sulardan numune alma

şeker Üye
İçme Suları : Standardına uygun olarak numune alınır (T.S. 266) kaynak suları ve diğer kullanma sularında da aynı esaslar dahilinde numune alınarak muayeneye gönderilir. Kimyasal analiz için 2 litre; bakteriyolojik analiz için 200 cc. numune alınır.

Standarda göre numune alma metodu :
I - Kimyasal Analizler İçin numune Alma :
Kimyasal analizler için en az iki litre numuneye ihtiyaç vardır. Bu miktar suların normal kimyasal analizleri için yeterlidir. Ayrıca zehirli maddelerin tayini gerekiyor ise alınacak numune en az 15 litre olmalıdır. Su renksiz ve kimyasal olarak temiz; camdan yapılmış şişelere konulacak ve şişelerin ağzı sağlam bir şekilde temiz bir kapakla kapatılacaktır. Şişe, numune alınmadan önce, numune alınacak su ile en az 3 defa çalkalanmalıdır. Radyoaktivite ölçümü için numune alırken cam şişe yerine polietilen şişe kullanılmalıdır. Su numuneleri aşağıdaki şekilde alınır.

1-Kaynaklar :
Kaynaklarda özelikle küçük debili olanlarda suyun çıktığı noktada iyice temizlenmiş bir büz veya demir boru zemine sokulacaktır: Büyük debili ve göllenmiş kaynaklarda (dipteki ince taneli zeminin kaynaşmasıyla veya başka bir suretle tespit edilecek gözlerden birine iyice temizlenmiş sivri uçlu ve ucundan itibaren bir kaç santimetrelik kısmında delikler bulunan yeteri uzunlukta demir bir boru saplanır. Böylece borudan en az altı saat su akıtıldıktan sonra numune alınır.

2 - Göller ve Akarsular :
Numune şişesi göl veya akarsuyun kenarından en az bir metre uzaklıkta ağzı açık ve baş aşağı tutularak suya sokulacak ve şişe yüzeyden yaklaşık 50 cm. derinlikte ters çevrilmek suretiyle dolduruIacaktır. Yüzey özelliklerinin tespiti gerekiyorsa ayrıca yüzeyden de numune alınacaktır.

3 - Adi Kuyular, Borulu Kuyular ve Drenajlar:
Numune alma işinde kullanılacak tulumba ve borular, litresinde 10 mg aktif klor bulunan klorlu su ile dezenfekte edilecekler, aralıksız olarak en az 48 saatlik bir pompalamadan sonra su numunesi alınacaktır.

4 - Şehir Şebekeleri :
Mevcut bir şebekeden su numunesi kaptajlardan, maslaklardan, dağıtım depolarının çıkış boruIarından, tasfiye tesislerinin giriş ve çıkışlarından ve musluklardan alınacaktır.

5 - Aynı kaynaktan bir kaç numune alınacak ise; bakteriyolojik analiz için alınacak numune ilk önce alınmalıdır. Numuneler alındıktan en fazla 72 saat sonra analize başlanılmak üzere laboratuvara getirilmiş olmalıdır.

6- Şişeler üzerine aşağıdaki bilgileri gösteren bir etiket iliştirilmelidir.
Suyun adı
Suyun yeri
Numunenin alındığı tarih ve saat
Numunenin menşeindeki sıcaklık
Yapılacak olan analiz cinsi
İzahat : (Bu kısma, suyun daha önce bir işleme tâbi tutulup tutulmadığı, hava şartları, su seviyesi şartları, su seviyesi, akış hızı, kabilse debisi vb. bilgi yazılacaktır.)

II - Bakteriyolojik Analizler İçin Numune Alma :
Bakteriyolojik muayeneler için su numuneleri 180°C lik kuru sıcaklıkta bir saat sterilize edilmiş, tercihan 100 ml.lik nötr ve renkli şişeler içerisinde gönderilmelidir. Şişelerin kapakları şişeye iyice uyabilen steril, tıraşlı cam kapak, mantar veya kauçuk tıpa olabilir. Cam kapak, kauçuk mantar tıpaların her biri ayrı ayrı olmak üzere ambalâj kâğıtlarına sarılarak sterilize edilmelidir.
Şişeler, tıpaların seviyesine kadar su ile doldurulmalıdır. Şişeler içerisinde hava kabarcığı bırakılmamalıdır. Klorlamaya tâbi tutulan veya içerisinde az miktarda dahi olsa klor veya kloramin bulunan sular, özellikle yukarda verilen ve içerisinde %1,5 sodyum tiyosülfat [(Na2S2O3) damıtık suda çözülür ve 120°C de 15 dakika sterilize edilir, sonra 100 ml şişelere bu çözeltiden 0,25 ml. konur.] bulunan şişelere alınmalıdır.

Numune Alma :

1- Su numunesinin çeşmelerden alınması halinde :
Çeşmenin musluk kısmı bir alevde kızgın dereceye gelinceye kadar yakılır. Su yarım saat bütün kuvvetiyle akmaya terkedilir. Şişelerin ağzı ve mantarın şişe içerisine girecek kısmı el değmemek şartıyla alkol alevinde alazlanır ve sonra doldurulur (Şişelere musluktan su doldururken el veya parmaklardan suyun süzülerek akmaması için şişeler dış taraflarından tutulmalıdır.

2 - Su numunesinin kaynaktan alınması halinde:
Açıkta olan gözeyi hayvan dışkılarının bulaştırma ihtimallerini önlemek için iyice temizlenmiş kaynatılmış veya yakılmış demir veya cam boru, gözeye veya gözenin bır metreye kadar olan çevresine batırılır. Bu borudan bir gece su akıtılır. Sonra musluktan numune alınmasındaki esaslara uyularak numune alınır.

3 - Dere, göl veya nehirden numune alınması halinde :Numune sahilden en az bir metre uzaklıktan alınmalıdır: Numunenin akar su veya gölün belirli bir derinliğinden alınması isteniyorsa o takdirde şişenin ağzı açılır. El yıkanıp alkollendikten sonra şişenin ağzı dikine olarak suya batırılır. İstenilen derinlikte dolabilmesi için şişe ağzı yukarıya doğru çevrilir.

4 - Kaptaj, depo, drenaj veya sarnıçtan numune alınması halinde :
Eller sabunlu su ile iyice yıkanıp alkollenmelidir. Steril numune şişesinin her tarafı bol alkollü pamukla silinir ve alkole batırılmış bir sicim şişenin boynuna bağlanır. Şişenin ağız kısmı alazlanır. Şişe, numune alınacak olan yere daldırılmak suretiyle mantar alev altında açılır ve el değdirilmeden kapatılır.

5 - Numunenin adi kuyu veya boru kuyudan alınması halinde :
Adi kuyularda madde II-4 gereğince işlem yapılacaktır. Borulu kuyularda aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır :

a) İlk açılan borulu kuyularda pompalama ile numune alınacağından pompalama işinde kullanılacak tulumba ve borular litresinde en az 10 mg aktif klor bulunan klorlu su ile dezenfekte edilecektir. En az 48 saatlik devamlı bir pompalamadan sonra madde II-1 deki esaslar dahilinde numune alınacaktır.

b) Halen kullanılmakta olan borulu kuyulardan numune alınması madde II-1 deki esaslar çerçevesinde cereyan edecektir.

6 - Kaynak suları ile ilgili şişe doldurma yerlerinden numune alınması halinde :
Madde II-1 deki esaslara uyulacaktır. Ancak su akıtılmadan, şişe doldurma düzeninden doğrudan doğruya alınacaktır.
Numune şişelerinin kirlendiğine dair en küçük bir şüphenin mevcut olması halinde yeniden numune alınmalıdır.

Bakteriyolojik muayene için alınan su numuneleri hızlı araçlarla laboratuvarlara gönderilmelidir. Numunelerin alınışı ile laboratuvara gönderilişi arasında geçen süre ne kadar uzun olursa alınacak olan neticelere o kadar az güvenilir. Su içerisinde bulunan etkenler (bakteriler ve muhtelif planktonlar) aracılığı ile özelliğini çok kısa bir süre içinde
değiştirdiğinden derhal kontrola başlanmalıdır. Numune kontrola kadar suyun alındığı sıcaklıkta veya hiç olmazsa buz dolabında, buz içinde saklanmalıdır. Su numuneleri alındıktarı en geç 48 saat içinde muayene edilmelidir. 48 saat veya daha uzun beklemiş olan su numunelerinde bakteriyolojik muayene yapılamaz. 6 saati geçmiş normal sıcaklıkta tutulmuş ve içinde hava boşluğu bulunan sularda jerm sayımları yapılamaz.

7 - Bakteriyoloik kontrollerlo izlenecek olan muayene şemaları hakkında laboratuvara bir fikir verebilmeleri bakımından sular bir kart ile beraber gönderilmelidir. Bu kartın bir yüzü su kontrolünü isteyen makamca, öteki yüzü laboratuvarda doldurulacaktır. Kartın her iki yüzü Föy V ve Föy VI da gösterilmiştir.

lII - Radyoaktif Muayene İçin Numune Alma:
Radyoaktif ölçmeler için ayrıca en az bir litre suya ihtiyaç vardır. Bu su ayrı olarak ve polietilen şişeler içinde laboratuvara getirilmelidir.

IV - Numune Alma Sıklığı :
1- Kimyasal analizler içln numune alma sıklığı.
Kaynaktan zehirli maddelerin az da olsa bu bulunduğu biliniyorsa veya su kaynağına endüstri artıkları katılması gibi haller mevcut ise su kaynağı zehirli maddeler bakımından en az üç ayda bir kontrol edilmelidir.
Genel kimyasal deneyler için 50.000 den' fazla nüfuslu yerlerde en azından üç ayda bir defa 50.000 e kadar olan nüfuslu yerlerde en azından yılda iki defa numune alınmalıdır.

2 - Bakteriyolojik muayeneler için numune alma sıklığı:
a) Herhangi bir epidemi veya tehlikeli bir kirlenme muhtemelse adı geçen sudan günde en az değişik zamanlarda 5 numune alınarak koliform bakterileri bakımından muayene edilmelidir.
Bir su epidemisi bahis konusu olursa, bir litreden az olmamak şartı ile temiz ve koyu renkli (koyu renkli şişeler bulunmadığı takdirde siyah karbon kağıtlarına sarılı şişeler de kullanılabilir.) şişelere alınan numunelerde su epidemisine sebep olabilen etkenler mutat bakteriyolojik usullerle aranır.
b) Şebekelere verilen ve dezenfekte edilmemiş suların bakteriyolojik muayenesi aşağıdaki verilen esaslara göre uygulanacaktır:

2.000'e kadar olan nüfuslu yerlerde
:
Her mevsim değişiminde
bir defa olmak üzere yılda dört defa
2.000-10.000 nüfuslu yerlerde
:
İki ayda bir defa
10.000 - 20.000 nüfuslu yerlerde
:
Ayda bir defa
20.000 - 50.000 nüfuslu yerlerde
:
Iki ayda bir defa
500.000- 100.000 nüfuslu yerlerde
:
Dört günde bir defa
100.000 den çok nüfuslu yerlerde
:
Her gün.

İki muayene arasındaki aralıklar yukarda verilen süreler ile tespit edilmiş olmakla beraber 20.000-100.000 nüfuslu olan yerlerde her 5.000 nüfus için bir numune, daha yukarı nüfuslu yerlerde ise her 10.000 nüfusa bir numune düşecek şekilde numune alınacak ve kontrol edilecektir.
Buz: Yarım kilo buz erimeyecek şekilde mümkünse termos kaplarda muayeneye gönderilir. Eğer erime ihtimali varsa bu takdirde daha büyük bir kitlenin gönderilmesi icap eder.
Su klorla dezenfeksiyona tabi tutuluyorsa en az haftada bir defa bakteriyolojik analize tabi tutulacaktır.
c) 289 sayılı Kaynak Suları Yönetmeliği uyarınca şişe, galon ve damacanalarla satılan sularda:
Kimyasal analiz (her kaynak için)

SÜRE
Kaptajtan
:
En az altı ayda bir defa
Şişe galon ve damacanalardan
:
en az ayda bir defa
Bakteriyolojik analiz (her kaynak için)

:
en az haftada bir defa
Şişeler
:
en az haftada bir defa
damacana ve galonlar
:
en az onbeş günde bir defa

Plajlarda bakteriyolojik kontroller özellikle sabahları saat 05.00 civarında veya gece saat 24.00’ten sonra ve diğer saatlerde kıyı çizgisinden 10 metre uzaklıktan, değişik aralıklardan (100-250 m) numune şişesinin boyundaki derinliklerden bir litrelik steril şişelere alınacak ve her şişeye numara konacaktır. Her şişe için, numunenin alınış saatini, plajın o saatteki durumunu bildirir bir form doldurulacak, E.Coli aranmak üzere, laboratuvara gönderilecektir. (E.Coli, plaj ve diğer suların kirliliğinin saptanmasında en hassas indikatörlerden biridir. 100 ml’de bulunan E.Coli miktarı devamlı olarak 100'ün altında ise bu sular çok uygun, 1000'in altında ise uygun olarak kabul edilebilir. E.Coli 1000'in üstünde ise numunenin alındığı plaj veya diğer yerlerin kirli olarak kabul ediImesi gerekir.) Yüzme sezonunda diğer fiziksel yoklamalar ile birlikte ayda iki defa numune alınacaktır.
 

Benzer Konular

Yanıtlar
0
Görüntülenme
2B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
2B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
4B
Yanıtlar
1
Görüntülenme
26B
Üst