Ram Nedir ? Nasıl Çalışır ?

JokeR Üye
Tanım

PC'lerimizdeki bellekler, sistemde yer alan işlemci ve grafik kartları gibi veri yaratan ve işleyen birimlerin ortaya çıkardığı verilerin uzun ya da kısa süreli olarak saklandığı işlevsel birimlerdir. Sabit disk sürücüler, sistem RAM'leri, işlemcilerin içindeki cache diye tabir edilen bellekler, BIOS'un saklandığı EPROM'lar, grafik kartlarının üzerindeki RAM'ler, CD'ler, disketler v.s. hepsi PC'lerde yer alan bellek türleridir.

Bellek kavramı bu derece geniş bir konu olmasına rağmen bu yazıda konumuz olan bir çoğumuzun oldukça aşina olduğu, hep daha fazla olmasını hayal ettiğimiz ve hatta yeri geldiğinde overclock denemelerimize bile dahil ettiğimiz sistem RAM'i denilen bellekler. Peki RAM ne demek? RAM, İngilizcesi Random Access Memory, Türkçesiyle Rastgele Erişilebilir Bellek kelimelerinin başharflerinden oluşan bir kısaltma. Bu noktada, belleklerin RAM'ler ve Sadece Okunabilir Bellekler yani ROM'lar (Read Only Memory) şeklinde sınıflandırıldığını hatırlatmak isteriz. RAM'ler veriyi saklamak için beslemeye yani elektrik enerjisine ihtiyaç duyduğu halde ROM'lar besleme olmasa bile veriyi saklayabilirler. Ayrıca, ROM'lar genellikle, kısaltmanın açılımından da anlaşıldığı gibi sadece okuma amacıyla kullanılırlar. Üzerlerinde saklı verinin kullanıcı tarafından kolayca değiştirilmemesi hedeflenir.



Anakarta takılı DIMM


RAM'lerin en başta gelen özelliklerinden birisi – ki RAM ismini almalarından sorumlu olan da budur - sakladıkları verilere manyetik teyplerdeki ya da CD-ROM’lardaki sıralı erişimin aksine, sırasız ve hızlı bir şekilde rastgele erişime imkan vermeleridir. Erişimde sağladıkları hız, RAM'lerin sistemde bu denli önemli ve performansı belirleyici olmalarında en önde gelen etkendir. Veri barındırma kapasiteleri ve hız konusunda, merkezi işlemci üzerindeki düşük kapasiteli ancak çok hızlı bir RAM olan cache belleklerle, kapasiteleri günümüzde inanılmaz boyutlara ulaşmış olan sabit disk sürücüler arasında yer alırlar ve bir çeşit tampon görevi görürler. İşletim sistemi, sabit sürücünün yavaşlığını gizlemek amacıyla, yakın gelecekte ihtiyaç duyulabilecek veriyi henüz ihtiyaç durumu ortaya çıkmadan sabit diskten sistem RAM'leri üzerine yükler ve gerektiğinde hızlı bir şekilde işlemcideki cache belleğe iletilmesini sağlar.

RAM'lerin sistem içindeki yerlerini tanımladıktan sonra simdi de teknolojinin ve erişim protokollerinin ortaya çıkardığı RAM türlerini inceleyelim.

RAM Çeşitleri
RAM'lerin, fiziksel yapıları ve çalışma prensipleri itibariyle mikroişlemcilerden hiç bir farkı yok. Tıpkı mikroişlemciler gibi, silikon üzerine işlenmiş çok sayıda transistörün, bu defa ağırlıklı olarak veri erişiminin kontrolü ve verinin saklanmasıyla ilgili belli işlevleri yerine getirmek amacıyla birbirine bağlanmasıyla ortaya çıkmış ve nispeten daha az karmaşık olan elektronik yapılar. Bu yüzden mikroişlemci teknolojileriyle RAM teknolojilerini ilgilendiren konular tamamıyla ortak. RAM teknoljilerini süren hedef, mikroişlemcilerde olduğu gibi, daha küçük transistörler üretmek, bu sayede aynı büyüklükte bir silikon parçasına daha fazla transistör yani daha fazla işlev sığdırmak ve silikonun daha hızlı çalışmasını sağlamaktır. Bu amaca ulaşma yolunda karşılaşılan engellerin çoğu üretim teknolojilerindeki gelişmelerle aşılmakta olup geri kalan kısım ise geliştirilen daha akıllı algoritmalar ve protokollerle çözülüyor. İşte RAM türlerini bu protokoller belirliyor.




Dizüstü PC’lerde kullanılan SO-DIMM
Masaüstü PC’lerdi kullanılan DIMM


Çoğumuz, SDR-RAM, DDR-RAM, DDR II RAM, RDRAM ve hatta artık mazi de kalmış olsa da EDO RAM gibi kısaltmaları duymuşuzdur. Bu kısaltmalar, RAM'e erişmek, yani RAM'den veri okumak ya da RAM'e veri yazmak için kullanılan protokol hakkında bize bilgi verir. Örnek olarak, günümüzde en popüler RAM türü olan DDR bellekleri verebiliriz. Buradaki DDR (Double Data Rate) kısaltması, çift veri hızlı bellekler anlamında kullanılıyor. Bir önceki nesil bellek türlerine isim veren SDR (Single Data Rate) kısaltması ise tek veri hızlı RAM'leri simgeliyor. Bu kısaltmaları daha detaylı açıklayabilmek için sonraki bölümlerde değineceğimiz bazı kavramları anlamak gerekiyor. Bu noktada, ön bilgi olarak söyleyebileceğimiz, DDR ve SDR kavramlarının senkron olarak çalışan, yani veri akışının bir saat işaretiyle düzende tutulduğu tip RAM'lerde, bir saat periyodu içinde gerçekleşen veri akış hızını belirttikleri olacaktır. RD-RAM ise RAMBUS firması tarafından geliştirilen RAMBUS veriyolu üzerinde çalışan, bazı yönlerden DDR'a benzeyen, İngilizce'deki 'RAMBUS Direct' kelimelerinin baş harflerinden ismini alan bir RAM türüdür.

Birazcık Daha Ayrıntıya Girelim ;

RAM

RAM (Random Access Memory - Rasgeğe erişimli bellek). Ramlar kısa süreli bellekdirler. sabit diskler ve diğer donanım parçalarından çok daha hızlı çalışırlar ve oldukça pahalıdırlar. harddiskler uzun süreli bellek olup ramlar dolarsa işlemci sabit diskin bir bölümünü ram olarak kullanır. ve sisteminizde büyük bir yavaşlama gözlenir. örnek olarak windows98 de denetim masası=>sistem özellikleri=>başarım=>sanal bellek ayrlarına bakabilirsiniz fakat bu ayarlarla oynamamanızı tavsiye ederim oynarsanız bile en az değeri ramınız kaç mb ise onun 2 katı en çok değerinide 4 katı değerlerini taban olarak ayarlayın. işlemcinizin potansiyelini tam olarak kullanması için ramın kapasitesinin yüksek ve kaliteli olması gerekir. yeni çıkan programlar eskisinden çok daha fazla bellek ister buna örnek win2yk 64mb ram isterken win98 32mb yeterlidir. sistem çökmelerinde de ramın önemi çok büyüktür.

RAM ın çalışma prensibi:

Ram'ın içinde 0 ve 1 leri bulunduran bölümler vardır. bu bölümlerin herbirine hücre denir. işlemci talimatı gönderir ram üzerindeki adreslerde ilgili bilgi bulunur ve adres ram kontrolörüne yollanır oda işlemciden gelen isteği kordine ederek belirli adrese yollar. bu adres üzerindeki transistörler hücreleri açarak gereken kapasitördeki bilginin okunulmasını sağlar.belli bi bir voltaj değerinin üzerinde şarj olmuş kapasitör ikili sayı sisteminde 1 leri ve altında sarj olmuş kapasitör de 0 ları gösterir. veriler bü şekilde değerlendirilir.

Satın Alma Rehberi :

Ram teknolojileri gittikçe ilerlemekle birlikte yazılımların ram canavarları haline dönüşmesi ile ve diğer donanımların veri yolu hızlarının artmasıyla birlikte ramlar sistemin hızını büyük ölçüde etkilemiştir.DRAM, EDO, SDRAM ,DDRSD RAM ,RDRAM gibi ram teknolojileri bulunmaktadır.günümüzde kullanılan ram türü SDRAM lardır bunların 100mhz ve 133mhz modelleri mevcuttur.ram seçiminizde 133mhz yi destekleyen ram almak için anakartınızında bu veri yolunu desteklemesi gerekir. benim daha önce kullandığım ve memnun olduğum ucuz sdram lardan Simens 'i tavsiye edebilirim ve kaliteli ram olarak Kingston, Apacer ve Century marka ramları satın alabirsiniz.
Ramlarla ilgili birçok bilgiye türk donanım sitelerinden ulaşabilirsiniz.

Bilirsiniz, bilgisayarınızın genel performansını arttırmak için başvuracağınız en kolay ve ucuz yol RAM eklemektir.

Günümüzün işletim sistemlerinin ve uygulamalarının adeta ram canavarı olduğunu biliyorsunuz.. Eğer RAM miktarı yazılımın çalışması için gereken miktarda değilse, Windows bilgi alışverişini(takasını) bilgisayarınızın hard diskiyle yapmaya başlar ki bu işlem verinin RAM'a yazılıp okunmasından daha yavaştır ve performans oldukça düşer.

Sadece birkaç yıl önce 16 yada 32MB RAM çoğu bilgisayar için yeterliydi. Ancak bugün tipik Windows 98 uygulamalarından en yüksek performansı alabilmeniz için ortalama 128MB RAM'a ihtiyacınız var. Eğer Windows 2000'in Profesyonel versiyonunu kullanıyorsanız daha fazla RAM'a sahip olmanız gerekir. Dilimiz 256 MB'a alıştı desek yeridir.

Bilgisayarlarında resim işleme,video düzenleme yada grafik yoğunluğu olan diğer işlerle uğraşan kişilerin ram ihtiyacı min. 384MB'ı bulabilir. Daha fazlası çok daha makbule geçer...

Diğer terfi seçenekleriyle karşılaştırıldığında, bilgisayarınıza RAM ilave etmek daha ekonomik. RAM fiyatlarında dalgalanmalar olsa da, son yıllarda fiyat eğilimi düşüş yönünde olmuştur. Tabii geçen senin bir bölümünü saymazsak... Hani şu deprem olayı oldu ya...

Ram Sözlüğü :

Bellek bir bilgisayar sisteminin birincil parcasıdır.Cpu veya mikroişlemci ile birlikte ,veri programlar veya işlemci yada diger sistem aygıtlarına direkt ve cabucak ulasabilen işlenmiş bilgileri depolamak için bir ikili olarak calışır. Bellek bir bilgisayarın işlemesinin merkezidir,çünkü yazılım ve CPU arasında kritik bir baglantı kurar.Bilgisayar bellegi de aynı anda calışabilen programların genişlik ve numaralarını belirler ve; giderek güçlenen mikroişlemcilerin kabiliyetinin iyileştirilmesine yardım eder.

Kendine has özelliği ve yararları olan bir cok bellek çeşidi vardır.Maalesef çok fazla bellek tipi oldugundan onları birbirine karıştırmak da cok kolaydır.Karışıklıgı önlemek yada zaman zaman kendi hafızanızı tazelemek için bu sözlüğü kullanın.

RAM: (“Random Access Memory”)

Dahili olarak,bilgisayar belleği bir dama tahtasındaki kareler gibi satır ve sütunlardan oluşan bir “Bellek hücreleri matrisi” olarak düzenlenmiştir.Her Bellek hücresi; verinin satır ve sutun konumunu yada adresini göstererek anında bulunabilen verinin bir bit ini saklar.Bu veri bitleri teker teker ve rastgele erişilip,tekrar bulunup ve değiştirildigi için bilgisayarlarda kullanılan bu tip belleklere Rastgele Erişimli Bellek (RAM) denir. RAM,bellegin ucucu seklidir.veriyi tutabilmesi için guce ihtiyacı vardır.Güç kesildiginde,RAM deki veri kaybolur.Buna zıt olarak disketler.teypler ve Cdler gibi diger depolama ünitelerinde veriyi tutmak için güce ihtiyaç yoktur.

RAM’in iki ana çeşidi vardır.DRAM ve SRAM

DRAM : (Dinamik Ram)

Dram bilgisayar belleginin en genel çeşididir. Dram chipleri kullanan bellek modulu genellikle bilgisayarın ana belleginin özünü oluşturur.Sistem ,işlemciden veya işlemciye taşınan işlenmiş bilgileri verileri ve programları video karta veya diger cevre birimlerine saklamak için bu bellegi kullanır.Bu dinamik Ram olarak adlandırılır çünkü, bellek hücrelerinde verileri tutabilmek için her saniye yüzlerce defa yenilenmeli yada yeniden enerji verilmelidir.Yenilenmelidir çünkü bellek hucreleri çevresinde elektrik yükü taşıyan küçük kapasitorler şeklinde dizayn edilmiştir.Bu kapasitorler cok kucuk piller gibi çalışır ve eğer enerjileri yenilenmezse derece derece enerjilerini kaybederler.

SRAM: (Statik Ram)

Statik ram de veri depolamak için satır ve sutunlardan olusan bellek hücrelerini kullanır ancak Sram Dram den beş kez daha hızlı ikikat pahalı ve iki kez daha büyüktür.Sram de ucucudur.(veriyi saklamak için güç olmalıdır.) ancak DRAM gibi devamlı yenilenmesi gerekmez.Sram dizaynı elektiriğin bir yöne dogru akmasına izin veren yada iki transistorlerden aktif olan birine baglı olarak ,inip –çıkan akımlara benzeyen pretzel kullanır.Bu “bir yone dogru akım” dizaynı,DRAM’in “depolanmış yük”dizynından daha hızlıdır ancak daha cok guç tüketir.Daha ucuz ve küçük boyutta oldugundan bilgisayar ana belleginde Dram kullanımı tercih edilirken Sram hızından dolayı öncelikle cache bellek için kullanılır.

CACHE RAM:

Cache; en sık istenen veri ve komutları depolamak için kullanılan CPU ve Ana bellegin arasına yerleştirilen genellikle SRAM gibi yüksek hızlı bir bellegin kücük bir blogudur.İşlemci veriye ihtiyaç duydugunda önce verinin orda olup olmadıgını görmek için yüksek hızlı cache bakacaktır.Eger yoksa işlemci veriyi daha yavaş olan ana bellekten bulup getircektir.

Cache in çalışması bir evdeki buzdolabına cok benzer .Bir buzdolabı yiyecekler için bir cache sayılabilir.her acıktıgınızda markete (ana bellek)gitmek yerine,önce istediginiz yiyecegin orada olup olmadıgına bakmak için buzdolabına(cache) bakabilirsiniz Eger varsa bu size cok zaman kazandırır yoksa marketten almak için fazladan zaman harcamak zorunda kalırsınız.

FPM DRAM : (hızlı sayfa modu Fast Page Mode )

Geçmişte bir cok bilgisayar FPM DRAM kullanırdı.Bu ceşit bellek ;eski tip DRAM lerin üzerine aynı satır veya “sayfadaki veriye ulaşımı daha hızlandırarak yapılmış bir düzeltmedir.Eger istenen veri bir önceki veri ile aynı satırdaysa bellek denetleyicisi satır konumlarını tekrarlamak zorunda degildir.Sadece bir sonraki sutun konumunu belirtmeye ihtiyac duyar.Bu bellek işlemini biraz daha hızlandırır.

FPM bellek kullanmak sözlüğe bakmaya benzer. Eger istediginiz kelime aynı sayfada ise listeyi aşagı dogru takip ederek açıklamayı bulmak kolay olacaktır; fakat sayfa talarsanız isteginizi bulmak biraz daha uzun surer.

EDO DRAM : (Genişletilmiş veri çıkışı –Extended data Out )

Edo Dram, FPM ile hemen hemen aynıdır, ufak bir degişiklikle daha hızlı olmayı saglayan arka arkaya bellek erişimlerine izin verir. SDRAM dönemine kadar en reveçtaki ram cinsi idi.

FPM destekleyen bir sistemde Edo bellek calısır ancak performans artışı olmaz . Pentium grubuna giren bilgisayarlağın çoğunluğu bu tür rami kullanmak tadırlar. 8 Bit çalıştıkları için çift olarak takılmaları gerekmekte idi.

EDO bazen Hiper sayfa mod Ram (Hiper Page Mode Dram) olarak da adlandırılır.

BEDO DRAM: (Burst Edo)

Burst Edo standart EDO ya bellekten tek bir istekle gonderilen verinin seriler yada “burst” olmasına izin veren bir yeniliktir.Bu özelligin arkasındaki CPU tarafından istenen veri adresi genellikle dogru olup sonuncuya kadar sıralı olucaktır.BEDO DRAM de butun bellek erişimleri burstlerde olur.

SDRAM : (senkronize DRAM)

SDRAM ,EDO dan kısa bir sure sonra geliştirilmiş bir bellek şeklidir.Bu teknolojiyi , CPU yu kontrol eden bir sistem saati ile kendini senkronize eden daha kökten bir yeniliktir.İşlemci ile “aynı zamanlı” olması zamanlama gecikmelerini ortadan kaldırır ve bellek erişim işlemini cok daha verimli kılar.SDRAM kullanabilmesi için bir bilgisayarınbu bellegi destekleyecek sekilde dizayn edilmiş olması gerekirŞu anda üretilmekte olan bilgisayarlarda SDRAM teknolojisi standart olarak kullanılmaktadır.

SGRAM : (Senkronize Grafik Ram)

SGRAM ,SDRAM in grafik özellikli okuma-yazma niteliklerini iceren bir uzantısıdır.SGRAM verinin tek tek yerine bloklar halinde alınıp degiştirilmesine izin verir.Bu da bellegin yapması gereken okuma ve yazma sayısını azaltır ve işlemi daha verimli kılarak garfik denetçisinin performansını artırır.

RDRAM : (Rambus Dram)

RDRAM ,Rambus Inc. firması tarafından geliştirilen tamamen tek ve ayrı bir dizayndır.RDRAM son derece hızlıdır ancak kullanılması için bellek deneticisinde ve bellek/sistem arabiriminde önemli degişiklikler gerektirir.

RDRAM ,standart DRAM den yaklasık on kez fazla hızda veri gondermek için dar ve yüksek-bant genişlikli “kanal” kullanır.Bugun RDRAM bazı oyun makinalarında ve Server larda, Grafik uygulamalarında kullanılmaya baslanmıştır.Bu sene sonuna doğru bu ram çeşidi artık SDRAM in yerini almaya başlayacaktır.

VRAM : (Video Ram)

Grafik bellek ,ekran “titremesini “önlemek için,ekranı cok cabuk calısarak yenilemelidir.(saniyede 60-70 kez)Aynı anda grafik bellek Cpu ya da grafik denetcisine ekrandaki sekili degiştirmek için cok cabuk cevap vermek zorundadır.Sıradan DRAMlerle CRT ve CPU tekli portu için yarışmak zorundadır. Bu da veri trafiginde bir darbogaza neden olur.

VRAM iki ayrı portu kullanarak bu sorunu cözen bir Dual-Port bellektir.Bir port ekrandaki görüntüyü yenilemek ve tazelemek için CRT ye ayrılmıştır.İkinci port bellekte saklı olan şekil verisinin degiştirilmesi için CPU ya da grafik deneticisine ayrılmıştır.

VRAM in çalışması iki penceresi olan yol üstü arabalar için fast food a benzer. Siparişinizi verdikten sonra bir pencereye ödemeyi yapar diger pencereye aracınızı sürüp yiyeceginizi oradan alırsınız.Bu işlemi daha hızlı ve daha verimli kılar.

WRAM : (Window Ram-Pencere ram)

WRAM de grafik yogunluklu sistemlerde kullanılan bir dual port bellek çeşididir.VRAM den kucuk bir farkı vardır.goruntu portu daha kücüktür.bu da EDO özelliklerini destekler.
 
ak0forever kırmızı kalemli adam
pek anlamıyoru ama saol paylasımın icin.anlayan arkadaşlaraiyi olur
 

Benzer Konular

Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
2B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
4B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
13B
Yanıtlar
2
Görüntülenme
13B
Üst