Betül17
denizimsi
Türk kültür bölgelerine giriş yapmadan önce Kültür ile Uygarlık ( Medeniyet ) arasındaki farkları görmememiz gerekmektedir.
Kültür : Milletlerin geçmişlerinden getirdikleri, maddi ve manevi değerlerin tümüne Kültür denir.
Latince de Kültür ise toprağı işlemek anla mında kullanılmıştır.
Uygarlık ( Medeniyet ) : Milletlerarası ortak değerler seviyesine yükselen anlayış, davranış ve yaşama vasıtaları bütünüdür.
Bu ortak değerlerin kaynağı kültürdür. Medeniyet ise kültürlerden doğmaktadır.
Kültür Milli özellikler taşır. Millet olma bilincinin en önemli tamamlayıcı unsurları dır.
Uygarlık ise bütün milletlerin ortak özelliği dir. Örneğin İslam Uygarlığı gibi.
Demircilik Türkler için milli özellik taşır. Fakat demircilik sanatı, daha sonraki yıllarda diğer milletler tarafından da kullanılarak uygarlığın bir parçası olmuştur.
Sümerlerin yazıyı icat etmeleri ve daha sonra tüm insanlığın yazıyı kullanması da bir uygarlık örneğidir.
Şimdi Türklerin Orta Asya'da çeşitli aşama lardan geçerek olgunlaştırmış olduğu Kültür bölgelerine bakalım.
Anav Kültürü
M.ö. 5000 - M.ö. 1000
Anav coğrafya olarak günümüzde Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat yakınlarında bulunmaktadır. Bu bölgede yapılan arkeolo jik kazılar sonucunda ;
a) Orta Asya'nın en eski kültür bölgesi olduğu anlaşılmıştır.
b) Tuğladan yapılan evler, yerleşik hayatın olduğunu göstermektedir.
c) Tarım kültürü başlamıştır.
d) Koyun, deve, keçi ve sığır gibi hayvan ların beslendiği ve hayvancılık yaptıkları anlaşılmıştır.
e) Dokumacılık da önemli bir yer tutmuş tur.
f) Çeşitli madenleri kullandıkları özellikle bakırdan eşyalar yaptıkları anlaşılmıştır
g) Topraktan da eşyalar yapmışlardır.
Afanasyevo Kültürü
M.ö. 2500 - M.ö. 1700
Altay ve Sayan dağları çevresinde ortaya çıkan kültür birikimidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Türk tarihinin en eski kültür bölgesi olduğu ve Orta Asya uygarlığının temelini oluşturduğu anlaşılmıştır.
b) Avcılıkla geçindikleri ve savaşçı bir toplum (millet) olduğu anlaşılmıştır.
c) Hayvancılık yaptıkları, özellikle at ve koyun yetiştirdikleri anlaşılmıştır.
d) Madeni işledikleri ve bakırdan eşyalar yaptıkları anlaşılmıştır.
Andronova Kültürü
M.ö. 1700 - M.ö. 1200
Altay, Tanrı Dağları, Balkaş Gölü ve Yayık Nehri arası, Güney Sibirya ve Hazar Denizinin doğusuna kadar olan bölgede ortaya çıkan kültür birikimidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Afanasyevo kültürünün temelleri üzerine kurulu daha gelişmiş bir kültür olduğu anlaşılmıştır.
b) Atı evcilleştirip kullanan, savaşçı özelliklere sahiptirler.
c) Madeni kullanmışlar; bakır, tunç ve altından faydalanmışlardır.
d) Hançerler, baltalar, inci küpeler, süslü kaplar, geniş ağızlı vazolar, kaşıklar ve kemik iğneler bulunmuştur.
e) Süs eşyalarının üzerinde çoğunlukla hayvan figürleri kullanmışlardır.
Karasuk Kültürü
M.ö. 1200 - M.ö. 700
Bu kültür bölgesi Yenisey Irmağı çevresin de ortaya çıkmıştır. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Madeni işledikleri görülmüştür. Demir ilk defa bu kültür bölgesinde görülmüştür.
b) Andronova kültürünün devamı olarak görülmüştür.
c) Tekerlekli arabalar görülmüştür.
d) Keçe çadırlar ve dokuma eşyalara rastlanmıştır.
Tagar Kültürü
M.ö. 700 - M.ö. 100
Abakan ve Minusink bölgesinde ortaya çıkan kültür bölgesidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Günümüze daha yakın bir tarihte ortaya çıktığı için en gelişmiş kültür bölgesidir.
b) Orta Asya sanatının temelini oluştur maktadır.
c) Hançerler, ok uçları, tokalar, bilezikler, taraklar, aynalar, küpeler vb. eşyalar bulunmuştur.
d) Eşyalar üzerinde çoğunlukla hayvan figürleri bulunmaktadır.
e) M.ö. 300 yıllarından itibaren Taştık Kültürü adıyla da anılmıştır.
Kültür : Milletlerin geçmişlerinden getirdikleri, maddi ve manevi değerlerin tümüne Kültür denir.
Latince de Kültür ise toprağı işlemek anla mında kullanılmıştır.
Uygarlık ( Medeniyet ) : Milletlerarası ortak değerler seviyesine yükselen anlayış, davranış ve yaşama vasıtaları bütünüdür.
Bu ortak değerlerin kaynağı kültürdür. Medeniyet ise kültürlerden doğmaktadır.
Kültür Milli özellikler taşır. Millet olma bilincinin en önemli tamamlayıcı unsurları dır.
Uygarlık ise bütün milletlerin ortak özelliği dir. Örneğin İslam Uygarlığı gibi.
Demircilik Türkler için milli özellik taşır. Fakat demircilik sanatı, daha sonraki yıllarda diğer milletler tarafından da kullanılarak uygarlığın bir parçası olmuştur.
Sümerlerin yazıyı icat etmeleri ve daha sonra tüm insanlığın yazıyı kullanması da bir uygarlık örneğidir.
Şimdi Türklerin Orta Asya'da çeşitli aşama lardan geçerek olgunlaştırmış olduğu Kültür bölgelerine bakalım.
Anav Kültürü
M.ö. 5000 - M.ö. 1000
Anav coğrafya olarak günümüzde Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat yakınlarında bulunmaktadır. Bu bölgede yapılan arkeolo jik kazılar sonucunda ;
a) Orta Asya'nın en eski kültür bölgesi olduğu anlaşılmıştır.
b) Tuğladan yapılan evler, yerleşik hayatın olduğunu göstermektedir.
c) Tarım kültürü başlamıştır.
d) Koyun, deve, keçi ve sığır gibi hayvan ların beslendiği ve hayvancılık yaptıkları anlaşılmıştır.
e) Dokumacılık da önemli bir yer tutmuş tur.
f) Çeşitli madenleri kullandıkları özellikle bakırdan eşyalar yaptıkları anlaşılmıştır
g) Topraktan da eşyalar yapmışlardır.
Afanasyevo Kültürü
M.ö. 2500 - M.ö. 1700
Altay ve Sayan dağları çevresinde ortaya çıkan kültür birikimidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Türk tarihinin en eski kültür bölgesi olduğu ve Orta Asya uygarlığının temelini oluşturduğu anlaşılmıştır.
b) Avcılıkla geçindikleri ve savaşçı bir toplum (millet) olduğu anlaşılmıştır.
c) Hayvancılık yaptıkları, özellikle at ve koyun yetiştirdikleri anlaşılmıştır.
d) Madeni işledikleri ve bakırdan eşyalar yaptıkları anlaşılmıştır.
Andronova Kültürü
M.ö. 1700 - M.ö. 1200
Altay, Tanrı Dağları, Balkaş Gölü ve Yayık Nehri arası, Güney Sibirya ve Hazar Denizinin doğusuna kadar olan bölgede ortaya çıkan kültür birikimidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Afanasyevo kültürünün temelleri üzerine kurulu daha gelişmiş bir kültür olduğu anlaşılmıştır.
b) Atı evcilleştirip kullanan, savaşçı özelliklere sahiptirler.
c) Madeni kullanmışlar; bakır, tunç ve altından faydalanmışlardır.
d) Hançerler, baltalar, inci küpeler, süslü kaplar, geniş ağızlı vazolar, kaşıklar ve kemik iğneler bulunmuştur.
e) Süs eşyalarının üzerinde çoğunlukla hayvan figürleri kullanmışlardır.
Karasuk Kültürü
M.ö. 1200 - M.ö. 700
Bu kültür bölgesi Yenisey Irmağı çevresin de ortaya çıkmıştır. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Madeni işledikleri görülmüştür. Demir ilk defa bu kültür bölgesinde görülmüştür.
b) Andronova kültürünün devamı olarak görülmüştür.
c) Tekerlekli arabalar görülmüştür.
d) Keçe çadırlar ve dokuma eşyalara rastlanmıştır.
Tagar Kültürü
M.ö. 700 - M.ö. 100
Abakan ve Minusink bölgesinde ortaya çıkan kültür bölgesidir. Yapılan kazılar sonucunda ;
a) Günümüze daha yakın bir tarihte ortaya çıktığı için en gelişmiş kültür bölgesidir.
b) Orta Asya sanatının temelini oluştur maktadır.
c) Hançerler, ok uçları, tokalar, bilezikler, taraklar, aynalar, küpeler vb. eşyalar bulunmuştur.
d) Eşyalar üzerinde çoğunlukla hayvan figürleri bulunmaktadır.
e) M.ö. 300 yıllarından itibaren Taştık Kültürü adıyla da anılmıştır.
