SüKuN
Harbi Aktif Üye
HARİTA BİLGİSİ (Kartoğrafya)
Harita Kuşbakışı görünümün Ölçekli Düzleme aktarılmasıdır. ***Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir. Kroki Kuşbakışı görünümün Kabataslak (ölçeksiz) Düzleme aktarılmasıdır. Not: Dünya haritalarında yer şekilleri gerçeğe tam uygun olarak gösterilemez. Alan , açı, uzunluk bozulmaları meydana gelir. Sebebi: Küre şeklindeki bir yüzeyin düzleme aktarılmış olmasıdır (dünyanın şekli). Haritalardaki bozulma Ekvatordan Kutuplara doğru artar. Projeksiyon Yöntemleri (haritalardaki bozulmaları azaltmak için) Silindir Projeksiyonu: Ekvator çevresini göstermek için kullanılır. Düzlem Projeksiyonu: Orta enlemler çevresini göstermek için kullanılır. Koni Projeksiyonu: Kutuplar çevresini göstermek için kullanılır. Harita Çiziminde Dikkat Edilecek Özellikler 1. İlk olarak kullanım amacı belirlenmeli ve amaca uygun konu başlığı konulmalı. 2. Küçültme oranı (ölçek) belirlenmeli. 3. Çizim yöntemi belirlenmeli. 4. Enlem ve boylam gösterilmeli. Eğer gösterilmemişse yön işareti konulmalıdır. 5. Lejant belirtilmeli (Lejant: Haritalarda kullanılan işaret ve renklerin ifade edildiği tablodur. Haritanın okunmasını sağlar). Harita Çeşitleri A-Konularına Göre Haritalar Fiziki haritalar: Yer şekillerini gösteren haritalardır. Siyasi (idari) haritalar: Sınırları gösteren haritalardır. Beşeri ve Ekonomik haritalar: Nüfusun dağılışı, ırk, dil, dinlere göre dağılışı, tarım, hayvancılık, ormancılık, sanayi ,madencilik gibi özellikleri gösteren haritalardır. Özel haritalar: Konunun uzmanlarınca çizilen haritalardır. İklim (izoterm, izobar gibi) haritaları, turizm, deprem,toprak, karayolları haritaları gibi. B- Ölçeklerine Göre Haritalar Büyük ölçekli haritalar: Planlar: Ölçeği 1/20.000 ‘e kadar olan haritalardır. En ayrıntılı haritalardır. Topoğrafya haritaları: Ölçeği 1/20.000-1/200.000 arasındaki haritalardır. Yer şekillerini en ayrıntılı gösteren haritalardır. Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1/200.000-1/500.000 arasındaki haritalardır. Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1/500.000 ‘den daha küçük ölçekli haritalardır. Plan –Harita Benzer özellikleri:Kuş bakışı olarak çizilme ve ölçekli olmalarıdır. Farkları: Ayrıntıları gösterme gücü ve kullanım alanları farklıdır. ANKARA ŞEHİR HARİTASI (PLANI) 1:4 000 ölçeğinde 1924 yılında yapılmıştır. Büyük ölçekli haritalar Küçük ölçekli haritalar Ölçek paydası küçük Büyük Gösterilen alan dar Geniş Ayrıntı fazla Az Bozulma az Fazla Harita alanı geniş (aynı bölge için) Dar İzohipsler arası yükselti farkı az (10-20 m gibi) İzohipsler arası yükselti farkı fazla (100-200 m gibi) ÖLÇEKLER 1. Kesir Ölçek 2.Çizgi (Grafik ) Ölçek 1.Kesir Ölçek Kesirlerle ifade edilen ölçeklerdir. Kesir ölçekte birim yazılmaz. Her zaman cm cinsindendir. Örnek: Gerçekte 90 km olan Manisa-Soma arası haritada 6cm ile gösterilmiştir. Haritanın ölçeği nedir? Gerçek Uzunluk= Harita U. x ölçek Paydası Örnek:1/200.000 ölçekli haritada 16cm ile ölçülen bir uzunluk gerçekte kaç km’dir? G.U= 16x200.000=3.200.000cm=32 km Örnek: Gerçekte 250 km olan bir yol 1/1.250.000 ölçekli haritada kaç cm ile gösterilir? ***Ölçek ne kadar değişirse değişsin; gerçek alan , gerçek uzunluk, coğrafi konum değişmez. 2.ÇİZGİ (GRAFİK ) ÖLÇEĞİ *Çizgilerle ifade edilen ölçeklerdir. Bu ölçekte çentikler arasındaki uzaklık farkı birbirine eşittir. ***Bir yolun gerçek uzaklığı ile kuş uçuşu uzaklığı arasında fark fazla ise o yol engebeli bir yerden geçmektedir. Fark az ise yol düz bir yerden geçmektedir. YER ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ Renklendirme Yöntemi: Fiziki haritalarda kullanılır. Her renk belirli bir yüksekliği göstermek için kullanılır. Tarama Yöntemi: Bu yöntemde eğimin fazla olduğu yerlerde taramalar sık, kalın ve kısa geçirilirken eğimin azaldığı yerlerde uzun, ince ve seyrek geçirilmektedir. Düz yerler ise boş bırakılmaktadır. Gölgeleme Yöntemi: Haritanın bir köşesinden 45 açıyla ışık geldiği varsayılmaktadır. Buna göre ışık alan yerlerde herhangi bir işlem yapılmazken, ışık almayan yerde gölgeleme yapılmaktadır. Tek başına kullanışlı değildir. Kabartma Yöntemi: Maket türü haritalardır. Yer şekillerini en iyi gösteren haritalardır. Fakat yapılması ve taşınması zor olduğundan pek kullanışlı değildir.
Harita Kuşbakışı görünümün Ölçekli Düzleme aktarılmasıdır. ***Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir. Kroki Kuşbakışı görünümün Kabataslak (ölçeksiz) Düzleme aktarılmasıdır. Not: Dünya haritalarında yer şekilleri gerçeğe tam uygun olarak gösterilemez. Alan , açı, uzunluk bozulmaları meydana gelir. Sebebi: Küre şeklindeki bir yüzeyin düzleme aktarılmış olmasıdır (dünyanın şekli). Haritalardaki bozulma Ekvatordan Kutuplara doğru artar. Projeksiyon Yöntemleri (haritalardaki bozulmaları azaltmak için) Silindir Projeksiyonu: Ekvator çevresini göstermek için kullanılır. Düzlem Projeksiyonu: Orta enlemler çevresini göstermek için kullanılır. Koni Projeksiyonu: Kutuplar çevresini göstermek için kullanılır. Harita Çiziminde Dikkat Edilecek Özellikler 1. İlk olarak kullanım amacı belirlenmeli ve amaca uygun konu başlığı konulmalı. 2. Küçültme oranı (ölçek) belirlenmeli. 3. Çizim yöntemi belirlenmeli. 4. Enlem ve boylam gösterilmeli. Eğer gösterilmemişse yön işareti konulmalıdır. 5. Lejant belirtilmeli (Lejant: Haritalarda kullanılan işaret ve renklerin ifade edildiği tablodur. Haritanın okunmasını sağlar). Harita Çeşitleri A-Konularına Göre Haritalar Fiziki haritalar: Yer şekillerini gösteren haritalardır. Siyasi (idari) haritalar: Sınırları gösteren haritalardır. Beşeri ve Ekonomik haritalar: Nüfusun dağılışı, ırk, dil, dinlere göre dağılışı, tarım, hayvancılık, ormancılık, sanayi ,madencilik gibi özellikleri gösteren haritalardır. Özel haritalar: Konunun uzmanlarınca çizilen haritalardır. İklim (izoterm, izobar gibi) haritaları, turizm, deprem,toprak, karayolları haritaları gibi. B- Ölçeklerine Göre Haritalar Büyük ölçekli haritalar: Planlar: Ölçeği 1/20.000 ‘e kadar olan haritalardır. En ayrıntılı haritalardır. Topoğrafya haritaları: Ölçeği 1/20.000-1/200.000 arasındaki haritalardır. Yer şekillerini en ayrıntılı gösteren haritalardır. Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1/200.000-1/500.000 arasındaki haritalardır. Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1/500.000 ‘den daha küçük ölçekli haritalardır. Plan –Harita Benzer özellikleri:Kuş bakışı olarak çizilme ve ölçekli olmalarıdır. Farkları: Ayrıntıları gösterme gücü ve kullanım alanları farklıdır. ANKARA ŞEHİR HARİTASI (PLANI) 1:4 000 ölçeğinde 1924 yılında yapılmıştır. Büyük ölçekli haritalar Küçük ölçekli haritalar Ölçek paydası küçük Büyük Gösterilen alan dar Geniş Ayrıntı fazla Az Bozulma az Fazla Harita alanı geniş (aynı bölge için) Dar İzohipsler arası yükselti farkı az (10-20 m gibi) İzohipsler arası yükselti farkı fazla (100-200 m gibi) ÖLÇEKLER 1. Kesir Ölçek 2.Çizgi (Grafik ) Ölçek 1.Kesir Ölçek Kesirlerle ifade edilen ölçeklerdir. Kesir ölçekte birim yazılmaz. Her zaman cm cinsindendir. Örnek: Gerçekte 90 km olan Manisa-Soma arası haritada 6cm ile gösterilmiştir. Haritanın ölçeği nedir? Gerçek Uzunluk= Harita U. x ölçek Paydası Örnek:1/200.000 ölçekli haritada 16cm ile ölçülen bir uzunluk gerçekte kaç km’dir? G.U= 16x200.000=3.200.000cm=32 km Örnek: Gerçekte 250 km olan bir yol 1/1.250.000 ölçekli haritada kaç cm ile gösterilir? ***Ölçek ne kadar değişirse değişsin; gerçek alan , gerçek uzunluk, coğrafi konum değişmez. 2.ÇİZGİ (GRAFİK ) ÖLÇEĞİ *Çizgilerle ifade edilen ölçeklerdir. Bu ölçekte çentikler arasındaki uzaklık farkı birbirine eşittir. ***Bir yolun gerçek uzaklığı ile kuş uçuşu uzaklığı arasında fark fazla ise o yol engebeli bir yerden geçmektedir. Fark az ise yol düz bir yerden geçmektedir. YER ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ Renklendirme Yöntemi: Fiziki haritalarda kullanılır. Her renk belirli bir yüksekliği göstermek için kullanılır. Tarama Yöntemi: Bu yöntemde eğimin fazla olduğu yerlerde taramalar sık, kalın ve kısa geçirilirken eğimin azaldığı yerlerde uzun, ince ve seyrek geçirilmektedir. Düz yerler ise boş bırakılmaktadır. Gölgeleme Yöntemi: Haritanın bir köşesinden 45 açıyla ışık geldiği varsayılmaktadır. Buna göre ışık alan yerlerde herhangi bir işlem yapılmazken, ışık almayan yerde gölgeleme yapılmaktadır. Tek başına kullanışlı değildir. Kabartma Yöntemi: Maket türü haritalardır. Yer şekillerini en iyi gösteren haritalardır. Fakat yapılması ve taşınması zor olduğundan pek kullanışlı değildir.
