LAL
Moderatör
Atasözü nedir, Atasözü ne demek
Yüzyılların deneme ve gözlemlerine dayanılarak söylenmiş, kısa ve özlü öğütler veren, kalıplaşmış, halkın fikir dünyasına ışık tutan ve geçmişten günümüze dek gelmiş olan sözlere atasözü denir. Türkçe'de atasözüne "sav" ve "darb-ı mesel" de denilmektedir.
Atasözlerinin kim tarafından, ne zaman söylendikleri bilinmez. Bunlar topluma malolmuş, toplumun benimsediği sözlerdir. Yani atasözleri anonimdir. Yalın sözlerdir, anlatımları açıktır. Büyük bir kısmı insanlara ahlaki mesajlar vererek ahlaklı olmayı öğretirler. Söyleniş yönüyle ölçülü, uyaklı ve konuşma cümlelerinden oluştukları için akılda kolay kalırlar. Bir kısmında mecaz vardır. Çoğu zaman bir veya iki cümleden meydana gelirler. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bazı atasözleri, ait olduğu toplumun gelenek, görenek, inanç ve tavırlarını yansıtırken bir bölümü de evrensel düşünceyi temsil eder.
Atasözleri, bir toplumun kültürünün, dünyaya bakışının göstergesi niteliğindedir. Hemen her toplumda bu tür kalıplaşmış sözlere rastlanır. Türklerin bilinen ilk yazılı metinleri olan Orhun Yazıtları'nda (8. yüzyıl) dahi atasözlerine rastlanmaktadır.
Türk kimliğine ait ilk atasözü kitabı, Fatih'teki Millet Kütüphanesi'nde bulunan "Teshil" adlı tıp kitabının sonuna el yazısı ile eklenmiş bir risalede yer almaktadır. Toplam 698 adet olup; yazılış tarihi itibariyle hicri 885, miladi 1420 yıllarına denk düşmektedir.
Yusuf Has Hacib'in "Kutadgu Bilig" (11.yüzyıl) isimli eseriyle, Edip Ahmet'in "Atabetül Hakayık" isimli eserlerinde de atasözleri yer almaktadır. Daha sonraki yüzyıllarda Divan Edebiyatı'nda ve özellikle de Halk Edebiyatı'nda atasözlerine yer verilmiştir. Türkçe atasözlerini derleyen kitap 11. yüzyılda yaşamış olan Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ü Lügatit Türk" isimli eseridir. Yıllar sonra Tanzimat döneminde Şinasi'nin "Durub-i Emsal-i Osmaniye" isimli eserinde, Ahmet Mithat Efendi'nin "Atalar Sözü" ve "Türki Durub-ı Emsal" isimli eserlerinde atasözleri derlenmiştir.
Cumhuriyet döneminde de bu konuya önem verilmiş, Türk Dil Kurumu tarafından atasözleri ve deyimlerin derlemesi çalışmaları başlatılmıştır. Bu alanda birçok yayın yapılmıştır. Özellikle Ömer Asım Arsoy, tüm birikimleri değerlendirerek, atasözlerimizi açıklamalarıyla birlikte yayımlamıştır.
Yazan - Eylül Elagöz (LAL)
HF - HarbiForum
Yüzyılların deneme ve gözlemlerine dayanılarak söylenmiş, kısa ve özlü öğütler veren, kalıplaşmış, halkın fikir dünyasına ışık tutan ve geçmişten günümüze dek gelmiş olan sözlere atasözü denir. Türkçe'de atasözüne "sav" ve "darb-ı mesel" de denilmektedir.
Atasözlerinin kim tarafından, ne zaman söylendikleri bilinmez. Bunlar topluma malolmuş, toplumun benimsediği sözlerdir. Yani atasözleri anonimdir. Yalın sözlerdir, anlatımları açıktır. Büyük bir kısmı insanlara ahlaki mesajlar vererek ahlaklı olmayı öğretirler. Söyleniş yönüyle ölçülü, uyaklı ve konuşma cümlelerinden oluştukları için akılda kolay kalırlar. Bir kısmında mecaz vardır. Çoğu zaman bir veya iki cümleden meydana gelirler. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bazı atasözleri, ait olduğu toplumun gelenek, görenek, inanç ve tavırlarını yansıtırken bir bölümü de evrensel düşünceyi temsil eder.
Atasözleri, bir toplumun kültürünün, dünyaya bakışının göstergesi niteliğindedir. Hemen her toplumda bu tür kalıplaşmış sözlere rastlanır. Türklerin bilinen ilk yazılı metinleri olan Orhun Yazıtları'nda (8. yüzyıl) dahi atasözlerine rastlanmaktadır.
Türk kimliğine ait ilk atasözü kitabı, Fatih'teki Millet Kütüphanesi'nde bulunan "Teshil" adlı tıp kitabının sonuna el yazısı ile eklenmiş bir risalede yer almaktadır. Toplam 698 adet olup; yazılış tarihi itibariyle hicri 885, miladi 1420 yıllarına denk düşmektedir.
Yusuf Has Hacib'in "Kutadgu Bilig" (11.yüzyıl) isimli eseriyle, Edip Ahmet'in "Atabetül Hakayık" isimli eserlerinde de atasözleri yer almaktadır. Daha sonraki yüzyıllarda Divan Edebiyatı'nda ve özellikle de Halk Edebiyatı'nda atasözlerine yer verilmiştir. Türkçe atasözlerini derleyen kitap 11. yüzyılda yaşamış olan Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ü Lügatit Türk" isimli eseridir. Yıllar sonra Tanzimat döneminde Şinasi'nin "Durub-i Emsal-i Osmaniye" isimli eserinde, Ahmet Mithat Efendi'nin "Atalar Sözü" ve "Türki Durub-ı Emsal" isimli eserlerinde atasözleri derlenmiştir.
Cumhuriyet döneminde de bu konuya önem verilmiş, Türk Dil Kurumu tarafından atasözleri ve deyimlerin derlemesi çalışmaları başlatılmıştır. Bu alanda birçok yayın yapılmıştır. Özellikle Ömer Asım Arsoy, tüm birikimleri değerlendirerek, atasözlerimizi açıklamalarıyla birlikte yayımlamıştır.
Yazan - Eylül Elagöz (LAL)
HF - HarbiForum
