kemal colay
Yeni Üye
YARIK DAMAK DUDAKLI ÇOCUKLARDA ERKEN DÖNEM KONUŞMA TERAPİSİ
Yarık damaklı çocuklarda erken dönemde babıldama evresinde bile ses dağarcıklarının büyüklüğü ve oluşumu ile ilgili normal gelişim gösteren çocuklardan farklılaşmaktadır. Babıldama evresinde daha az çeşitlilik göstermektedirler.
B erken dönemdeki eksiklikler sonraki dönemde gelişecek olan dil becerilerini ve sözcük dağarcıklarını olumsuz yönde etkiler.
Bu dönemde DKT nin amacı erken dönemde yarığın iletişim becerilerine olan etkilerini azaltmayı hedefler.
MÜDAHALENİN AMAÇLARI:
ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI ARTTIRMA:
Ameliyat öncesi dönemde basit babıldama oyunlarıyla en az etkilenen nasal sesler uyarılabilir.
Ebeveynin dikkat etmesi gereken nokta glottal stopları pekiştirmemektir. Glottal stopları görmezden gelip model olarak uygun vokalizasyon sağlanmalıdır.
Glottal stopları ortadan kaldırmak için genellikle kullanılan yöntem ötümsüz seslerle başlayan hecelerin fısıldamayla başlanılıp daha sonradan ses şiddetinin arttırılması yöntemidir.
EŞ ZAMANLI OLARAK ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI VE SÖZCÜK GELİŞİMİNİ ARTTIRMAK
Çocuklarda ünsüz dağarcığını sözcükle arttırmak daha etkili olabilmektedir. Seçilen sözcükler tek heceli ve normal gelişim gösteren çocuklarda gözlemlenen ilk sözcükler olmalı ve birçok iletişim amacı için kullanılabilir ve işlevsel olmalıdır. Tanıdık kişilerin isimleri, oyuncaklar, kıyafetler, yiyecekler ya da sosyal rutinler şeklinde olabilir.
Öğretilecek sözcükler çocuğun sesbilgisel dağarcığında olan ve basit ünsüz-ünlü sesi içeren daha sonra CVC ve CVCV şeklinde olan sözcükler olmalıdır. Sözcük dağarcığı genişledikçe çocuğun sesbilgisel dağarcığında olmayan sesler de eklenebilir.
AĞIZ HAVA AKIŞININ FARKINDALIĞININ ARTTIRILMASI
Basit oyuncaklar kullanılarak çocuğun konuşma sırasında ağız hava akışı farkındalığının arttırılması sağlanmalıdır. Burada dikkat edilecek nokta oyun sırasında kullanılan aktivite içinde ses üretiminin de olması şartıdır.
ORAL MOTOR EGZERSİZLER NEDEN YAPILMAMALIDIR?
Ses üretimi olmaksızın yapılan oral motor egzersizlerin velofaringeal yetmezliği azalttığına dair bilimsel dayanak bulunmamaktadır. Normal gelişim gösteren ydd li çocuklarda oral motor problemler görülmez. Bu çocuklarda sesletim sesbilgisel problemler bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda oral motor egzersizlerin yarık damak dudağa bağlı gelişen sesletim sesbilgisel sorunların terapisinde etkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
TERAPİLER
Terapiler çocuğun yaşına, dilsel seviyesine, iletişim becerilerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Hazırlayan: dil Konuşma terapisti Kemal Colay- Nida Şanlı Colay
Yarık damaklı çocuklarda erken dönemde babıldama evresinde bile ses dağarcıklarının büyüklüğü ve oluşumu ile ilgili normal gelişim gösteren çocuklardan farklılaşmaktadır. Babıldama evresinde daha az çeşitlilik göstermektedirler.
B erken dönemdeki eksiklikler sonraki dönemde gelişecek olan dil becerilerini ve sözcük dağarcıklarını olumsuz yönde etkiler.
Bu dönemde DKT nin amacı erken dönemde yarığın iletişim becerilerine olan etkilerini azaltmayı hedefler.
MÜDAHALENİN AMAÇLARI:
ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI ARTTIRMA:
Ameliyat öncesi dönemde basit babıldama oyunlarıyla en az etkilenen nasal sesler uyarılabilir.
Ebeveynin dikkat etmesi gereken nokta glottal stopları pekiştirmemektir. Glottal stopları görmezden gelip model olarak uygun vokalizasyon sağlanmalıdır.
Glottal stopları ortadan kaldırmak için genellikle kullanılan yöntem ötümsüz seslerle başlayan hecelerin fısıldamayla başlanılıp daha sonradan ses şiddetinin arttırılması yöntemidir.
EŞ ZAMANLI OLARAK ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI VE SÖZCÜK GELİŞİMİNİ ARTTIRMAK
Çocuklarda ünsüz dağarcığını sözcükle arttırmak daha etkili olabilmektedir. Seçilen sözcükler tek heceli ve normal gelişim gösteren çocuklarda gözlemlenen ilk sözcükler olmalı ve birçok iletişim amacı için kullanılabilir ve işlevsel olmalıdır. Tanıdık kişilerin isimleri, oyuncaklar, kıyafetler, yiyecekler ya da sosyal rutinler şeklinde olabilir.
Öğretilecek sözcükler çocuğun sesbilgisel dağarcığında olan ve basit ünsüz-ünlü sesi içeren daha sonra CVC ve CVCV şeklinde olan sözcükler olmalıdır. Sözcük dağarcığı genişledikçe çocuğun sesbilgisel dağarcığında olmayan sesler de eklenebilir.
AĞIZ HAVA AKIŞININ FARKINDALIĞININ ARTTIRILMASI
Basit oyuncaklar kullanılarak çocuğun konuşma sırasında ağız hava akışı farkındalığının arttırılması sağlanmalıdır. Burada dikkat edilecek nokta oyun sırasında kullanılan aktivite içinde ses üretiminin de olması şartıdır.
ORAL MOTOR EGZERSİZLER NEDEN YAPILMAMALIDIR?
Ses üretimi olmaksızın yapılan oral motor egzersizlerin velofaringeal yetmezliği azalttığına dair bilimsel dayanak bulunmamaktadır. Normal gelişim gösteren ydd li çocuklarda oral motor problemler görülmez. Bu çocuklarda sesletim sesbilgisel problemler bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda oral motor egzersizlerin yarık damak dudağa bağlı gelişen sesletim sesbilgisel sorunların terapisinde etkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
TERAPİLER
Terapiler çocuğun yaşına, dilsel seviyesine, iletişim becerilerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Hazırlayan: dil Konuşma terapisti Kemal Colay- Nida Şanlı Colay
Son düzenleme moderatör tarafından:
