Cahit Arf Kimdir Hayatı Eserleri

Cahit Arf 1910 yılında Selanik’te dünyaya gelip, 26 Aralık 1997’de İstanbul’da vefat eden dünyaca ünlü Türk matematik ilim adamıdır. Bu yazımıza Cahit Arf’in biyografisi ve eserleri hakkında bilgiler takdim edeceğiz. Cahit Arf kendi adıyla bir kuram kurmuş ve bu kuram dünya çapınca tanınmıştır. Arf kuramı verdiği bu kuram Türk matematiğinin yüz akıdır. Doktora yapmak için ikamet ettiği Almanya’da ünlü matematikçi Hekmut Hasse ile teşrik-i mesai fırsatı bulmuş ve önemli çalışmalara birlikte imza atmışlardır. Bu çalışmaların neticesinde Hasse-Arf Kuramı’nı geliştirip Matematik’e kazandırdılar. Bu kuramdaki terimlerin bazılarına da kendi ismini vermiştir. Örneğin Arf değişmezi, Arf halkaları ve Arf kapanışları gibi matematik terimlerini bilime kazandırmıştır.

Cahit Arf Hayatı

Cahit Arf Selanik henüz elimizden gitmeden önce 1910 yılında Kaylar kazasında dünyaya geldi. Balkan Harbi neticesinde Selanik’i Yunanistan ele geçirince İstanbul’a geldi. 1918 yılında İstanbul Erkek Lisesi’ne girdi ve 1920’de bu okuldan mezun oldu. Yükseköğretimini Fransa’nın saygın üniversitelerinden olan Ecole Normale Superieure’de gördü ve 1932 yılında bu okuldan mezun oldu. Daha sonra Türkiye’ye dönen Cahit Arf, Galatasaray Lisesi’nde bir dönem Matematik öğretmenliği yaptı. Ardından İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doçent adayı olarak görev yapan Cahit Arf, doktorasını yapmak için Almanya’ya gitti. Burada matematik adına çığır açan kuramlara imza attıktan sonra tekrar yurda döndü ve İstanbul Üniversitesi’nde profesör olarak görev yaptı. İlerleyen yıllarda ordinaryüs profesörlüğe kadar yükseldi ve 1962’ye yılına dek üniversitede görev yaptı. Daha sonra Robert Koleji’nde iki yıl Matematik öğretmenliği yaptı.

1964 yılına gelindiğinde kısa adı TÜBİTAK olan Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’nda bilim kolu başkanlığı görevine getirildi. Yurtdışında birçok üniversitedeki çalışmaları yerinde görmek için çok defa seyahatleri oldu. Bu seyahatlerinden biri de Amerkia Birleşik Devletleri’nde yapılan davet neticesinde Kaliforniya Üniversitesi’ne konuk öğretim üyesi olarak gitti ve bu okulda dersler verdi. 1967’de tekrar Türkiye’ye dönen Cahit Arf Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyeliğine getirildi. 1980 yılında emekli olarak aktif hocalık hayatını bitirdi. Emekli olduktan sonra TÜBİTAK’ın Gebze Araştırma Merkezi’nde çalışmalar yapmaya başladı. 1985 ve 1989 tarihleri arasında Türk Matematik Derneği’nin başkanlığını yürüttü. Halkalar ve geometri ile ilgili ilk konferansını 1984’de İstanbul vermiştir.

3-7 Eylül 1990 tarihlerinde Silivri’de cebir ve sayılar üzerine Cahit Arf anısına bir sempozyum düzenlendi. Matematiğe ömrünü adayan Cahit Arf 26 Aralık 1997’de İstanbul’da geçirdiği bir kalp krizi sonucunda hayatını kaybetti.

Çalışmaları

Cebir üzerine yaptığı çalışmaları dünyaca bilinen ve birçok makalesi dünyaca takip edilen Cahit Arf, sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliliği üzerine değerli çalışma yapmıştır. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin "Arf değişmezi" ve "Arf halkaları" gibi literatürde adıyla anılan çalışmaları ile matematik dünyasında saygınlık görmüş ve dünyaca ünlü matematikçiler arasına adını yazdırmıştır. Sadece matematik literatürüne “Arf Halkaları, Arf Değişmezleri, Arf Kapanışı” yeni terimler kazandırmakla kalmamış, herkes tarafından takdir edilen “Hasse-Arf Teoremi” ismiyle matematiğe bir teorem kazandırmıştır. Matematikle yatmış, matematikle kalkmış matematikle solumuş bir bilim insanından bahsediyoruz. Bunu bir geçim kaynağı, meslek vesaire gibi görmeyip, hayatının vazgeçilmez bir parçası görmüş ve çıtayı hep yüksekte tutmuştur. Talebelerine sıklıkla “Matematiği ezberlemeyin kendiniz yapın ve anlayın” diye nasihatlerde bulunmuştur. Zamanın birindi bir yazıda hakkında şu ifadelere yer verilmiştir: “...Bir zamanlar integrali bilen kimselerin matematikçi, üstel fonksiyonu bilenlerin ise büyük matematikçi sayıldığı ülkemizde derin matematik konularının tartışılacağı hayal bile edilemezdi. Cahit Arf, Türkiye'de matematiğin o günlerden bu günlere gelmesinde en büyük rolü oynamıştır.”

Bir dönem öğretim görevlisi olarak ders verdiği Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin Matematik Bölümü, her yıl Cahit Arf’ı anmak, anısını yaşatmak ve çalışmaları üzerine fikir telakkisinde bulunmak için Cahit Arf adına bir konferans düzenlemekteler.

Ayrıca Cahit Arf’in resmi ve bulduğu kuram 2009 yılından beri 10 Türk Lirası’nın üzerinde bulunmaktadır.

Cahit Arf, 1910 – 1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçi. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılımasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan "Arf Sabiti", "Arf Halkaları" ve "Arf Kapanışları" gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı'nı geliştirdi.

11 Ekim 1910 tarihinde Selanik’te dünyaya geldi. Bu dönemde halen Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yer alan Selanik’ten, 1912 yılında henüz iki yaşındayken patlak veren Balkan Savaşı yüzünden, ailesi ile birlikte kaçarak İstanbul’a yerleşti. İstanbul’da başlayan ilkokul öğrenimini İzmir’de devam ettiren Arf, Milli Eğitim Bakanlığı’nın verdiği bir burs ile Paris’e giderek Ecole Normale Superieure’dan mezun oldu.

Türkiye’ye döndükten sonra Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yapmaya başladı. 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü’ne girdi. 1937 yılında Almanya’nın Göttingen şehrine giderek, çalışmalarını Göttingen Üniversitesi’nde devam ettirdi. Doktora eğitimini 1938 yılında bu okulda tamamlayan Arf, burada tanıştığı Alman matematikçi Helmut Hesse ile beraber Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi. Daha sonra tekrar Türkiye’ye dönen Arf, bir süre İstanbul Üniversitesi’nde görev aldıktan sonra, 1962 yılında, dönemin Cumhurbaşkanı olan Cemal Gürsel’in ataması ile TÜBİTAK’ın kuruluş çalışmalarını başlattı. 1963 yılına kadar bu kurumda kurucu ve yönetici olarak görev aldıktan sonra, Robert Kolej’in matematik bölümünde çalışmaya başladı. 1964 ve 1966 yılları arasında çalışmalarını New Jersey’deki Institude for Advanced Study’de sürdürdükten sonra California Üniversitesi’nde de bir yıl geçirdi.

Türkiye’ye kesin dönüşünü gerçekleştirdikten sonra, Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nin Matematik Bölümü’nde çalışmaya başladı. 1980 yılında emekli olana kadar buradaki görevini sürdürdü.

Matematik bilimine yaptığı büyük katkıları için hayatı boyunca çok sayıda ödülle onurlandırıldı. Eğitim verdiği dönemler boyunca yalnızca ders vermekle yetinmeyerek, katıldığı konferans ve toplantılarda genç matematikçilerle birebir iletişime geçmeye çalıştı.

Türkiye’de matematik biliminin bugünkü konumuna gelmesinde çok önemli bir rolü olan Cahit Arf , 26 Aralık 1997’de geçirdiği bir kalp rahatsızlığı sonucu hayata veda etti. İstanbul Üniversitesi’nde yapılan bir törenin ardından toprağa verildi.