Para Maymunu Bile Bozuyor!

Araştırma Yale Üniversitesi’nin maymun laboratuarında başlıyor. 7 adet capuchin maymunu, bir ana kafeste ve bir çok küçük deney kafesinde para kullanmayı öğreniyorlar.
para-maymunu-bozuyor.jpg
Para olarak gümüş renkli somun kullanılıyor. Süreç gayet basit: Ana kafesten bir maymun alınıp, deney kafesine konuluyor. Bu maymuna gümüş renkli somun veriliyor. Maymun öncelikle somunu kokluyor, ağzına sokuyor.

Bu aşamada tepsi içinde çeşitli yiyecekler getiriliyor: Elma, üzüm ve jell-o. Amaç her maymunun sevdiği yiyecek türünü bulmak ve bu yiyeceği elde etmek için parayı kullanmalarını sağlamak.

Deney kafesindeki maymun elmayı seçiyor. Araştırmacılar maymuna elmayı vermeden önce elinde parayı alıp elmayı öyle veriyorlar.
Bu süreç haftalarca sürüyor ve maymunlar birkaç hafta sonra, ellerindeki somunun yani paranın gücünü keşfetmeye başlıyorlar.
Maymunlar paranın kullanımını; araştırmacılar en çok tercih edilen yiyeceği öğrendikten sonra, yeni bir süreç başlıyor: Fiyatlandırma.
Bu yeni süreçteki amaç, maymunların insanlar gibi rasyonel kararlar verip veremediğini görmek.
Böylece araştırmacılar, bir çok maymunun tercihi olan jell-o’nun fiyatını iki katına, elmanın fiyatını yarım somun ve üzümün fiyatını 1 somun yapıyorlar.

Sonuç ilginç:
Maymunlar paralarını en çok yemek alacak şekilde harcamaya başlıyorlar. 1 somun verip 2 elma almayı; 2 somun olan 1 adet jell-o almaya tercih ediyorlar.
İlerleyen günlerde, ana kafesten deney kafesine alınan bir maymun, bir tepsi içinde bulunan 12 somunu görüp aniden çılgına dönüyor. Paraların bulunduğu tepsiyi ana kafese fırlatıp kendisi de ana kafese dalıyor.
Gökten para yağdığını gören ana kafesteki maymunlar, somunları kapışmaya başlıyorlar.
Olay kayıtlara maymun tarihindeki ilk “banka soygunu” ve “hapishane firarı” olarak geçiyor.
Bütün bu kaos içinde, araştırmacılar ana kafes içindeki maymunlardan parayı geri almaya çalışıyorlar.
Ortalık biraz yatışınca erkek maymunlardan biri, dişi maymunlardan birine yaklaşıp ona elindeki somunlardan birini veriyor. Bunun karşılığında dişi maymun ve erkek maymun ilişkiye giriyorlar.
İşin ilginç yanı, bu iki maymunun işi bittikten sonra, dişi maymun, erkekten aldığı parayı araştırmacıya getirip, bununla üzüm almaya çalışıyor.
Bu olay da kayıtlara maymun tarihindeki ilk “fuhuş” olarak geçiyor.
Üniversitenin araştırma etik bölümü, maymunlar üzerinde yapılan para araştırmasının, maymunların yaşam koşulunu, değerlerini ve gündelik yaşamlarını tamamen değiştirdiği ve zedelediği gerekçesiyle, araştırmayı iptal edip, maymunlara para verilmesini yasaklıyor.
 
Üst