MEMNU HAKLARIN İADESİ
İlgili Mevzuat
Memnu hakların iadesi kavramı 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'nun aşağıda belirtilen hükümlerinde düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri
Madde 121- Müebbeden hidematı ammeden memnuiyet ve ceza mahku- miyetinden mütevellit diğer nevi ademi ehliyet cezaları memnu hakların iadesi tarikiyle izale olunabilir.
Madde 122- (Değişik : 11/6/1936-3038/1.mad.)
(Değişik birinci fıkra :21/11/1990-3679/6 mad.) Yukarıdaki maddede yazılı ceza, şahsi hürriyeti bağlayıcı bir cezaya bağlı olduğu halde, buna mahkum olan ve işlemiş olduğu cürümden dolayı pişmanlık duyduğunu ihsas edecek surette iyi hali görülen kimse, asıl cezasını çektiği veya ceza af ile ortadan kalktığı tarihten itibaren üç ve zamanaşımı ile düşmüş olduğu surette düştüğü tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra memnu haklarının iadesini talep edebilir.
Eğer bu mahrumiyet ve ıskatı ehliyet cezaları diğer bir cezaya ilaveten ter- tip olunmamış ise memnu hakların iadesi ancak hüküm ilamının kat'ileştiği tarihten itibaren beş sene sonra istenebilir.
Madde 123- Mükerrirler cezanın tamamen infazından veya af yahut müruru zaman ile sukutundan itibaren bundan evvelki maddede beyan olunan müddetlerin iki katı geçmedikçe memnu haklarının iadesi istidasında bulunamazlar.
Madde 124- Memnu haklar, Usulü Muhakematı Cezaiye Kanununun tayin ettiği suretlerle iade olunur. Memnu hakların iadesine alakadarın talebi üzerine usulü dairesinde karar verilmesi mahkemeye aittir.
Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri
Merci :
Madde 416- Memnu hakların iadesi istidası mahkumun ikametgahı olan yerin tabi bulunduğu ağır ceza işlerini gören mahkemeye verilir.
İstidaya raptolunacak evrak :
Madde 417- İstidaya aşağıda yazılı evrak raptolunur :
1- Mahkumiyeti gösteren kararın süreti,
2- Müsted'inin mahkum olduğu cezanın infaz edildiğini veya kanuni sebeplerden dolayı düştüğünü ve tarihlerini ve mahkeme masraflariyle hükmolunmuş ise şahsi hakların ödendiğini müspit evrak,
3- Mahkum olduğu cürümden pişman olduğunu ihsas edecek süretle hüsnü hali görüldüğüne dair vesikalar.
Tetkik ve karar :
Madde 418- Mahkeme bu istida üzerine arasından birini raportör tayin eder. Raportör aza mahkumun adli sicil kayıtlarını celp ile beraber lüzum gördüğü malumatı toplar ve Ceza Kanunun 122 ve 123. maddelerinde yazılı müddetleri geçip geçmediğini hesap ettikten sonra evrakı Cumhuriyet Müddeiumumiliğine verir.
Mahkeme Cumhuriyet Müddeiumumisinin delilli mütaleanemesi üzerine duruşma yapmaksızın kararını verir. Bu karar aleyhine temhize müracaat olunabilir.
Ret kararı ve talebin tekrarı :
Madde 419- İstida reddedilirse ret kararının kat'ileştiği tarihten itibaren Ceza Kanunun 122 ve 123 üncü maddelerinde yazılı müddetler yeniden geçmedikçe memnu hakların iadesi tekrar istenemez.
İstidadın reddi bazı evrakın noksan olmasından yahut yolunda tanzim edilmemesinden ileri gelmiş ise iade her zaman yeniden istenebilir.
İade kararının ilanı :
Madde 420- Memnu hakların idasine dair olan karar kat'ileştikten sonra müsted'i isterse Resmi Gazete ile ilan olunur.
İlgili Mevzuat
Memnu hakların iadesi kavramı 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'nun aşağıda belirtilen hükümlerinde düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri
Madde 121- Müebbeden hidematı ammeden memnuiyet ve ceza mahku- miyetinden mütevellit diğer nevi ademi ehliyet cezaları memnu hakların iadesi tarikiyle izale olunabilir.
Madde 122- (Değişik : 11/6/1936-3038/1.mad.)
(Değişik birinci fıkra :21/11/1990-3679/6 mad.) Yukarıdaki maddede yazılı ceza, şahsi hürriyeti bağlayıcı bir cezaya bağlı olduğu halde, buna mahkum olan ve işlemiş olduğu cürümden dolayı pişmanlık duyduğunu ihsas edecek surette iyi hali görülen kimse, asıl cezasını çektiği veya ceza af ile ortadan kalktığı tarihten itibaren üç ve zamanaşımı ile düşmüş olduğu surette düştüğü tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra memnu haklarının iadesini talep edebilir.
Eğer bu mahrumiyet ve ıskatı ehliyet cezaları diğer bir cezaya ilaveten ter- tip olunmamış ise memnu hakların iadesi ancak hüküm ilamının kat'ileştiği tarihten itibaren beş sene sonra istenebilir.
Madde 123- Mükerrirler cezanın tamamen infazından veya af yahut müruru zaman ile sukutundan itibaren bundan evvelki maddede beyan olunan müddetlerin iki katı geçmedikçe memnu haklarının iadesi istidasında bulunamazlar.
Madde 124- Memnu haklar, Usulü Muhakematı Cezaiye Kanununun tayin ettiği suretlerle iade olunur. Memnu hakların iadesine alakadarın talebi üzerine usulü dairesinde karar verilmesi mahkemeye aittir.
Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri
Merci :
Madde 416- Memnu hakların iadesi istidası mahkumun ikametgahı olan yerin tabi bulunduğu ağır ceza işlerini gören mahkemeye verilir.
İstidaya raptolunacak evrak :
Madde 417- İstidaya aşağıda yazılı evrak raptolunur :
1- Mahkumiyeti gösteren kararın süreti,
2- Müsted'inin mahkum olduğu cezanın infaz edildiğini veya kanuni sebeplerden dolayı düştüğünü ve tarihlerini ve mahkeme masraflariyle hükmolunmuş ise şahsi hakların ödendiğini müspit evrak,
3- Mahkum olduğu cürümden pişman olduğunu ihsas edecek süretle hüsnü hali görüldüğüne dair vesikalar.
Tetkik ve karar :
Madde 418- Mahkeme bu istida üzerine arasından birini raportör tayin eder. Raportör aza mahkumun adli sicil kayıtlarını celp ile beraber lüzum gördüğü malumatı toplar ve Ceza Kanunun 122 ve 123. maddelerinde yazılı müddetleri geçip geçmediğini hesap ettikten sonra evrakı Cumhuriyet Müddeiumumiliğine verir.
Mahkeme Cumhuriyet Müddeiumumisinin delilli mütaleanemesi üzerine duruşma yapmaksızın kararını verir. Bu karar aleyhine temhize müracaat olunabilir.
Ret kararı ve talebin tekrarı :
Madde 419- İstida reddedilirse ret kararının kat'ileştiği tarihten itibaren Ceza Kanunun 122 ve 123 üncü maddelerinde yazılı müddetler yeniden geçmedikçe memnu hakların iadesi tekrar istenemez.
İstidadın reddi bazı evrakın noksan olmasından yahut yolunda tanzim edilmemesinden ileri gelmiş ise iade her zaman yeniden istenebilir.
İade kararının ilanı :
Madde 420- Memnu hakların idasine dair olan karar kat'ileştikten sonra müsted'i isterse Resmi Gazete ile ilan olunur.
