LAL
Moderatör
Akdeniz Bölgesinin Gelenek ve Görenekleri Nelerdir? Akdeniz Bölgesinin Örf ve Adetleri
Her yörenin kendine özgü çok çeşitli gelenek ve görenekleri vardır, bu gelenek ve görenekler o bölgenin insanının kültür mirasıdır Akdeniz bölgesinin de bir takım gelenekleri vardır İşte onlardan bazıları yazımızda sizler için anlatılmaktadır
DÜĞÜN GELENEKLERİ
Kız İstemede Mendil Düğümleme : Gelinlik çağına gelen genç kızlara çevrede dünürcü gelinirBu dünürcüler bir tane olabileceği gibi aynı anda birden fazla da olabilirKıza gelen dünürcülere kız babası düşüneceğini söylerKız babası kıza doğrudan doğruya kiminle evlenmek istediğini soramadığı için bir kadın tarafından kıza kaç tane taliplisi varsa o kadar ayrı renkte mendil getirilirBu mendillerin kime ait olduğu da söylenirKızın kime gönlü varsa o kişiye ait mendili düğümler ve böylece kiminle evlenmek istediğini belirtir
Düğün : Babası oğlunu çağırır,oğlan diz çökerek otururBaba oğlum falan adamın kızını sana isteyeceğim,git kızı uzaktan gözet derOğlan kızı beğenirse arkadaşlarıyla babasına haber gönderirOğlan babası iyi konuşan ,ağzı laf yapan bir komşusu ile dünüre giderOturup uzun uzun sohbet ederlerOlan tarafı çekingen davrandığı için bir türlü konuya giremezZiyaretin sonuna yakın komşusu Allahın emri üzeri Peygamberin Kavli üzeri oğlumuz falancaya sizden hısımlık diliyorum derKız babası başını eğerek sonra cevap veririz biraz düşünelim derDaha sonra ikinci bir ziyaret gerçekleştirilirGeçen günkü sözümüz ne oldu diyerek söze başlanırKız babası yine başını eğerek cevap vermek istemez,düşünelim derOğlan babası yine cevap alamadan geri dönerÇünkü kız evi naz evidirKız evine üçüncü ziyarette maddi duruma göre hediye (Baklava,çikolata) alınarak götürülürOğlan babası bu kez biz geldik gitmeyiz,kuzu kurban kabul etmeyiz,bu kızı Allah yazdıysa gelin almak isteriz derEve getirilen hediye kız evi tarafından kabul edilirse oğlan evini görmeceye (kız ile oğlanın biribirini görmesi) çağırırKız ile oğlan görüştükten sonra kız babası yakın bir akrabası vasıtasıyla kızının fikrini sorarKız babam bilir derse gönlü var demektirBundan sonra söz kesilirArkasından oğlan tarafı nişan isterNişandan sonra bir gün alırlar ve kızın evine kesene (Kıza altınını,elbisesini ve çeyizini götürmek)giderlerKesene kızın çeyizini evine sererKesene Perşembe günü gider düğün cumartesi akşamı kına ile başlarKına gecesi gelinin tüm tanıdıkları ve arkadaşları gelerek gelini giydirip süslerlerGelin odaya gelince alkışlanır ve oturmadan oynatılırBundan sonra meydan genç kızlara kalırVe uzun bir süre söyleşirlerBirbirlerini överler,türkü söylerlerOyun faslı bittikten sonra sıra geline kına yakmaya gelmiştirKına yakılmadan önce kız anasından şöyle izin istenir
Kız mısırdan kınan geldi mi?
Kız annesi duydu mu?
Çağırın gelsin öz anasına
İzin versin kınasına
Geline kına yakmadan önce abdest aldırılırGenç kızlar tarafından büyük bir leğende kına yoğrulurYoğrulan kınanın üzerine mum yakılırKına ilk olarak ,annesi tarafından gelinin eline sürülürDaha sonra genç kızlar kına türküsünün eşliğinde birbirlerine kına yakarlar
Gelin söyler:
Ak elime mor kınalar yakarlar
Baba evinden el evine atarlar
Ana söyler:
Var git kızım güle güle
Göz yaşını sile sile
Gelin söyler :
Sabah erken kalkarım
Elim kına yıkarım
Anne,baba ve kardeşlerim artık sizi çok özlerim
Kız anası söyler:
Var git kızım güle güle
Göz yaşını sile sile
Oğlan tarafı Pazar günü gelin alıcı gelerek gelini alırlar
DOĞUM GELENEĞİ
Doğum ve Sonraki Törenler: Doğum öncesi akraba ve komşulardan tecrübeli ve yaşlı kadınlar evde toplanırAnne adayının yanında ayrılmazlarDoğumu en tecrübeli kadın yaptırırVe ömür boyu çocuğun ebesi olarak kalır
Doğum gerçekleşince bebeğin göbeği kesilerek bağlanırZaman geçirmeden yıkanarak bir beze sıkı sıkı sarılır(Kundaklanır)
Doğumdan sonra göbedelik töreni yapılırBu tören yapılırken maddi durumu iyi olanlar ziyafet verir ,iyi olmayanlar ise lokum ve büskivi dağıtırlar
Ad verme:Ailenin en yaşlı erkeği çocuğu kucağına alarak kulağına ezan okuyarak ismini verir
Tuzlama: Bebek doğduktan 3 gün sonra yakın komşularının ve akrabalarının toplandığı ev ortamında bebek bal karıştırılmış tuzla tuzlanır(Büyüdüğünde teni kokmasın diye)
Diş Diricesi(Gölleme): Bebeğin ilk çıkardığı dişi gören ilk kişi çocuğa hediye alırVe diş diricesi (nohut ,mısır,fasulye ve buğdayın harşlanmasıyla yapılan yiyecek) pişirilerek gelenlere ikram edilirGelmeyenlere gönderilir
Günümüzde ise gelişen teknoloji sayesinde bebeğin cinsiyeti, sağlıklı mı yoksa özürlü mü olduğu önceden belirlenebilmekte, hastanelerde hijyenik ortamda doğum yaptırılmaktadır
YAYLA GELENEĞİ
İklimi nemli ve sıcak olan ilçemizde tarımsal üretimin gelişmediği ve turizmin olmadığı dönemlerde hayvancılıkla geçinen yöre halkı hayvanların ilkbaharda otlak ihtiyacı için yaz yurduna Temmuz ve Ağustos aylarında başyaylaya Eylül ve Ekim aylarında da güzlüğe gitmektedirGünümüzde ise daha çok iklim ve nostaljik sebeplerle Mayıs - Eylül ayları arasında yaylalara gitmektedirlerGeçmişte barınak olarak inler,kümeler,taştan yapılmış çivliklerde ikamet edilirken ve at ,deve ve eşeklerle yayla göçü gerçekleştirilirken günümüzde motorlu araçlarla ulaşıma elverişli yayla yolları günübirlik yayla gidiş-gelişine olanak sağlamış,yayla evleri kalıcı konut halini almıştırÇoğu yaylada elektrik ve su imkanı yaylalarda yöre halkının kentsel imkanlara kavuşmasını sağlamıştır
İMECE GELENEĞİ
Özellikle kırsal kesimdeki köylüler,köyün ortak işlerini imece usulüyle çözdükleri gibi ,birbirleriyle de kendi aralarında özellikle ekim ve hasatlarda yardımlaşma geleneği günümüzde de halen devam etmektedir
Her yörenin kendine özgü çok çeşitli gelenek ve görenekleri vardır, bu gelenek ve görenekler o bölgenin insanının kültür mirasıdır Akdeniz bölgesinin de bir takım gelenekleri vardır İşte onlardan bazıları yazımızda sizler için anlatılmaktadır
DÜĞÜN GELENEKLERİ
Kız İstemede Mendil Düğümleme : Gelinlik çağına gelen genç kızlara çevrede dünürcü gelinirBu dünürcüler bir tane olabileceği gibi aynı anda birden fazla da olabilirKıza gelen dünürcülere kız babası düşüneceğini söylerKız babası kıza doğrudan doğruya kiminle evlenmek istediğini soramadığı için bir kadın tarafından kıza kaç tane taliplisi varsa o kadar ayrı renkte mendil getirilirBu mendillerin kime ait olduğu da söylenirKızın kime gönlü varsa o kişiye ait mendili düğümler ve böylece kiminle evlenmek istediğini belirtir
Düğün : Babası oğlunu çağırır,oğlan diz çökerek otururBaba oğlum falan adamın kızını sana isteyeceğim,git kızı uzaktan gözet derOğlan kızı beğenirse arkadaşlarıyla babasına haber gönderirOğlan babası iyi konuşan ,ağzı laf yapan bir komşusu ile dünüre giderOturup uzun uzun sohbet ederlerOlan tarafı çekingen davrandığı için bir türlü konuya giremezZiyaretin sonuna yakın komşusu Allahın emri üzeri Peygamberin Kavli üzeri oğlumuz falancaya sizden hısımlık diliyorum derKız babası başını eğerek sonra cevap veririz biraz düşünelim derDaha sonra ikinci bir ziyaret gerçekleştirilirGeçen günkü sözümüz ne oldu diyerek söze başlanırKız babası yine başını eğerek cevap vermek istemez,düşünelim derOğlan babası yine cevap alamadan geri dönerÇünkü kız evi naz evidirKız evine üçüncü ziyarette maddi duruma göre hediye (Baklava,çikolata) alınarak götürülürOğlan babası bu kez biz geldik gitmeyiz,kuzu kurban kabul etmeyiz,bu kızı Allah yazdıysa gelin almak isteriz derEve getirilen hediye kız evi tarafından kabul edilirse oğlan evini görmeceye (kız ile oğlanın biribirini görmesi) çağırırKız ile oğlan görüştükten sonra kız babası yakın bir akrabası vasıtasıyla kızının fikrini sorarKız babam bilir derse gönlü var demektirBundan sonra söz kesilirArkasından oğlan tarafı nişan isterNişandan sonra bir gün alırlar ve kızın evine kesene (Kıza altınını,elbisesini ve çeyizini götürmek)giderlerKesene kızın çeyizini evine sererKesene Perşembe günü gider düğün cumartesi akşamı kına ile başlarKına gecesi gelinin tüm tanıdıkları ve arkadaşları gelerek gelini giydirip süslerlerGelin odaya gelince alkışlanır ve oturmadan oynatılırBundan sonra meydan genç kızlara kalırVe uzun bir süre söyleşirlerBirbirlerini överler,türkü söylerlerOyun faslı bittikten sonra sıra geline kına yakmaya gelmiştirKına yakılmadan önce kız anasından şöyle izin istenir
Kız mısırdan kınan geldi mi?
Kız annesi duydu mu?
Çağırın gelsin öz anasına
İzin versin kınasına
Geline kına yakmadan önce abdest aldırılırGenç kızlar tarafından büyük bir leğende kına yoğrulurYoğrulan kınanın üzerine mum yakılırKına ilk olarak ,annesi tarafından gelinin eline sürülürDaha sonra genç kızlar kına türküsünün eşliğinde birbirlerine kına yakarlar
Gelin söyler:
Ak elime mor kınalar yakarlar
Baba evinden el evine atarlar
Ana söyler:
Var git kızım güle güle
Göz yaşını sile sile
Gelin söyler :
Sabah erken kalkarım
Elim kına yıkarım
Anne,baba ve kardeşlerim artık sizi çok özlerim
Kız anası söyler:
Var git kızım güle güle
Göz yaşını sile sile
Oğlan tarafı Pazar günü gelin alıcı gelerek gelini alırlar
DOĞUM GELENEĞİ
Doğum ve Sonraki Törenler: Doğum öncesi akraba ve komşulardan tecrübeli ve yaşlı kadınlar evde toplanırAnne adayının yanında ayrılmazlarDoğumu en tecrübeli kadın yaptırırVe ömür boyu çocuğun ebesi olarak kalır
Doğum gerçekleşince bebeğin göbeği kesilerek bağlanırZaman geçirmeden yıkanarak bir beze sıkı sıkı sarılır(Kundaklanır)
Doğumdan sonra göbedelik töreni yapılırBu tören yapılırken maddi durumu iyi olanlar ziyafet verir ,iyi olmayanlar ise lokum ve büskivi dağıtırlar
Ad verme:Ailenin en yaşlı erkeği çocuğu kucağına alarak kulağına ezan okuyarak ismini verir
Tuzlama: Bebek doğduktan 3 gün sonra yakın komşularının ve akrabalarının toplandığı ev ortamında bebek bal karıştırılmış tuzla tuzlanır(Büyüdüğünde teni kokmasın diye)
Diş Diricesi(Gölleme): Bebeğin ilk çıkardığı dişi gören ilk kişi çocuğa hediye alırVe diş diricesi (nohut ,mısır,fasulye ve buğdayın harşlanmasıyla yapılan yiyecek) pişirilerek gelenlere ikram edilirGelmeyenlere gönderilir
Günümüzde ise gelişen teknoloji sayesinde bebeğin cinsiyeti, sağlıklı mı yoksa özürlü mü olduğu önceden belirlenebilmekte, hastanelerde hijyenik ortamda doğum yaptırılmaktadır
YAYLA GELENEĞİ
İklimi nemli ve sıcak olan ilçemizde tarımsal üretimin gelişmediği ve turizmin olmadığı dönemlerde hayvancılıkla geçinen yöre halkı hayvanların ilkbaharda otlak ihtiyacı için yaz yurduna Temmuz ve Ağustos aylarında başyaylaya Eylül ve Ekim aylarında da güzlüğe gitmektedirGünümüzde ise daha çok iklim ve nostaljik sebeplerle Mayıs - Eylül ayları arasında yaylalara gitmektedirlerGeçmişte barınak olarak inler,kümeler,taştan yapılmış çivliklerde ikamet edilirken ve at ,deve ve eşeklerle yayla göçü gerçekleştirilirken günümüzde motorlu araçlarla ulaşıma elverişli yayla yolları günübirlik yayla gidiş-gelişine olanak sağlamış,yayla evleri kalıcı konut halini almıştırÇoğu yaylada elektrik ve su imkanı yaylalarda yöre halkının kentsel imkanlara kavuşmasını sağlamıştır
İMECE GELENEĞİ
Özellikle kırsal kesimdeki köylüler,köyün ortak işlerini imece usulüyle çözdükleri gibi ,birbirleriyle de kendi aralarında özellikle ekim ve hasatlarda yardımlaşma geleneği günümüzde de halen devam etmektedir
