ilişkiler sınırlar, ideoloji ve komünizm liderliği konularında çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle kötüye gitmeye başladık. SSCB yardım anlaşmalarını iptal ederken, Çin ve Arnavutluk da Sovyet karşıtı propagandalara başladı.
25 Ekim 1971'de BM Genel Kurulu Tayvan hükümetinin BM üyeliğine son vererek Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı. Amerika, anakaranın örgüte kabulünü destekledi, ancak Tayvan'ın üyelikten çıkarılmasına karşı çıktı.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, 21-28 Şubat 1972'de Başbakan Zhou Enlai'nin devleti üzerine iki ulus arasında yıllardır süren antipatiyi sona erdirerek Çin'I ziyaret etti. 15 Aralık 1978'de A.B.D. Çin Halk Cumhuriyeti'ni Çin'in tek yasal hükümeti olarak resmen tanıdı ve iki ülke arasında 1 Ocak 1979'da ilk diplomatik ilişkiler kuruldu.
İç Gelişmeler: 1949 sonrası dönemde endüstriyel, tarımsal, sosyal, ekonomik kuruluşlar mao idealler çerçevesinde zorla biçimlendirildi. 1957'de Mao Zedung 1949-54 yılları arasında yaklaşık 800.000 kişinin idam edildiğini kabul etti. 1965'teki Büyük Proleter Kültür Devrimi Pragmatizm ve bürokrasiye karşı çıkmak ve devrim ilkeleri çerçevesinde yeni bir nesil yetiştirmeyi amaçlıyordu. Mao 9 Eylül 1979'da öldü. 25 Ocak 1981'de dul eşi ve diğer solcu yandaşları Kültür Devrimi sırasında işlemiş oldukları suçlar nedeniyle mahkum edildi.
Yeni iktidar eğitim, kültür ve endüstri alanlarında Maocu politikaları değiştirdi ve komünist olmayan ülkelerle daha sıkı ilişkiler kurma arayışına girdi. 4 Mayıs 1989'da, 100.000 civarında öğrenci ve işçi Pekin'de demokratik reform talep eden gösteriler yaptı. Gösteriler 15-18 Mayıs'ta Sovyet lideri Gorbaçov'un Pekin'I ziyareti sırasında da devam etti. Yenilikler yapılmasını, Deng ve diğer liderlerin yönetimden uzaklaştırılmasını isteyen 1 milyon kişi Pekin'de toplandı. En az 20 ilde 3-4 Haziran'da Çin ordu birlikleri Pekin'e girdi ve demokrasi yanlısı protestocularla çarpıştı. 5000 kişi öldü, 10 bin kişi yaralandı, yüzlerce öğrenci ve işçi tutuklandı. İnsan Hakları ihlalleri sonraki yıllarda da devam etti.
ABD 26 Mayıs 1994'te, koşulsuz olarak ticarette Çin'e tanıdığı en çok gözetilen ulus statüsünü yeniledi.
________________________________________
Danimarka (Denmark)
Başkent
Kopenhag
Nüfus
5.188.000
Yüzölçümü
43.080 km2
Komşuları
Güneyde Almanya, Kuzeybatıda Norveç, Kuzeydoğuda İsveç
Önemli Şehirleri
Kopenhag
Din
%91 Evangelist Lutherci
Dil
Danimarkaca, Faroese
Yönetim Biçimi
Anayasal Monarşi (meşruti monarşi)
Tarih: Bishop Absaion, kökeni antik çağlara kadar uzanan Kopenhag kentinin asıl kurucusu olarak kabul edilmektedir. Dones Vikinglerin Ortaçağdaki önemli merkezlerinden birisiydi. Danimarka krallığı 17.yy'a dek, yani güney İsveçteki topraklarını kaybedene kadar çok önemli bir Kuzey Avrupa gücüydü. Norveç 1815'te Scheswig Holstein ise 1864'te ayrıldı. Kuzey Schleswig 1920'de tekrar katıldı. Seçmenler 1992'de reddettikleri AT ile birleşme üzerine yapılan Maastricht Antlaşması'nı Mayıs 1993'te onayladılar.
________________________________________
Dominik Cumhuriyeti (Dominican Republic)
Başkent
Santa Domingo
Nüfus
7.826.000
Yüzölçümü
48.443 km2
Komşuları
Batıda Haiti
Önemli Şehirleri
Santo Domingo, Santiago de Los Caballeros
Din
%95 Katolik
Dil
İspanyolca
Yönetim Biçimi
Temsili Demokrasi
Tarih: 1492'de Kolomb oraya ulaştığında Hispanida adasında Carib ve Arawak Hintlileri yerleşmişti. 1496'da kurulan Santa Domingo kenti yarıkürede Avrupalılarca yerleşilmiş en eski alandır.
1697'de adanın batısındaki 1/3'lük kısmı Fransa'ya devredildi. Santa Domingo 1795'te Fransa'ya katıldı. Haitili lider Toussant L'Ouverture 1801'de burayı ele geçirdi. 1803-1821 arasında pek çok yerli cumhuriyet belli aralıklarla kurulup kalktı. 1822-1844 arasında Haiti bölgeye tekrar egemen oldu ve 1861-63'te İspanyol işgali gerçekleşti.
1916'dan anayasal çerçeveden seçilen hükümetin başa geçtiği 1924'e kadar ülke Amerikan donanmaları tarafından işgal altında tutuldu. 1930'da Gen. Rafael Leonidas Trujiollo Malina devlet başkanı seçildi. Trujillo 1961'de uğradığı suikaste kadar ülkeyi zorbalıklar yönetti. 1960'ta Trujillo tarafından atanmış olan başkan Joaguin Balaguer 1962'de baskılara dayanamadı. 33 yıl içinde yapılan ilk özgür seçimlerde seçilen Juan Bosch; 1963'te devredildi. 24 Nisan 1964'te Bosch taraftarları ve komünistleri de dahil olduğu diğer bazı gruplar ayaklandı. Dört gün sonra Amerikan donanması Bosch yanlısı güçlere müdahale etti. Daha sonra beş Güney Amerika devleti tarafından oluşturulan barış koruma güçleri gönderildi.
Haziran 1966'da Balaguer'in Bosch'u yendiği seçimleri geçici bir hükümet denetledi. Balaguer sonraki 28 yıl boyunca görevde kaldı, ancak Mayıs 1994'te yeniden seçilmesinde hile yapıldığı ortaya çıkınca 1995'te yeni seçim yapma sözü verdi.
________________________________________
Dominika (Dominica)
Başkent
Roseau
Nüfus
88.000
Yüzölçümü
750 km2
Komşuları
Kuzeyde Guadeloupe, Güneyde Martinik
Önemli Şehirleri
Roseau
Din
%77 Katolik
Dil
İngilizce (resmi)
Yönetim Biçimi
Parlamenter Demokrasi
Tarih: 1805'tenberi bir İngiliz kolonisi olan Dominika 1967'de özerk, 3 Kasım 1978'de de bağımsız oldu. 30 Ağustos 1979'da çıkan David Kasırgası adayı harap ederken, Dominika ekonomisinin temeli olan muz fidanlıkları da yok oldu. 1980-81'de hükümete karşı darbe girişimleri oldu.
Dominika, 1983'te Amerika Birleşik Devletleri'nin Grenada'ya saldırmasında teşvik unsuru olmuştur.
________________________________________
Ekvator (Ecuador)
Başkent
Quito
Nüfus
10.677.000
Yüzölçümü
269.178 km2
Komşuları
Kuzeyde Kolombiya, doğuda ve güneyde Peru
Önemli Şehirleri
Guaya quil, Quito
Din
%95 Katolik
Dil
İspanyolca (resmi)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: İspanya, kuzey inka imparatorluğu olan bölgeyi 1633'te fethetti. 24 Mayıs 1822'de Kurtuluş güçleri Quito yakınlarında İspanyolları yenilgiye uğrattı. Ekvator önce Büyük Kolombiya Cumhuriyeti'nin parçası oldu ama 13 Mayıs 1980'de ayrıldı. 1968'den itibaren sivil ve askeri diktatörlerce yönetildi. 1979'da askeri cunta idareyi demokratik sivil hükümete devretti.
1972'den beri ekonomi petrol ihracatına dayanmaktadır. Ekvator, 20 bin kişiyi evsiz bırakan ve ülkenin önemli petrol hatlarını harap eden 5-6 Mart depremini takiben 8.2 milyara yakın dış borcu nedeniyle faiz ödemelerini 1987'de erteledi.
Ülkedeki Hintliler 1990'larda daha fazla hak talep eden bir dizi protesto düzenlediler.
________________________________________
Ekvator Ginesi (Equatorial Guinea)
Başkent
Malabo
Nüfus
410.000
Yüzölçümü
28.051 km2
Komşuları
Güneyde Gabon, Doğuda ve Kuzeyde Kamerun
Önemli Şehirleri
Malabo
Din
Çoğunluk Katolik
Dil
İspanyolca (resmi), Fang, Bubi
Yönetim Biçimi
Geçiş Dönemi
Tarih: 15 yy.da Portekizlilerce ele geçirilen Fernando Po adası (bugünkü Bako) 1778'de İspanya'ya devredildi. 12 Ekim 1968'de bağımsız oldu. Anakaradaki Rio Muni eyaleti ile ada arasındaki çekişmeler sonucu 1969'da bir dizi ayaklanma çıktı. 1972'de anakaradan Masre Nguema Biyogo ömür boyu, devlet başkanı oldu.
Masre'nin hükümdarlığı, ulusu iflasa sürükleyen, Afrika'nın en vahşi yönetimidir. Ağustos 1979'da bir askeri darbe ile görevinden uzaklaştırıldı. Darbenin lideri Teodoro Mbasogo devlet başkanı oldu.
21 Kasım 1993'te yapılacak seçimlere razı oldu. İktidar partisi tek başına galip geldi ancak muhalefet partileri, hile yapıldığı iddiası ile seçimleri boykot etti.
Devlet büyük ölçüde dış yardımlara dayalı olarak varlığını sürdürmektedir.
________________________________________
El Salvador
Başkent
San Salvador
Nüfus
5.753.000
Yüzölçümü
21.041 km2
Komşuları
Batıda Guatemala, Kuzeyde Honduras
Önemli Şehirleri
San Salvador
Din
%75 Katolik
Dil
İspanyolca (resmi)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: 1821'de İspanya'dan ve 1839'da Orta Amerika Federasyonu'ndan bağımsız oldu. 1969'da Honduras ile 300.000'den fazla Salvadorlu işçi arasındaki savaşta 2.000 kişi öldü. 1979'da askeri bir darbe ile başkan Carlos Humberto Romeno hükümeti devrildi ama iktidardaki askeri-sivil cunta Küba ve Nikaragua'nın silahlandırdığı solcu isyancıları durdurmayı başaramadı. Mayıs 1984'teki seçimlerde Hıristiyan Demokratiklerden Jose Nopoleon Duarte oyların %54'ünü alarak başkan seçildi. Hükümet ve solcu isyancıların imzaladığı resmi bir barış andlaşması ile 12 yıl süren ve 75.000 kişinin ölümüne yol açan ve iç savaş 16 Ocak 1992'de sona erdi.
________________________________________
Endonezya (Indonesia)
Başkent
Cakarta
Nüfus
200.410.000
Yüzölçümü
1.913.443 km2
Komşuları
Güneydoğu Asya, Hint Okyanusu'nda takım adalar
Önemli Şehirleri
Surabaya, Bandung, Uyung Pandang, Malang
Din
Müslüman %87
Dil
Bahasa İndonezya, İngilizce
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Önce Portekiz ardından da Hollanda sömürgesi olan Endonezya II. Dünya Savaşı'nda Japonya tarafından 1942'de işgal edildi. 1945 yılında Ahmet Sukarno'nun liderliğinde yürütülen Ulusçu hareket bağımsızlık ilan etmesine karşın, bu ilan kabulü ancak 1949'da olmuştur. İlk Cumhurbaşkanı olan Sukarno 1950 yılında federal yapıyı feshederek üniter bir cumhuriyet kurdu ve katı bir ulusçuluk politikası uyguladı. Ülke içinde yükselen ağır baskılar sonucu 1965 yılında Sukarno yetkilerini General Suharta'ya devretmiştir. Suharta 1993 yılında 6. Kez Cumhurbaşkanı seçildi. Suharta muhalefeti sınırladı ve ülkeyi Batı ile müttefik yaptı. Politik istikrar ve ülkenin zengin petrol kaynakları ülkeyi ekonomik bakımdan istikrarlı yaptı.
________________________________________
Eritre (Eritrea)
Başkent
Asmera
Nüfus
3.200.000
Komşuları
Güneyde Etiyopya Doğuda Cibuti, Batıda Sudan Kuzeyde Kızıldeniz
Din
Müslüman ve Hıristiyan
Dil
7 yerli dil
Yönetim Biçimi
Geçiş Döneminde
Tarih: Eritre 1890'dan 1941'de İngilizlerin eline geçene kadar bir İtalyan kolonisiydi. İngiliz ve BM denetiminin ardından, 1952'de federe bir birim olarak Etyopya'ya bırakıldı. Etyopya 1962'de Eritre'yi bir eyalet olarak ilhak etti. Bu, 24 Mayıs 1993'te Eritre bağımsızlığını resmen ilan edene kadar sürecek olan 31 yıllık bir bağımsızlık mücadelesine neden oldu.
________________________________________
Ermenistan (Armenia)
Başkent
Erivan
Nüfus
3.522.000
Yüzölçümü
11.500 km2
Komşuları
Kuzeyde Gürcistan, Doğuda Azerbaycan, Güneyde İran, Batıda Türkiye
Din
%94 Ortodoks
Dil
Ermenice
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: Bugünkü Ermenistan 2 Nisan 1921'de bir Sovyet Cumhuriyeti olarak kurulmuştur. 30 Aralık 1922'de SSCB'nin bir parçası olan Kafkas seddini oluşturmak üzere, 12 Mart 1922'de Gürcistan ve Azerbaycan'la birleşti. Ermenistan, 5 Aralık 1936'da SSCB'nin anayasal bir cumhuriyeti oldu. 7 Aralık 198'de meydana gelen bir deprem sonucu 55.000'den fazla insan öldü, bir çok şehir yıkıntı haline dönüştü. Ermenistan 23 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etti ve 26 Aralık 1991'de SSCB dağılınca da tamamen bağımsız bir devlet oldu. Çoğunluğu Hıristiyan olan Ermenistan ile çoğunluğu Müslüman olan Azerbaycan arasındaki savaş 1992'de yayıldı ve 1993'te, 1994'te de devam etti. Azerbaycan'da Dağlık Karabağ Enklavi üzerine iki tarafın da egemenlik iddiaları vardı. 1994 Mayıs'ında Ermeni güçlerinin bu bölgede kontrol kazanmaları üzerine geçici bir ateşkes ilan edildi.
________________________________________
Estonya (Estonia)
Başkent
Tallinn
Nüfus
1.617.000
Yüzölçümü
45.100 km2
Komşuları
Kuzey'de ve Güneyde Baltık Denizi ile Çevrilidir, Doğuda Rusya, Güneyde Letonya
Önemli Şehirleri
Tallinn
Din
Lutherci
Dil
Estonyaca (resmi), Letonyaca, Litvanyaca ve Rusça
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: I. Dünya Savaşı'ndan önce Rusya İmparatorluğunun bir parçası olan Estonya, I. ve II. Dünya Savaşları arasında bağımsız kaldı, ancak 1940'ta SSCB tarafından yeniden fethedildi. Mart 1990'da kendisini "işgal altında ülke" ilan etti. 20 Ağustos 1991'de başarısız bir sovyet darbesi sırasında bağımsızlığını ilan etti. Eylül 1991'de Sovyet Birliği ülkenin bağımsızlığını tanıdı. 50 yıldan sonra ilk özgür seçimler 20 Eylül 1992'de yapıldı. 31 Ağustos 1994'ten son Rus işgalci birlikleri de geri çekildi.
________________________________________
Etiyopya (Ethiopia)
Başkent
Addis Ababa
Nüfus
58.710.000
Komşuları
Batıda Sudan, Güneyde Kenya, Doğuda Somali, Cirbuti, Kuzeyde Eritre
Önemli Şehirleri
Addis Ababa
Din
%45-50 Müslüman, %35-40 Ortodoks
Dil
Amhara dili (resmi), Tgre, Galla
Yönetim Biçimi
Geçiş Döneminde
Tarih: Etyopya kültürü kaynağını Mısır ve Yunanistan'dan alır. Eski monarşi 1880'de İtalya tarafından saldırıya uğradı ancak 1936'da yeni bir İtalyan saldırısına dek bağımsızlığını korudu. 1941'de İngiltere ülkeyi özgürlüğüne kavuşturdu.
Son imparator I. Harle Selassie 1931'de bir parlamento ve düzeni kurdu ancak bütün siyasal partileri kapattı.
1970'lerde yaşanan kuraklık nedeniyle yüzbinlerce kişi öldü. Ordunun isyanı ve öğrenci gösterileri sonucu 1974'te Selassie tahttan indirildi. Cunta, tek partili sosyalist bir devlet oluşturarak başarılı bir toprak reformu gerçekleştirdi. Muhalefet şiddet yoluyla bastırıldı. M.S. 330'da benimsenmiş olan Kobt Kilisesi'nin etkisi önlendi ve 1975'te monarşi lağvedildi. Rejim kanlı darbelerle, Sudan ve Somali'nin yardımları ile desteklenen siyasi grupların isyanları ile karşı karşıya kaldı. 1977'de SSCB ile işbirliği andlaşmaları yapılırken, bir zamanlar en önemli müttefik olan ABD ile ilişkiler kötüleşti. 1978'de Sovyet ve Küba birlikleri Somali güçlerinin yenilgiye uğratılmasına yardım etti. Etyopya ve Somali 1988'de bir barış antlaşması imzaladı.
1984'te milyonları açlığa ve ölüme sürükleyen yaygın kuraklık sonucu dünya çapında bir yardım çabası başladı. 1988'de Eritreli gerillaların zaferi hükümetin, kuraklığa uğramış bölgelerde yabancıların ve işçilerin yardım çalışmalarını yarıda kestirmesine yol açtı. 1994'te Etyopya'da kuraklık sonucu yeni bir kıtlık yaşandı. Etyopyalı halkın Devrimci Demokratik Cephesi (EPRDF), (6 isyancı ordudan oluşan) Şubat 1991'de hükümete karşı büyük bir saldırı düzenledi. Mayıs'ta başkan Mengist, Haile Mariam ülkeyi terketti. EPRDF idareyi ele geçirerek geçici bir hükümet kurdu. Eritre 24 Mayıs 1993'te bağımsız oldu.
________________________________________
Faroe Adaları (Faeroe Islands)
Başkent
Thorshawn
Nüfus
1399 km2
Komşuları
Atlas Okyanusu'nun Kuzeyinde Takımada
Önemli Şehirleri
Thorshawn, Sandur, Sandvik, Klaksvik
Din
Çoğunlukla Hıristiyan
Dil
İzlanda Dili, Faroe Dili
Yönetim Biçimi
Danimarka'ya Bağlı Özerk Bölge
Tarih: Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde 22 volkan adasından oluşan takımada. İzlanda ile İngiltere arasında yer alan bu takımadanın merkezi Thorshawn'dır. Adalardan yalnızca 17'sinde insan yaşar. Ancak 2. Dünya Savaşı'nda Danimarka'nın Almanlar tarafından işgal edilmesiyle bir süre İngiliz denetimine geçti. 1946'da Faroe parlamentosu bağımsızlık ilan etti ama yeni meclis kararı değiştirdi. 1948'de özerkliği tanınan Faroe 1953'ten bu yana Danimarka meclisinde 2 üye ile temsil edilmektedir.
________________________________________
Fas (Morocco)
Başkent
Rabat
Nüfus
28.559.000
Yüzölçümü
458.730 km2+Batı sahra topr.
Komşuları
Güneyinde Batı Sahra, Doğusunda Cezayir
Önemli Şehirleri
Kazablanka (2.600.000), Rabat (556.000), Fas (852.000)
Din
%99 Sünni Müslüman
Dil
Resmi Dili Arapça, Berberice
Yönetim Biçimi
Anayasal Monarşi
Tarih: Fas topraklarına ilk yerleşenler berberlerdi. Onları Romalılar ve Kartejinler (Carthaginians) izledi. 683'te Araplar burayı fethettiler. 11. ve 12. Yüzyıllarda bir Berberi imparatorluk zayıf durumdaki Kuzey Afrika'yı ve İspanya'nın büyük bölümünü Fas'tan yönetti.
Fas'ın bir bölümü 19. yy.da İspanyol yönetimine girdi. Kalan kısmını ise 20. yy. başlarında Fransa kontrolü altına aldı. 1911-33 yılları arasında kabile ayaklanmaları son buldu. Ülke 2 Mart 1956'da bağımsız oldu. Uluslararası bir liman olan Tanca 1956'da Fas'a geçti. İspanya Sahrasının üçte ikisi büyüklüğündeki 70.000 milkarelik fosfat zengini toprakları ele geçirdi. Kalanı ise Moritanya elde etti. İspanya Şubat'ta geri çekildi. Bir gerilla hareketi olanPolisario, 287 Şubat'ta bölgenin bağımsızlığını ilan etti ve Cezayir'in de desteği ile saldırılar düzenlemeye başladı. 1980'de Moritanya, Palisario cephesi bir anlaşma imzala¤¤¤¤¤ Eski İspanyol Sahrasının bu bölümünden vazgeçince Fas burayı işgal etti.
Uzun yıllar süren çatışmalardan sonra, Fas önemli şehir alanlarını kontrol altına aldı. Ama Polisaro gerillaları geniş ve nüfusu seyrek çöllerde rahatça hareket edebilmektedir. 1990'da iki taraf bir ateşkes andlaşması imzaladı. Birleşmiş Milletler Batı Sahra'nın bağımsız mı, yoksa Fas'a mı bağlı olacağını belirlemek için bir referandum düzenlemeyi planlamıştır.
________________________________________
Fiji (Fiji)
Başkent
Suva
Nüfus
764.000
Yüzölçümü
8.274 km2
Komşuları
Kuzeybatıda Soloman Adaları, Doğuda Tonga
Önemli Şehirleri
Suva
Din
%52 Hıristiyan, %38 Hindu, %8 Müslüman
Dil
İngilizce (resmi), Fijice, Hindustani
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: 1974'ten beri bir İngiliz kolonisi olan Fiji 10 Ekim 1970'te bağımsız parlamenter demokrasi haline geldi. Hint halkının kültürel farklılıkları içinde 19. yy.a gelen ülkede, kanunen topraklarının %83'üne sahip olan Fiji halkı siyasal polorizasyona önderlik etti. 1987'de askeri bir darbe ile hükümet görevden alındı. 21 Mayıs'ta bir uzlaşmaya varıldı ve darbe lideri Sitveni Rabuka göçünü arttırdı. Rabuka 25 Eylül'de ikinci bir darbe düzenleyerek Fiji cumhuriyetini ilan etti. Aralık'ta demokratik bir anayasa taslağı hazırlandı ve yönetim sivil hükümete iade edildi.
________________________________________
Fildişi Kıyısı (Ivory Coast)
Başkent
Yamoussoukro (resmi), Abidjon (de facto)
Nüfus
14.296.000
Yüzölçümü
320.763 km2
Komşuları
Batıda Liberya, Gine Kuzeyde Mali, Burkina Faso, Doğuda Gana
Önemli Şehirleri
Abidjon
Din
Animist %63, Müslüman %25, Hıristiyan %12
Dil
Fransızca (resmi)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: 1848'den beri Fransız koruması altında bulunan Fildişi kıyısı, 1960'ta bağımsız oldu. İhracat için ayrılan tarım ürünleri, Fransa ile yakın bağlar ve dış yardımlar sayesinde Afrikalı uluslar içinde en başarılısıdır. Nüfusun %20'sini komşu ülkelerden gelen işçiler oluşturur.
Öğrenciler ve işçiler Şubat 1990'da Başkan Felix Houphouet-Boigny'nin uzaklaştırılması ve çok partili demokrasiyi talep eden protestolarda bulundular. Ülkenin ilk çokpartili başkanlık seçimi Ekim 1990'da yapıldı ve Houpheuet-Boigny yerini korudu ancak 7 Aralık 1993'te öldü. Ulusal meclis 1995 için planlanan seçimlere kadar onun yerine bakacak bir kişi seçti.
________________________________________
Filipinler (Philippines)
Başkent
Manila
Nüfus
69.809.00
Komşuları
Güneyde Malezya, Endonezya, Kuzeyde Tayvan
Önemli Şehirleri
Manila, Quezon City, Cebu
Din
Roma Katolikleri %83, Protestanlar %9, Müslüman %5
Dil
Plipino, İngilizce (ikisi de resmi dil). Cebuano, Bicol, İlocano, Pampango ve diğerleri
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasal Partiler
Liberal Parti, Nacionalista Parti, Edsa Ulusal Hıristiyan Demokratlar Birliği (NUCD), Milliyetçi Halk Koalisyonu, Kilusan Bugong Lipunan, PDP-Laban Partisi).
Tarih: Filipin adaları 1571 yılında Macellan tarafından ziyaret edildi. Daha sonra bölgeye gelen İspanyollar, Manila kentini kurdular. İspanya hükümdarı II. Felipe'den esinlenerek, bu takım adaları Filipinler adını verdiler. 1869'da Süveyş Kanalı'nın gerçekleşmesiyle Filipinler Avrupa pazarına açıldı. 1899 Manila savaşında İspanya ABD'ye yenilince, Filipinler ABD'ye bırakıldı. Ancak Amerikan hükümetinin tutumu ve II. Dünya Savaşı nedeniyle ülkenin bağımsızlığına kavuşması ancak 1946 yılında mümkün olabildi. 1972'de başkan Ferdinand Marcos sıkı yönetim ilan etti ve sıkı yönetim sırasında Filipinler'in ABD ile ilişkileri zayıfladı.
1973-1976 yılları arasında hükümet güçleriyle ayrılıkçı Moro Müslümanları arasında çatışmalar çıktı. 1977 yılında yeniden başlayan çatışmaların ardından, Libya'nın aracılık ettiği özerklik anlaşması bölgede Hıristiyanlarca reddedildi.
1981 yılında sıkı yönetim kaldırıldı, ancak Marcos olağanüstü birtakım yetkilileri elinde tutmaya devam etti. Haziran'da 6 yıllık bir dönem için yeniden başkan seçildi.
21 Ağustos 1983 yılında Muhalefet lideri Bengno S. Aouino'nun suikaste kurban gitmesi Marcos'u istifaya çağıran gösterilere yol açtı. 1986 seçimlerinde Marcos suikasta uğrayan Aguino'nun eşi Corozon Aguino'ya karşı zafer kazandığını ilan etti. Aguino kendini başkan ilan etti.
24 Şubat'ta Marcos askeri ve dinsel desteğinin azalmasından dolayı olağanüstü hal ilan etti. 26 Şubat'ta ülkeden kaçtı. Aguino ABD ve diğer devletlerce başkan olarak tanındı. 1987 yılında Aguino toprak reformunu başlattı. Aguino'nun aday gösterdiği kişiler yasama organında büyük çoğunluk elde ettiler. Ekonominin zayıflığı, yaygın fikirliği, komünist muhalefler ve askeriyenin zayıf desteği yüzünden büyük sıkıntılarla karşılaştı. Aralık 1989 yılında asi güçler askeri üsleri televizyon istasyonlarını ele geçirdi ve başkanlık sarayını bombaladılar.
Aguino 1982'de başkanlık seçimlerinde Fiedel Ramous'un başkanlığını tanıdı. 1992'de ABD'nin Filipinlerdeki askeri varlığı sona erdi. 30 Ocak 1994'te Müslüman ayrılıkçı gerillalarla ateşkes andlaşması imzalandı.
________________________________________
Finlandiya (Finland)
Başkent
Helsinki
Nüfus
5.069.000
Yüzölçümü
338.145 km2
Komşuları
Kuzeyde Norveç, Batıda İsveç, Doğuda Rusya
Önemli Şehirleri
Helsinki, Espoo, Tampere
Din
%89 Lutherci
Dil
Fince, İsveçce (resmi)
Yönetim Biçimi
Anayasal Cumhuriyet
Tarih: Finliler, büyük olasılıkla Hristiyan çağının başlarında Urallar'dan göç ettiler. 1154'ten Finlandiya'nın Rus İmparatorluğunun özerk bir dükalığı haline geldiği 1809'a dek İsveçli yerleşikler hakimdi. Rusların zorla topladığı vergiler güçlü bir ulusal bilinç yarattı. Finlandiya 6 Aralık 1917'de bağımsızlığını ilan etti ve 1919'da Cumhuriyet oldu. 30 Kasım 1989'da SSCB ülkeye saldırdı ve Finliler topraklarının büyük bölümünü kaybettiler. İkinci Dünya Savaşı sonrası toprak kayıpları arttı. 1948'de Finlandiya SSCB ile Karşılıklı Yardım Andlaşması imzaladı, iki ülke (Finlandiya ve Rusya) Ocak 1992'de imzalanan yeni bir pakt ile bu andlaşmayı iptal etti.
Finli seçmenler 16 Ekim'de Avrupa Birliği'ne (eski adıyla Avrupa Topluluğu) üyelik konusunda bir halk oylamasına katıldılar ve üyelik 1 Ocak 1995'te yürürlüğe girdi.
________________________________________
Fransa (France)
Başkent
Paris
Nüfus
57.840.000
Yüzölçümü
543.965 km2
Komşuları
Güneyde İspanya, Doğuda İtalya, İsviçre, Almanya, Kuzeyde Lüksemburg, Belçika
Önemli Şehirleri
Marseille, Lyon, Toulouse, Strasbourg, Bordeaux
Din
%90 Katolik
Dil
Fransızca (resmi)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Siyasal Partiler
Sosyalist Parti, Sol Radikal Hareketi Fransız Komünist Partisi, Ulusal Cephe, Fransa İçin Birlik
Tarih: M.Ö. 58-51'de J. Coesar tarafındn fethedilen Celtic Gaul, 500 yıl boyunca Romalılar tarafından yönetildi. Şarlman zamanında Fransız hakimiyeti Avrupa'nın büyük bölümüne yayıldı. Onun ölümünden sonra Fransa ardıl krallıklardan biri olarak ortaya çıktı.
Monarşi Fransız İhtilali ile yıkıldı. (1789-93) onu Birinci Cumhuriyet izledi, ardından Napolyon döneminde I. İmparatorluk (1804-15), Krallık (1814-48), İkinci Cumhuriyet (1848-52), İkinci İmparatorluk (1852-70), Üçüncü Cumhuriyet (1871-1946), Dördüncü Cumhuriyet (1946-58) ve Beşinci Cumhuriyet (1958'den bugüne dek) kuruldu.
Fransa, Birinci Dünya Savaşı'ndan (1914-1918) Almanya tarafından işgal edildiği zaman ciddi oranda insan gücü ve servet kaybı yaşadı. Versailles Andlaşması ile 1871'de Almanya'nın ele geçirdiği Alsace ve Lorane eyaletlerini geri aldı. Almanya Mayıs 1940'ta Fransa'ya yeniden saldırdı ve Vichy hükümeti ile bir andlaşma imzaladı. Fransa Eylül 1944'te Müttefiklerce kurtarıldıktan sonra 1946'ya dek görev yapacak olan Gen.Charles de Gaulle geçici hükümetin başkanı oldu ve yeni bir anayasa için seçmenlerin onayını almayı başardı. Güçlü yönetici Avrupa Ekonomik Topluluğu bağlamında Fransız ekonomik ve teknolojik gelişmelerini ilerletti.
Fransa 1954'te Hindiçini'den, 1956'da Morocco ve Tunus'tan çekildi. 1958-62'de geriye kalan Afrika topraklarının çoğu özgürlüklerine kavuştu. 1966'da Fransa, NATO'nun askeri emri üzerine bütün askerlerini geri çekti, buna karşılık 60.000 askeri Almanya'da kaldı.
Mayıs 1968'de isyancı öğrenciler Paris'te ve diğer merkezlerde ayaklanarak polisle çatışmaya girdiler, onlara ulus çapında grevleri başlatan işçiler de katıldı. Hükümet, 26 Mayıs'ta grevcilere ücret artışı sözü verdi. De Gaulle, anayasal reformlar hakkında ulus çapında bir halk oylamasını kaybetmesi üzerine Nisan 1969'da görevinden istifa etti.
10 Mayıs 1981'de Francois Mitterand adlı sosyalist aday başkan seçildi. Hükümet Eylül'de 5 büyük endüstriyi ve özel bankaların çoğunu millileştirdi. Bununla birlikte 1986'dan 1993'e kadar Fransa'da pek çok devlet şirketinin satışa sunduğu bir özelleştirme programı izlenmeye devam etti. Mitterand 1988'de ikinci kez 7 yıllık bir dönem için seçildi.
1993'te ülkeye girişler için daha sıkı kurallar getirildi ve hükümetin yabancıları ülke dışına çıkarması kolaylaştırıldı. Haziran 1994'te Ruanda'ya sivilleri devam eden katliamdan korumak amacıyla Fransız askerleri gönderildi.
14 Ağustos 1994'te Çakal Carlos adı ile bilinen uluslararası terörist Sudan'da yakalandı (İlich Ramirez Sanchez), Fransa'ya gönderildi ve orada ömür boyu hapse mahkum edildi.
Korsika adası Fransa'nın Akdeniz'de, İtalya'nın batısında yer alan 2 bölümden oluşan resmi bir toprağıdır. Bunun dışında Fransız parlamentosu bir senatör ve bir milletvekili gönderen Fransız Guyanası, parlamentoda 2 senatör ve 3 milletvekili ile temsil edilen Guadelouppe, yine 2 senatör ve 3 milletvekili ile temsil edilen Martinik ve parlamentoya 2 senatör, 3 milletvekili gönderen Reunion adası gibi deniz aşırı birimler de vardır.
________________________________________
Fransız Guyanası (French Guyana)
Başkent
Cayenne
Nüfus
117.000
Yüzölçümü
86.504 km2
Komşuları
Güneyde ve Doğuda Brezilya, Batıda Surinam, Kuzeyde Atlas Okyanusu
Önemli Şehirleri
Cayenne, Saint-Laurent-du-Maroni
Din
Katolik %87, Protestan %3.9, Dindışı %3.5
Dil
Fransızca
Yönetim Biçimi
Denizaşırı il
Tarih: Bölge 1500 yıllarında İspanyollar tarafından bulunmuş, ilk yerleşim merkezi de 1604'te Fransızlar tarafından kurulmuştur. Sırasıyla Hollanda, İngiltere ve Portekiz denetimine girdikten sonra 1817'de bir Fransız sömürgesi haline gelmiştir. Çoğunlukla Fransızca konuşan halk 1848'den bu yana Fransız yurttaşları olarak kabul edilmektedir. 1970'ten sonra Fransız Guyanası Fransız meclisinde 2 üye tarafından temsil edilmeye başlandı.
________________________________________
Fransız Polinezyası (French Polynesia)
Başkent
Papeete
Nüfus
197.000
Yüzölçümü
4000 km2
Komşuları
Büyük Okyanus'un Güneyinde Adalar Grubu
Önemli Şehirleri
Papeete
Din
Protestan %46.6, Katolik %39.4, Diğer %15
Dil
Fransızca
Yönetim Biçimi
Deniz Aşırı Toprak
Tarih: Büyük Okyanus'un güneyinde 105 adadan meydana gelen bir ada grubu. Adaların çoğu 1767'de denizci Samuel Wallis tarafından bulunmuştur, ama 1 yıl sonra Fransız Louis de Bouganville bölge üstünde hak iddia etmiştir. 1850'den önce adaların çoğu Fransız himayesine girmiş, 1880'lerde de bütün grup bir Fransız sömürgesi haline getirilmiştir. 1946'dan bu yana bölge halkı tam Fransız yurttaşı sayılmakta ve ulusal meclise iki temsilci göndermektedir.
________________________________________
Gabon
Başkent
Libreville
Nüfus
1.390.000
Yüzölçümü
267.667 km2
Komşuları
Kuzeyde Ekvator Ginesi ve Kamerun, Doğuda ve Güneyde Kango
Önemli Şehirleri
Libreville
Din
Hıristiyan %96.2, Diğer 3.8
Dil
Fransızca, Bantu Dialektleri
Yönetim Biçimi
Çok Partili Cumhuriyet
Tarih: 19.yy.'ın ikinci yarısında Fransa bölgede hakimiyet kurdu. 1960 yılında Gabon bağımsız oldu. 1990 yılında yeni anayasa oluşturuldu. Gabon zengin doğal kaynakları, dış yatırımları ve hükümetin kalkınma programlarını başarıyla uygulaması sayesinde bugün kara Afrikası'nın en müreffeh ülkelerinden biridir.
________________________________________
Gambia
Başkent
Banjul
Nüfus
859.000
Yüzölçümü
10.689 km2
Komşuları
3 Tarafı Senegal ile Çevrili
Önemli Şehirleri
Banjul
Din
Müslüman %95.4, Hıristiyan %3.7, Diğer 0.8
Dil
İngilizce, Mandhka, Wolof
Yönetim Biçimi
Askeri Rejim
Tarih: Ülke 1588 yılında İngiltere'nin Afrika'daki ilk sömürgesi oldu. 1965 yılında bağımsız oldu. 1970 yılında İngiliz Devletler Topluluğu içinde bir Cumhuriyet statüsü kazandı. 1981 yılındaki darbe girişiminin ardından, Senegal ile konfederasyon kurdu. Konfederasyon 1989'a kadar sürdü. 24 yıl süren iktidar sonunda 23 Temmuz 1994 yılında Lieut Yahya Jammeh tarafından kanlı bir darbe gerçekleştirildi. Demokrasiye geçiş sözü vermesine rağmen Jammeh politik faaliyetleri yasakladı, potansiyel muhalifleri tutukladı.
________________________________________
Gana (Ghana)
Başkent
Accro
Nüfus
17.225.000
Yüzölçümü
238.533 km2
Komşuları
Batıda Cote D'Ivoire, Burkina, Faso Kuzeyde, Doğuda ise Togo
Önemli Şehirleri
Accro
Dil
İngilizce
Yönetim Biçimi
Askeri Rejim
Tarih: MS 400-1240 arası Afrika İmparatorluğu adıyla Nijer ırmağı boyunca adlandırılan Gana, Altın sahilleri adıyla Britanya İmparatorluğu eliyle 113 yıl yönetildi. 1957 yılında bağımsız oldu. 1960 yılında İngiliz Devletler Topluluğu içinde Cumhuriyet statüsüne sahip oldu. 964 yılı referandumu ülkede imar faaliyetlerinde bulunan ancak ülkeyi borç batağına sürükleyen, ardından da rüşvet suçlamalarıyla karşı karşıya kalan Nkrumah 1966 yılında iktidardan indirildi. 1969 yılında seçimler yapıldı, ancak ardından 1972, 198, 1979 ve 1981 yıllarında 4 darbe girişimi ile ülke karşı karşıya kaldı. 1979 ve 1981 yıllarında hava gerginleşti "Jerry Rawlings"in darbeleri anayasayı ortadan kaldırdı ve siyasi partileri yasakladı. Çok partili siyasete olanak tanıyan yeni bir anayasa 1992 yılında kabul edildi.
________________________________________
Gine (Guinea)
Başkent
Konakri
Nüfus
6.392.000
Yüzölçümü
245.857 km2
Komşuları
Kuzeyde Gine-Bissau ve Senegal, Kuzeydoğuda Mali, Doğuda Fildişi Kıyısı, Güneyde Liberya ve Sierra Leone, Batıda Atlas Okyanusu
Önemli Şehirleri
Labe, Kankah, Kindla
Din
Müslüman %85, Hıristiyan %8
Dil
Fransızca, Mandinka ve Ful dilleri
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Tarih: XVIII.yy. da bölgenin kuzey bölümü Gana imparatorluğunun bir parçasıydı. 1891'de Fransız sömürgesi oldu. 1958'de halkın bağımsızlık oylamasına evet demesiyle Fransızlar çekildi. Fransızların çekilmesinin ardından başkan Toure yüzünü Komünist ülkelere çevirdi. Başarısız bir Portekiz işgal girişiminin ardından binlerce muhalif 1970'lerde hapse atıldı. 1984 yılında Touren'in ölümünden sonra kanlı bir darbeyle askerler iktidarı ele geçirdi. 1991 yılında yeni bir anayasa kabul edildi, ancak demokrasi çabaları çok yetersizdi. 1993 yılındaki başkanlık seçimlerini Lansana Conte kazandı.