Ömer
Yönetici
Potasyum Nedir
Atom numarası 19 olan kimyasal element. Simgesi K'dır. Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum elektroliz yöntemiyle elde edilen ilk metaldir ve 1807 yılında Sir Humphry Davy tarafından kostik (KOH) potastan elde edilmiştir. Yumuşak, gümüş-beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı çok aktiftir. Potasyumun pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzer ancak yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür.
Potasyum dünya yerkabuğunun %1,5'ini oluşturur ve bu oranıyla en çok bulunan yedinci elementtir. Çok elektropozitif olduğundan diğer minerallerden elde etmek oldukça zordur. Carnallite, langbeinite, polyhalite ve sylvite gibi potasyum tuzları eski göl ve deniz yataklarında bulunur. Potasyumun elde edildiği en önemli kaynak, Potas, Saskatchewan, Kaliforniya, Almanya, New Mexico, Utah'dır. 1960 yılından beri faaliyette bulunan Saskatchewan madenleri dünyanın en büyük rezervlerine sahiptir. Öte yandan okyanuslar da diğer önemli potasyum kaynağıdır. Potasyum, KOH'den Davy prosesine göre elektrolizle ayrıştırılır. Ayrıca ısısal metotlarla da potasyum klorürden potasyum üretimi yapılabilir.
Sudan daha düşük yoğunluklu olan potasyum, lityumdan sonra yoğunluğu en düşük metaldir. Potasyum bıçakla kesilebilecek kadar yumuşaktır. Taze kesilen potasyumun parlak yüzeyi havayla temas ettiğinde matlaşır. Potasyum, metal oksit oluşumu ve hidroksit korozyonunun önlenmesi için havasız ortamlarda saklanır. Potasyum, diğer alkali metaller gibi su ile şiddetli reaksiyona girip hidrojen gazı açığa çıkarır. Potasyumun su ile reaksiyonu, lityum ve sodyumun su ile reaksiyonundan daha da şiddetlidir, bu reaksiyondan açığa çıkan ısı hidrojen gazının yanmasına yetecek kadar ısı salar. Potasyum eser miktarda su ile hızla reaksiyona girdiğinden, NaK alaşımı kuru çözücü elde etmek amacıyla yapılan damıtma işleminden önce kurutucu olarak kullanılır.
Potasyumun su içindeki yüksek çözünürlüğünü K+ iyonunun sudaki yüksek çözünme enerjisine borçludur. Su içindeki potasyum iyonları renksizdir. Sudaki potasyum tadı nedeniyle tespit edilebilir; seyreltik çözeltileri tatlı, derişik çözeltileri ise ekşi, bazik veya tuzludur.
Bir çözeltideki potasyum derişimi alev fotometresi, atomik absorbsiyon spektroskopisi, ICP veya iyon seçici elektrotlarla tayin edilebilir. Ayrıca potasyumun ayırma veya çöktürme ile tayininde sodyum tetrafenil, dihidrojen hexakloroplatinat (IV) hekzahidrat ve sodyum kobaltnitrit kullanılır.
Potasyum ve bileşikleri alevde viole renk verir. Bu özelliği, örneklerde potasyum olup olmadığını kontrol etmek için alev testlerinde kullanılır.
Katı potasyum suyla şiddetli reaksiyon verir. Bu nedenle dikkatli bir şekilde kullanılmalı, gaz yağı gibi mineral yağ altında saklanmalıdır. Lityum ve sodyumdan farklı olarak potasyum yağ altında uzun süreler saklanamaz. Altı aydan uzun sürelerde saklanılan potasyumun metal yüzeyinde ve kabın kapağında şoka duyarlı peroksit oluşabilir. Bu kapağın açılmasıyla peroksitler patlayabilir. Bu nedenle Potasyum, Rubidyum veya Sezyumun üç aydan fazla depolanacaksa oksijensiz veya vakum ortamında depolanması gerekir.
Potasyumun hava nemine temasından sonra yüzeyinde oluşan alkali potasyum hidroksit (bazik bir tehlikedir. Ciltle temasında sodyum metali gibi potasyum metali de sabunsu bir his bırakır. Bu ciltteki yağların yumuşak potasyumla olan bazik bozunma reaksiyonu sonucudur. Potasyumla çalışırken dikkatli olunmalı, cilt ve gözler mutlaka korunmalıdır.
Potasyum yangınları suyla söndürülemez. Bu tip yangınları söndürmekte çok az kuru kimyasal etkili olabilir.
Potasyum beslenmede çok önemli bir mineraldir. Hayvan hücrelerindeki asıl pozitif katyon olduğundan, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak için önemlidir. Ayrıca potasyum hayvanlarda kas kasılması ve sinir akımı gönderimi için önemlidir.
Vücut sıvısındaki potasyum eksikliği kusma ve ishale yol açar, ölümcül olabilir. Potasyum eksikliği sonucu kas güçsüzlüğü, refleks yavaşlaması, kalp atışı anormallikleri ve nefes almada güçlük görülebilir.
Yeterli miktarda potasyum almanın en iyi yolu değişik türde beslenmedir. Potasyumca zengin besin maddeleri portakal suyu, muz, patates, avokado, kayısı ve şalgamdır. Yapılan araştırmalara göre, yüksek potasyum içeren besinler hipertansiyon riskini düşürmektedir. Bir yetişkinin günlük 4000 miligram potasyum alması önerilir.
Potasyum feldspat
Atom numarası 19 olan kimyasal element. Simgesi K'dır. Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum elektroliz yöntemiyle elde edilen ilk metaldir ve 1807 yılında Sir Humphry Davy tarafından kostik (KOH) potastan elde edilmiştir. Yumuşak, gümüş-beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı çok aktiftir. Potasyumun pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzer ancak yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür.
Potasyum dünya yerkabuğunun %1,5'ini oluşturur ve bu oranıyla en çok bulunan yedinci elementtir. Çok elektropozitif olduğundan diğer minerallerden elde etmek oldukça zordur. Carnallite, langbeinite, polyhalite ve sylvite gibi potasyum tuzları eski göl ve deniz yataklarında bulunur. Potasyumun elde edildiği en önemli kaynak, Potas, Saskatchewan, Kaliforniya, Almanya, New Mexico, Utah'dır. 1960 yılından beri faaliyette bulunan Saskatchewan madenleri dünyanın en büyük rezervlerine sahiptir. Öte yandan okyanuslar da diğer önemli potasyum kaynağıdır. Potasyum, KOH'den Davy prosesine göre elektrolizle ayrıştırılır. Ayrıca ısısal metotlarla da potasyum klorürden potasyum üretimi yapılabilir.
Sudan daha düşük yoğunluklu olan potasyum, lityumdan sonra yoğunluğu en düşük metaldir. Potasyum bıçakla kesilebilecek kadar yumuşaktır. Taze kesilen potasyumun parlak yüzeyi havayla temas ettiğinde matlaşır. Potasyum, metal oksit oluşumu ve hidroksit korozyonunun önlenmesi için havasız ortamlarda saklanır. Potasyum, diğer alkali metaller gibi su ile şiddetli reaksiyona girip hidrojen gazı açığa çıkarır. Potasyumun su ile reaksiyonu, lityum ve sodyumun su ile reaksiyonundan daha da şiddetlidir, bu reaksiyondan açığa çıkan ısı hidrojen gazının yanmasına yetecek kadar ısı salar. Potasyum eser miktarda su ile hızla reaksiyona girdiğinden, NaK alaşımı kuru çözücü elde etmek amacıyla yapılan damıtma işleminden önce kurutucu olarak kullanılır.
Potasyumun su içindeki yüksek çözünürlüğünü K+ iyonunun sudaki yüksek çözünme enerjisine borçludur. Su içindeki potasyum iyonları renksizdir. Sudaki potasyum tadı nedeniyle tespit edilebilir; seyreltik çözeltileri tatlı, derişik çözeltileri ise ekşi, bazik veya tuzludur.
Bir çözeltideki potasyum derişimi alev fotometresi, atomik absorbsiyon spektroskopisi, ICP veya iyon seçici elektrotlarla tayin edilebilir. Ayrıca potasyumun ayırma veya çöktürme ile tayininde sodyum tetrafenil, dihidrojen hexakloroplatinat (IV) hekzahidrat ve sodyum kobaltnitrit kullanılır.
Potasyum ve bileşikleri alevde viole renk verir. Bu özelliği, örneklerde potasyum olup olmadığını kontrol etmek için alev testlerinde kullanılır.
Katı potasyum suyla şiddetli reaksiyon verir. Bu nedenle dikkatli bir şekilde kullanılmalı, gaz yağı gibi mineral yağ altında saklanmalıdır. Lityum ve sodyumdan farklı olarak potasyum yağ altında uzun süreler saklanamaz. Altı aydan uzun sürelerde saklanılan potasyumun metal yüzeyinde ve kabın kapağında şoka duyarlı peroksit oluşabilir. Bu kapağın açılmasıyla peroksitler patlayabilir. Bu nedenle Potasyum, Rubidyum veya Sezyumun üç aydan fazla depolanacaksa oksijensiz veya vakum ortamında depolanması gerekir.
Potasyumun hava nemine temasından sonra yüzeyinde oluşan alkali potasyum hidroksit (bazik bir tehlikedir. Ciltle temasında sodyum metali gibi potasyum metali de sabunsu bir his bırakır. Bu ciltteki yağların yumuşak potasyumla olan bazik bozunma reaksiyonu sonucudur. Potasyumla çalışırken dikkatli olunmalı, cilt ve gözler mutlaka korunmalıdır.
Potasyum yangınları suyla söndürülemez. Bu tip yangınları söndürmekte çok az kuru kimyasal etkili olabilir.
Potasyum beslenmede çok önemli bir mineraldir. Hayvan hücrelerindeki asıl pozitif katyon olduğundan, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak için önemlidir. Ayrıca potasyum hayvanlarda kas kasılması ve sinir akımı gönderimi için önemlidir.
Vücut sıvısındaki potasyum eksikliği kusma ve ishale yol açar, ölümcül olabilir. Potasyum eksikliği sonucu kas güçsüzlüğü, refleks yavaşlaması, kalp atışı anormallikleri ve nefes almada güçlük görülebilir.
Yeterli miktarda potasyum almanın en iyi yolu değişik türde beslenmedir. Potasyumca zengin besin maddeleri portakal suyu, muz, patates, avokado, kayısı ve şalgamdır. Yapılan araştırmalara göre, yüksek potasyum içeren besinler hipertansiyon riskini düşürmektedir. Bir yetişkinin günlük 4000 miligram potasyum alması önerilir.
Potasyum feldspat
