SüKuN
Harbi Aktif Üye
NÜFUS VE YERLEŞME
Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısına Nüfus denir. Nüfus, bir ülkenin üretim ve tüketiminin artmasında ayrıca ekonomik gelişmesinde etkili olmaktadır. Nüfus coğrafyasının ilgilendiği başlıca konular şunlardır: Nüfus sayısı Nüfus artışı Nüfusun fiziki yapısı Nüfus hareketleri Nüfusun dağılışı ve değişimi Nüfusun ekonomik ve kültürel özellikleri Nüfus coğrafyası bu bilgileri daha çok nüfus sayımlarından, doğum, ölüm ve göç gibi olayların kayıtlarından elde eder. Nüfusun özellikleri, nüfus artış hızı, nüfus hareketleri ve nüfus olaylarını inceleyen bilim dalına Demografya (Demografi) denir. TÜRKİYE’DE NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI: Bir yerdeki insan sayısı, insan sayısının dağılışı ve zaman içerisinde gösterdiği değişiklik, nüfus hareketleri ve nüfus yoğunluğu coğrafya açısından büyük önem taşır. Ülke kalkınmasında tutarlı kararların verilebilmesi için eldeki mevcut insan kaynaklarının bilinmesi gerekir. Bir ülkedeki nüfusun eğitim durumu, ekonomik faaliyet kollarına göre dağılışı, yaş gruplarına göre durumu vb özellikler bilinmezse doğru bir planlama yapılamaz ve ülke kalkınmasında gerekli olan kararlar alınamaz. Bu bilgilerde ancak nüfus sayımlarıyla elde edilir. Türkiye’de ilk nüfus sayımı1927 yılında yapılmıştır. İkincisi 1935 yılında, daha sonra her 5 yılda bir nüfus sayımları yapılmıştır. 1990 dan sonra alınan kararla her 10 yılda bir sayım yapılacaktı. Ancak 1997 yılında seçmen yaşının düşürülmesinden dolayı tekrar sayım yapıldı. Son nüfus sayımı ise 2000 yılında yapılmıştır. SAYIM YILLARINA GÖRE TÜRKİYE NÜFUSU SAYIM TARİHİ NÜFUS İL SAYISI İLÇE SAYISI NÜFUS YOĞUNLUĞU 1927 13.648.270 63 328 18 1935 16.158.018 57 356 21 1940 17.820.950 63 370 23 1945 18.790.174 63 396 24 1950 20.947.188 63 422 27 1955 24.064.763 66 493 31 1960 27.754.820 67 570 36 1965 31.391.421 67 571 41 1970 35.605.176 67 572 46 1975 40.347.719 67 572 52 1980 44.736.957 67 572 58 1985 50.664.458 67 580 65 1990 56.473.035 73 829 73 1997 62.610.252 80 ---- 81 2000 67.844.903 81 850 88 NÜFUS SAYIMI YAPILMASININ SEBEPLERİ: 1. Nüfusun miktarını öğrenmek. 2. Nüfus artış hızını, dağılışını öğrenmek. 3. Nüfusun yaş , cinsiyet durumunu, 4. Köy-kent nüfusunu, 5. Çalışan nüfusun sektörlere göre dağılışını, 6. Eğitim durumunu, 7. İşsizlik oranını öğrenmek . 8. Asker çağındakileri ve seçmen sayısını öğrenmek gibi sebeplerle sayım yapılır. NOT: Nüfusu en fazla olan bölgemiz Marmara, en az olan bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesidir (1997). NOT: Dünya üzerinde nüfusu en fazla olan kıta Asya, en az olan kıta Avustralya (Okyanusya) kıtasıdır. Antarktika kıtasında ise yerleşik hayat yoktur. BÖLGELERE GÖRE NÜFUS ARTIŞI (‰) (2000 VERİLERİ) Marmara Bölgesi ‰26.61 Güneydoğu Anadolu Bölgesi ‰24.73 Akdeniz Bölgesi ‰21.63 Ege Bölgesi ‰16.45 İç Anadolu Bölgesi ‰15.92 Doğu Anadolu Bölgesi ‰13.92 Karadeniz Bölgesi ‰3.66 NÜFUSUN DAĞILIŞINDA ETKİLİ FAKTÖRLER: 1.İKLİM : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur. Yağışların fazla , kışların ılık geçtiği iklim bölgeleri sık nüfusludur. Örnek ; kutup bölgeleri , çöl bölgeleri ve Ekvatorda 1000 m.’nin altındaki yerler (yüksek nem ve sıcaklıktan) seyrek nüfusludur. 2.YER ŞEKİLLERİ: iklim şartları elverişli olsa bile dağlık kesimler seyrek nüfuslanmıştır. Ör. Dünya üzerinde Alp-Himalaya dağları, Yurdumuzda ise Menteşe yöresi, Taşeli platosu, Teke yarımadası Toroslar gibi. 3.SU İMKANI : Akarsu çevreleri su imkanı ve verimli tarım alanlarından dolayı sık nüfusludur. Bu genellemeye Ekvatoral bölge akarsuları (Amazon, Kongo) ve Kutup iklim bölgesindeki akarsular uymaz. Ekvatoral bölgede yüksek nem ve sıcaklıktan, kutuplarda ise düşük sıcaklıktan dolayı nüfus seyrektir. Sık nüfuslu akarsu havzalarına örnek olarak; İndus, Ganj, Fırat-Dicle, Nil gösterilebilir. 4.SANAYİ: Sanayi nin gelişmiş olduğu yerler iş imkanından dolayı sık nüfusludur.
Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısına Nüfus denir. Nüfus, bir ülkenin üretim ve tüketiminin artmasında ayrıca ekonomik gelişmesinde etkili olmaktadır. Nüfus coğrafyasının ilgilendiği başlıca konular şunlardır: Nüfus sayısı Nüfus artışı Nüfusun fiziki yapısı Nüfus hareketleri Nüfusun dağılışı ve değişimi Nüfusun ekonomik ve kültürel özellikleri Nüfus coğrafyası bu bilgileri daha çok nüfus sayımlarından, doğum, ölüm ve göç gibi olayların kayıtlarından elde eder. Nüfusun özellikleri, nüfus artış hızı, nüfus hareketleri ve nüfus olaylarını inceleyen bilim dalına Demografya (Demografi) denir. TÜRKİYE’DE NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI: Bir yerdeki insan sayısı, insan sayısının dağılışı ve zaman içerisinde gösterdiği değişiklik, nüfus hareketleri ve nüfus yoğunluğu coğrafya açısından büyük önem taşır. Ülke kalkınmasında tutarlı kararların verilebilmesi için eldeki mevcut insan kaynaklarının bilinmesi gerekir. Bir ülkedeki nüfusun eğitim durumu, ekonomik faaliyet kollarına göre dağılışı, yaş gruplarına göre durumu vb özellikler bilinmezse doğru bir planlama yapılamaz ve ülke kalkınmasında gerekli olan kararlar alınamaz. Bu bilgilerde ancak nüfus sayımlarıyla elde edilir. Türkiye’de ilk nüfus sayımı1927 yılında yapılmıştır. İkincisi 1935 yılında, daha sonra her 5 yılda bir nüfus sayımları yapılmıştır. 1990 dan sonra alınan kararla her 10 yılda bir sayım yapılacaktı. Ancak 1997 yılında seçmen yaşının düşürülmesinden dolayı tekrar sayım yapıldı. Son nüfus sayımı ise 2000 yılında yapılmıştır. SAYIM YILLARINA GÖRE TÜRKİYE NÜFUSU SAYIM TARİHİ NÜFUS İL SAYISI İLÇE SAYISI NÜFUS YOĞUNLUĞU 1927 13.648.270 63 328 18 1935 16.158.018 57 356 21 1940 17.820.950 63 370 23 1945 18.790.174 63 396 24 1950 20.947.188 63 422 27 1955 24.064.763 66 493 31 1960 27.754.820 67 570 36 1965 31.391.421 67 571 41 1970 35.605.176 67 572 46 1975 40.347.719 67 572 52 1980 44.736.957 67 572 58 1985 50.664.458 67 580 65 1990 56.473.035 73 829 73 1997 62.610.252 80 ---- 81 2000 67.844.903 81 850 88 NÜFUS SAYIMI YAPILMASININ SEBEPLERİ: 1. Nüfusun miktarını öğrenmek. 2. Nüfus artış hızını, dağılışını öğrenmek. 3. Nüfusun yaş , cinsiyet durumunu, 4. Köy-kent nüfusunu, 5. Çalışan nüfusun sektörlere göre dağılışını, 6. Eğitim durumunu, 7. İşsizlik oranını öğrenmek . 8. Asker çağındakileri ve seçmen sayısını öğrenmek gibi sebeplerle sayım yapılır. NOT: Nüfusu en fazla olan bölgemiz Marmara, en az olan bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesidir (1997). NOT: Dünya üzerinde nüfusu en fazla olan kıta Asya, en az olan kıta Avustralya (Okyanusya) kıtasıdır. Antarktika kıtasında ise yerleşik hayat yoktur. BÖLGELERE GÖRE NÜFUS ARTIŞI (‰) (2000 VERİLERİ) Marmara Bölgesi ‰26.61 Güneydoğu Anadolu Bölgesi ‰24.73 Akdeniz Bölgesi ‰21.63 Ege Bölgesi ‰16.45 İç Anadolu Bölgesi ‰15.92 Doğu Anadolu Bölgesi ‰13.92 Karadeniz Bölgesi ‰3.66 NÜFUSUN DAĞILIŞINDA ETKİLİ FAKTÖRLER: 1.İKLİM : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur. Yağışların fazla , kışların ılık geçtiği iklim bölgeleri sık nüfusludur. Örnek ; kutup bölgeleri , çöl bölgeleri ve Ekvatorda 1000 m.’nin altındaki yerler (yüksek nem ve sıcaklıktan) seyrek nüfusludur. 2.YER ŞEKİLLERİ: iklim şartları elverişli olsa bile dağlık kesimler seyrek nüfuslanmıştır. Ör. Dünya üzerinde Alp-Himalaya dağları, Yurdumuzda ise Menteşe yöresi, Taşeli platosu, Teke yarımadası Toroslar gibi. 3.SU İMKANI : Akarsu çevreleri su imkanı ve verimli tarım alanlarından dolayı sık nüfusludur. Bu genellemeye Ekvatoral bölge akarsuları (Amazon, Kongo) ve Kutup iklim bölgesindeki akarsular uymaz. Ekvatoral bölgede yüksek nem ve sıcaklıktan, kutuplarda ise düşük sıcaklıktan dolayı nüfus seyrektir. Sık nüfuslu akarsu havzalarına örnek olarak; İndus, Ganj, Fırat-Dicle, Nil gösterilebilir. 4.SANAYİ: Sanayi nin gelişmiş olduğu yerler iş imkanından dolayı sık nüfusludur.
