23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı

Türkiye Cumhuriyeti’nin milli bayramlarından biri olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk açılış tarihinin yıl dönümünde kutlanmaktadır. Ulusal egemenliğimizin simgesi olarak bütün yurtta ve dış temsilciliklerimizde ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kutlanmaktadır. 1935 yılına kadar bu bayramın ismi Hâkimiyet-i Milliye idi. 27 Mayıs 1935 yılında günümüzde kullandığımız ismi almıştır. Bu ulusal bayramımız, 1979’dan itibaren 23 Nisan Çocuk Şenliği adı altında uluslararası bir şenliğe dönüştürülmüş ve diğer ulusların çocuklarıyla birlikte kutlanmaya başlanmıştır. Dünyada kutlanan ilk çocuk bayramıdır.

İstanbul 1920’de işgal edilince Gazi Mustafa Kemal Atatürk bir bildiriyle çağrıda bulunarak yeni meclisin Ankara’da toplanacağını ve eski mebusan meclisi üyelerinin kurulacak yeni meclise katılabileceğini belirtti.

Türkiye Cumhuriyeti’nin bugünkü temelleri Ankara Ulus’taki meclis binasında atılmıştır. 23 Nisan 1920’de önce Hacı Bayram Veli Cami’nde öğle namazı kılındı. Halkın büyük bir coşkuyla hazır bulunduğu meclis binasını önünde dualar edilerek 115 milletvekilinin katıldığı ilk toplantı yapıldı. 24 Nisan 1920’de yapılan toplantıda Kemal Atatürk başkanlığa seçildi. Amaç milli birliği sağlayarak ülkemizi düşman işgalinden kurtarmaktı.

Bu meclisin yaptığı ilk uluslararası antlaşma Ermenistan ile imzalanan Gümrü Antlaşması’dır. Daha sonra Ruslarla Moskova, Fransızlarla Ankara, İtilaf devletleriyle Mondros Ateşkes Antlaşmaları’na imza atılmıştır. Kurtuluş Savaşı’nın en zor yıllarında Sakarya Meydan Muharebesi, 30 Ağustos zaferi gibi savaşları bu meclisin çalışmaları sonucunda kazanılmıştır. Anadolu direnişi ve özgürlük mücadelesi bu meclis tarafından yönetilmiştir. Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla ülkemiz tümüyle düşman işgalinden kurtulmuştur.

Kemal Atatürk’ün en büyük hayali ulusumuzun bir meclis aracılığı ile kendi kendisini yönetmesiydi. Egemenliğin kayıtsız şartsız halka ait olduğu bir düzen kurabilmek ve bunu gelecek nesillere emanet edebilmek için bütün hayatı boyunca çalışmıştır. Ülkenin düşman işgalinden kurtulmasını sağlayan Türkiye Büyük Millet Meclisi‘nin önemini genç nesillere daha iyi anlatabilmek amacıyla bütün çocuklara bu bayramı armağan etmiştir.

Çocuk Bayramı Oluşu

23-nisan-cocuk-bayrami
23 Nisan günü aslında iki farklı olay meydana geldiği için belli bir döneme kadar bu bayramlar bir birinden müstakil bayramlardı. 1981 yılına kadar iki farklı merasim yapılır, iki farklı isimle anılırdı. Çocuk Bayramı ilk defa o zamanki adıyla Himaye-i Etfal Cemiyeti olan Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından 23 Nisan 1927 tarihinde ortaya çıkmış bir bayramdır. Bu tarihten evvelde bu kurumun böyle bir girişimi olduğu kaynaklarda mevcuttur. Hatta kurum 23 Nisan 1923 tarihinde bu bayram için yurt genelinde pul bastırmış ve satışa sunmuştur. Ertesi yıl yine 23 Nisan tarihinde Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde “Bu gün Yavruların Rozet Bayramıdır” ifadesi göze çarpmaktadır. Yine aynı gazete 1926’nın 23 Nisan’ında da “23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür” adlı bir yazı yayınlamış ve Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin bu gayretini takdir etmiş, bugünün tüm yurtta ve dünyada çocuk bayramı olarak kutlanması gerektiğinin altı çizilmiştir. 23 Nisan 1927 tarihine gelindiğinde ise cemiyet Çocuk Bayramı’nı şu ifadelerle ilan etmiştir.

Millet Meclisimizle millî devletimizin Ankara’da ilk teşkile günü olan Millî bayram Cemiyetimizce çocuk günü olarak tesbii edilmiştir. Bize yeni bir vatan ve yeni bir tarih yaratıp bırakan mübârek şehitlerle fedâkâr gazilerin yavruları fakir ve ıstırabın evladları ve nihayet alelıtlak bütün muhtac-ı himaye-i vatan çocukları nâmına milletin şefkatli ve âlicenab hissiyâtına müracaat ediyoruz. Kadın, erkek, genç, ihtiyar hatta vâkti ve hali müsait çocuklardan mini mini vatandaşlar için yardım bekliyoruz. Her sayfası başka bir şan ve muvaffakiyetle temevvüç eden milletimizin, yarın azami derecede muavenet göstermekle beraber, çocuk gününün layıkı veçhiyle neşeli ve parlak geçirilmesi için aynı derecede alaka ve müzaheret göstereceğinden emin olan Himaye-i Etfal Cemiyeti, şimdiden arz-ı şükran eder.

Bu ilanla birlikte resmi olarak Çocuk Bayramı adıyla tanınmasa da Millî Hâkimiyet Bayramı ile aynı gün kutlanmaya devam edilmiştir. Yetim çocuklarının yararına hayırlı işler yapan bu kurumun sayesinde bugün bu eşsiz bayramı kutluyoruz. Çocuk Bayramı kutlanmaya başladığı ilk günler şehit, gazi ve yetim çocuklarını bir nebze güldürmek, gelecekleri ve eğitimleri adına çalışmalar yapabilmek adına maddi destek çağrıları yapıldı. Bu çağrılara da ilk cevabı da Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Paşa vermiştir. Gazi Paşa kurumun çalışmalarında teşvik edici olmuş ve 23 Nisan 1927’de bizzat Çocuk Bayramı törenlerine katılmış hatta arabasını bile çocuklara tahsis etmiştir.

1929 yılına gelinince 23 Nisan’ın Çocuk Bayramı yönü artık daha çok ön plana çıkmış, o yıldan sonra 23-30 Nisan tarihleri Çocuk Haftası adıyla kutlanmıştır. 1970’li yıllara varıldığında dünya çapında da ün kazanan bu bayram ilgi odağı olmuş ve katılım oranı da artmıştır. İlk defa 1975 yılının 23 Nisan’ın da TRT bu bayrama destek vermiş ve çocuklar için özel 23 Nisan programı yapılmıştır. 1978 yılının Çocuk Bayramı ilk defa TBMM tarafından himaye edilmiş ve Millî Hâkimiyet Bayramı’na çocuklar da katılmıştır. Ertesi yıl da bu uygulama devam edince 1980’in 23 Nisan’ı daha farklı bir boyutta ele alınmış ve yurdun dört bir yanından gelen çocuklarla “Çocuk Parlamentosu” etkinliği yapılmıştır.

Ulusulararası olarak bu bayramı dünyaya tanıtmayı ve bu bayramı evrenselleştirmeyi hedefleyen ülkemiz, UNESCO’nun 1979 yılını Dünya Çocuk Yılı olarak duyurmasının ardından, medyayı da etkili olarak kullanabilmek adına TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği etkinliklerini düzenlemeye başladı.

1981’de darbe döneminin Milli Güvenlik Konseyi’nin belirlediği milli bayram günleri ile ilgili kanunla birlikte bu iki farklı bayram, bugünkü adı olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ismiyle kutlanmaya başlamıştır.