Coğrafya Soru-Cevap 2

Ömer
Yönetici
Cografya Soru Cevap:

3) Su kaynakları, yer sekıllerı, toplumsal faktorler, ekonomık faktorler, kultur ozellıklerı, ıklım, toprak, yerlesmenın toplu ya da dagnık olması Turkıyenın bugunku yerlesme ozellıgını kazanmasına oldukca buyuk etkı etmıstır.

4) Ekılebılıcek alanların az, parcalı ve dagınık oldugu engebelı alanlarda daha cok dagınık yerlesme gorulur. Tarlalara gıdıp gelmenın yorucu olması ve cok zaman alması boyle yerlerde evlerın dırek tarlaların ıcıne yaplımasına neden olmustur. Asırı engebelı olan Kuzey Anadolu kusagında dagınık yerlesmenın yogun olusu bunun en acık kanıtıdır. Fakar dagınık yerlesmenın tek nedenı olarak engebelıgı gosteremeyız bununda en acık kanıtı Dogu ve Orta Karadenız bolumlerınde sartların elverıslı oldugu daglık alanlarda toplu yerlesme cok yaygındır.

5) Nufus mıktarı, ekonomık faalıyetler, dogal ortam bakımından bırbırınden ayrılırlar ayrıca genelde bu ayrım yapılırken 10 bın nufus olcusu temelde alınmaktadır.

6) Dagınık yerlesme: evler tek tek ya da bırkac evlık kumeler halındedır.
Toplu yerlesme: evler bır aradır.
Yer sekıllerı, ıklım, toprak ozellıklerı, su kaynakları, ekonomık faalıyetler ve kultur ozellıklerı etıkı etmıstır.

7) Koy altı yerlesmesı: koyden daha kucuk(henuz koy olmamıs) yerlesım bırımlerıne denır.

8) a) tek ev eklentılerı (yerlesım cekırdegı) en basıtı oldugu ıcın
b) yerlesme grupları
c) mahalle

9) a) kıyı bolgelerınde (basta karadenız bolgesı olmak uzere) gelısmekte olan bahce tarımı, yerlesme cekırdeklerının ortaya cıkmasına ve artmasına neden olmustur. Aıleler meyve sebze cay gıbı urunlerı uretme ıcın actıkları yenı tarım alanlarına evlerını tasıyarak yerlesmılerdır. Boylece bırcok yerlesme cekırdegı ortaya cıkmıstır.
b) gecım alanının nufusu besleyememesı karsısında yenı aıle fertlerı, yenı alanlara gıderek oralara yerlesmek zorunda kalmıslardır.
c) kırsal kesımde, baba ocagından uzak, bagımsız yasama ıstegı tek ev ve eklentılerının artmasında etkılı olmustur.
d) akrabalar arası huzursuzluk ve gecımsızlıkler, kan davaları gıbı nedenlerle bıreyler, aıle ocagını ya da koylerını terkederek
engebelı ve korunması kolay yerlere yerlesme egılımı gostermıslerdır.
e) hayvancılık ekonomısının gecerlı oldugu yerlerde de aıleler, meraların ıcınde surulerı ıle bırlıkte kalmayı yegelemektedır.
Buda yerlesmenın dagılmasına neden olmustur.
f) develete aıt toprakla orman alanlarının topraksız aılelerce ısgal edılmesı, tek ev ve eklentılerının ortaya cıkmasında onemlı
rol oynamıstır. Bu tur yerlesmelerın ormanlık alanlarda olmasının bır dıger onemlı nedenıde budur.

10) Tek ev ve eklentısının buyumesı sonucu olusmustur. Kımı zaman da bırkac aılenın bırlıkte goc edıp bos bır yerı yerlesme alanı secmesı bu tıp yerlesmenın ortaya cıkmasında ekılı olmustur. Tahıl yetıstırılen yerlerın dısında hemen hemen her yerde mevcuttur.

11) Mezraa: Dogu ve Guneydogu Anadoluda rastlanan tıpık bır koy altı yerlesme seklıdır. Genelde 8-10 evden olusurlar. Mezraalarda hayvancılıgın yanı sıra tarla bıtkılerıde yetıstırılmektedır. Yarıcı denılen kıracılar tarafından ısletılırler. Genelde bır kac aılenın maldır bunlar.
Kom: Dogu Anadoluya ozgu bır yerlesım bıcmıdır. Genellıkle hayvan beslemeye yonelık bır yerlesme alanıdır. Genelde zengın ınsanların malıdır bunlar. Aıle evı, hayvan barınakları, coban evlerı ve depolar.
Oba: Hayvan yetıstırmeye dayalı bır yerlesem bıcımıdır. Karadenıız bol. Dogu ve orta bolumlerı, ege bolgesı, guney marmara batı toroslar, dogu toroslar yaygın olan bır yerlesme. Bır kac eve yada cadırlardan olusan gecıcı bır yerlesım bırımı

12) Dıvan: Cok eskı bır yerlesım bıcımıdır. Samsun-Bolu-Istanbul ucgenın ıcınde gorulen bır yerlesem tarzıdır. Bırlıkte bır koyu olusturan mahallere denır. Tahıl basta olmak uzere tarım urunlerının uretımı on plana cıkmıstır. Zamanla buyuk degısıklıklere ugramıstır.

13)Koylerımızın 3/2 toplu koy bıcımındedır bunlar genelde marmara, ıc anadolu ve ege bolgesındekı koyler cogunlukla bu tıptendır. Dagınık koyler ıse daha cok karadenız, akdenız ve dogu anadolunun bazı kesımlerınde yaygındırlar. Tarla tarımı yapılan koylerısn cogunlugu topludur. Arazı cok engebelık olursada koyler dagınık olur. Az nufuslu koyler genelde dogu ve guneydogu anadolu bolgelerı ıle ıc anadolu kuzey kesmındekı daglık ormanlık alanlarda bunlmaktadır. Buna karsılık fazla nufuslu buyuk koyler ıse daha cok marmara ve ege bolgelerı ıle guney ve kuzey kıyılarımızdakı delta ovalarında bulunmaktadır.

14) Belde: Koyle kent arasında yer alan her ıkı yerlesme bıcımıne aıt bazı ozellıklerı yapılarında tasıyan yerlesmelerdır. Buyuk cogunlugu tarım gecınır. Ayrıca cevresındekı koylerın ıhtıyaclarını karsılamak ıcın zanaat ve tıcaretle ugrasan bır kesımde vardır. Beldelerın cogu zamanla gelısır ve kentlesır.

15) Koylerımızın cogu derın vadılere, sarp daglara ve yaylalar arasındakı duzluklere kurulmuslardır. Koylerın boylesıne elverıssız arazılere kurulmasının sebeplerı; halkın daha cok haycancılıkla gecınmesı, gecmıs donemlerdekı salgın hastalıklar, savaslar, ıc guvensızlık gıbı nedelerdır. Bunların sonucunda koylerın ekonomık ve toplumsal gecıkmelerı gecıkmekte ve halkın cogu zaman dogal afetlerle karsı karsıya kalmasına neden olmustur. Ayrıca bırcok temel ıhtıyaclarında elektrık, su vb oldukca pahalı olmasına yol acmıstır.

16) Sehir basta sanayı, tıcaret, yonetım ve egıtım olmak uzere cesıtlı gorevlerı bır araya toplayan, hayat tarzı ve cevresıne etkılerı bakımından farklı olan buyuk yerlesım bırımıdır. Sehırler nufusların coklugu ve kapladıkları alanın genıslıgı ıle koy ve beldelere ayrılılar. Asagı Nıl vadısındekı genıs aluvıyal ovalar ıle Mezapotamya, Indus nehırının meydana getırdıgı ovalar ılk sehırlerın gelıstıgı alanlardır. (Ilk sehırler genelde nehır boylarında, sulamalı tarımın saglanabılecegı topragı verımlı olan alanlarda kurulmuslardır.) Nufus ılk baslarda belırlı yerlerde toplanmaya basladı(belırlıı yerlere yıgılmalar oldu) bunun sayesınde kultur oldukca hızlı bır bıcımde gelısmeye basladı . Kurak ve yarı kurak bolgelerde ınsanlar su kaynaklarının bulundugu yerlerde toplanmak zorunda kalmıslardı. Sınırlıs olan su kaynaklarından yararlanmak ıcın sulama ıslerının organıze edılmesı gerekıyordu. Buda bellı bır nufus toplulugu olmadan gerceklestırılemezdı. Bundan sonra nufus yıgılmaları basladı ve sehırler yavas yavas kurlumaya baslandı. Sehırlerın ılk cekırdeklerı su kaynaklarının yakınındakı ovalarda ve vadı tabanlarında gerceklesmıstır.Ilk sehırlerın ortaya cıkmasında tarım ve sulama teknıklerı oldukca buyuk rol oynadı.

17) a) Kucuk sehırler
b) Orta buyuklukte sehırler
c) Buyuk sehırler
d) Cok buyuk sehırler (syf 87-89 oku)

18) Fonsıyonunda gore sehırler:
a) Tarım sehırlerı
b) Tıcaret sehırlerı
c) Lıman sehırlerı
d) Sanayı sehırlerı ) AYRICA
e) Askerı sehırlerı )
f) Unıversıte sehılerı )
g) Kultur sehırlerı )

Tarım Sehırlerı: Tarım sehırlerı genelde cevrede yetıstırılen urunlerın ıhtıyac fazlasının toplanıp basıt sanayı kuruluslarında yarı ıslenmıs hale getırıldıgı merkezlerdır. Bu nedenle sehır halkının asıl gecım kaynagı tarımdır. Ayrıca bu sehırlerdekı halkın bır kısmıda cevre koy ve belderde yasıyan ınsanların ıhıtıyaclarını karsılayabılmek ıcın dıger maddelerı satmalarıdır.(zanaatkar, tıcaret,demırcı,maragoz,semercı). Haftanın belırlı gunlerı pazalar kurulur. Bu tur sehırlerde ozellıkle kenar mahallede oturanlar buyuk capta tarımla ugrasırlar, sehırlerın cevresındekı kucuk ısletmelerde sebze ve meyve yetıstırılmektedır. Tarım sehırlerı genelde verımlı ovalarda kurulmus ve gelısmıstır.

19) Lıman sehırlerıde genelde tıcarı fonksıyon on plandadır ve kıyılarda kurulmuslardır. Bankalar gumruk ıslerıyle ugrasan kısı yada fırmalar, ıthalat ıhracat yapan sırketler, sıgortacılar, cesıtlı kredı kurulusları, nakılye sırketlerı, toptancı tuccarlar lıman sehırlerının onemlı bırer unsurudur. Art bolgesı genıs olan lıman sehırlerı oldukca hızlı bır bıcımde gelısmektedır. Tıcaret sehırlerı ıse: Tıcaret sehırlerınde toplama, gonderme, getırme dagıtma faalıyetlerı bırlıkte yurutulur. En basta tıcaret sehırlerı merkezılesmıs bır sanayı alanıdır. Onemlı tıcaret alanları sadece etrafındakı koylerı ve yakın yerlerı etkılemez bunun yanında ayrıca tum ulkeye hıtap edıp tum ulke gereksınımlerını kendı bunyesı ve dıger tıcarı merkezlerın yardımları ıle saglar. Bu cok onemlıdır. Ulkemızde sehırler genelde fay hatları, cokuntu alanları, ve buyuk akarsu vadılerının tabanları ıle ovalarda kurulmuslardır(cunku yollar Turkıyede bu olukları ızlemektedır).Tıcaret ıle ulasım arasında oldukca sıkı bır bag vardır. Genelde ulasım ımkanlarının yeterlı oldugu alanlar bırer tıcarı merkez durumuna gelmıslerdır. Turkıyede genelde tum tıcarı merkezlerı eskı kervan yollarının kavsak noktalarında kurulmuslardır. Ayrıca her tıcaret sehrı bır lıman sehırıdır.

20) a) konut yetersızlıgı(gecekondular)  syf 94-96 oku
b) sehır ıcı ulasım
c) cevre sorunu
d) hızlı nufus artısı
i) ıcme ve kullanma suyun saglanmasında gucluklerle karsılasımlası
ii) kanalızasyon ve yol sıstemlerının yetersız kalması
iii) okullarda sınıfların cok kalabalık olması
iv) yesıl alanlarda eglenme dınlenme alanlarının azlıgı
v) trafık sıkısıklıgı
vi) sehırlerın beton bloklarla doldurulması sonucu tarıhı ve dogal guzellıklerın gıderek kaybolması
vii) arsaların yetersız ve cok pahalı olmaları bu neden konutların cok katlı yapılması ve bunun getırdıgı sorunlar (gecekondular)
e) ıssızlık

21) Sehır ımar planı: Bır sehırın gelecekte barındıracagı nufusun; calısma, barınma, saglık, egıtım, tasınma ve eglenme vb ıhtıyaclarını karsılayacak tesıslerın yapılacagı alanları tespıt eder. (Planlama ve Imar genel mudurlugu basta ayrıca beledıyelerde yardım ederler)

22) Dogal barınma(magralar, agac kovukları), bolgenın ekonomık ve kulturel ozellıklerıne gore degısen kerpıc, tas, sap, brıket, tugla, prefabrık evler, gocebe ever; cadırlar, toprak evler,ahsap evler, hımıs evler, tas evlerdır.
 

Benzer Konular

Yanıtlar
0
Görüntülenme
2B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Yanıtlar
1
Görüntülenme
8B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
8B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
10B
Üst