cicozz
Çocukluk cicozlarda saklı
Tüm merak ettiklerinizle: Tüp Bebek
Normalde her kadında, rahmin sağında ve solunda iki adet tüp bulunur. Bu tüpler, sizin yumurtanızla, eşinizin sperminin buluşup, döllenmenin gerçekleştirdiği yerdir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Cem Demirel, “Döllenen yumurtanız burada yaklaşık 4–5 gün beslenir, daha sonra rahminizin içine nakledilir. Takip eden dönemde hamileliğiniz meydana gelir. Tüpleriniz tıkalıysa, ciddi biçimde hasar görmüşse ya da cerrahi olarak alınmışsa, eşinizin spermi ile yumurtanız bir araya gelemez ve dolayısıyla hamileliğiniz gerçekleşmez. İşte böyle bir durumda, tüp bebek tedavisini uygulayabilirsiniz.” diyor.
IVF ve ICSI
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Engin Oral: “Tüp bebek uygulamaları yumurta ve spermin vücut dışında laboratuar ortamında döllenip, gelişen embriyonun rahim içine yerleştirilmesi tekniğidir.” diyor ve sözlerine ekliyor: “Tüp bebek uygulamaları içerisinde en sık kullanılan tekniklerin vitro fertilizasyon (IVF, klasik tüp bebek) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonudur (mikroenjeksiyon, ICSI). Günümüzde ICSI daha sık kullanılmaktadır.”
Tüp bebek uygulaması gerektiren durumlar
- Azalmış yumurtalık rezervi.
- 3–6 kez ovulasyon indüksiyonu ve IUI (yumurtlama takipleri ve aşılama) denemesine rağmen hamile kalamamış çiftler.
- Tüplerin çift taraflı tıkalı olması durumu.
- Yumurtalama tembelliği – polikistik yumurtalık hastalığı.
- Çikolata kisti hastalığı.
- Ağır erkek faktörü.
- Açıklanamayan kısırlık.
- Tekrarlayan gebelik kaybı hikayesi.
Tüp bebek yönteminin aşamaları
1. Hormonal ilaçlar ile yumurtalıkların kontrollü şekilde uyarılması,
2. Yumurta toplanması,
3. Laboratuar ortamında embriyo gelişimi,
4. Embriyo transferi ve transfer sonrası rahim iç zarının hormonlarla desteklenmesi oluşturur.
Yumurtalıkların kontrollü uyarılması
Tüp bebekte amaç, vücudunuzun kendi ürettiği hormonların düzensiz ve zamansız etkilerini ortadan kaldırmaktır. Bunu başarabilmek için yumurtalık fonksiyonlarınızı beyninizden kontrol eden hipotalamus bezi, GNRH analogları adı verilen bazı ilaçlar ile baskılanır. Ardından kendi kendinize uygulayabileceğiniz günlük iğneler ile yumurtalıklarınızın uyarılması sürecine geçilir. Belirli aralıklarla yumurta kistlerinizin (folikül) gelişimi ve serum estradiol (yumurtalıklarınızın ürettiği kadınlık hormonu) düzeyleriniz kontrol edilerek, ilaç dozunuz ayarlanır. Hedef 19–20 mm çapında, en az iki folikül elde etmektir. Foliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında, yaklaşık 10–12 günlük sürenin ardından, yumurtalarınızın son olgunlaşma basamağını tamamlamak üzere HCG enjeksiyonu yapılır. Bu enjeksiyondan ortalama 34–36 saat sonra yumurta toplama işleminiz gerçekleşir.
Yumurta toplanması
Yumurta toplanma işlemi, genel anesaaai ve steril koşullar altında yapılır. Vajinal ultrasonografinin kılavuzluğu altında, ultrason aletine geçirilen bir iğne ile 10 mm’den büyük tüm foliküllerin (yumurtaları barındıran kesecikler) içine girilerek, folikül sıvısının çekilmesi ile işlem gerçekleşir. İşleme bağlı ciddi komplikasyon nadiren görülür.
Laboratuar koşullarında embriyo gelişimi
Toplanan yumurtalarınızın ortalama %20’ si olgun değildir. Olgun yumurta aaaafaz II olarak adlandırılır. aaaafaz II yumurtaları, 4–6 saat içinde döllenmeye (fertilizasyon) hazır hale gelirler. Yumurta hücreleriniz toplandığı esnada, eşiniz de sperm verir. Semende canlı spermin olmadığı durumlarda, sperm ürologlar tarafından cerrahi yollarla elde edilir. Fertilizasyon ya yumurta hücresinin 50–100 bin hareketli sperm hücresi ile uygun koşullarda inkübe edilmesi (IVF) ile gerçekleşir ya da tek seçilmiş spermin, yumurta hücrenizin dış zarından hücre içine, doğrudan enjeksiyon yardımı (mikroenjeksiyon, ICSI) ile gerçekleşir. Fertilizasyon olup olmadığı 18–20 saat sonra kontrol edilir. IVF ve ICSI’de fertilizasyon oranları %70–80’ dır. Fertilize olan yumurtalar, tekrar kültür ortamına konur ve embriyoların bölünmeleri takip edilir.
Embriyo transferi
Embriyoların transferi sıklıkla yumurtalarınızın toplanmasını takip eden 3. günde yapılır. Bu dönemde bölünmekte olan embriyo, 6–8 hücreli aşamadadır. Transfer işleminin sorunsuz ve kolay olması, hamilelik başarınızı etkileyecek en önemli faktördür. Özel bir kateter (taşıyıcı çubuk) içinde taşınan embriyo, karnınızdan yapılan ultrasonografi kılavuzluğunda rahim ağzından geçilerek, uterus fundusunuzun yaklaşık 1–2 cm aşağısına bırakılır. Embriyo sırasında anesaaai gerekli değildir.
Rahim iç zarının hormonal desteği (Luteal faz desteği)
Embriyo transferi sonrasında rahim iç zarınız, büyüyen embriyonun gelişimini desteklemek için progesteron hormonu (ağızdan, vajinal veya kas içi enjeksiyonla uygulanır) ile desteklenir. Hamileliğiniz gerçekleşir ise, bu tedaviye hamileliğinizin 10. haftasına kadar devam edilir. Hamile olup olmadığınız, transferden 12 gün sonra serum B-HCG (kan gebelik testi) düzeyi ile kontrol edilir. Eğer hamileliğiniz gerçekleşmiş ise, 3 hafta sonra ultrasonografi ile hamilelik keseniz değerlendirilir.
Embriyo dondurulması
Tüp bebek uygulamalarında embriyo transferi yapıldıktan sonra geride kalan iyi, kaliteli embriyolar, ailenin de izni alındıktan sonra ki uygulamalarda kullanılmak üzere dondurularak saklanır.
Preimplantasyon genetik tanı (PGT)
Genetik olarak risk taşıyan hamilelikler amniyosenaaa (bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması), koryon villus biyopsisi (plasentadan doku örneğinin alınması), kordosenaaa (göbek kordonundan bebeğe ait kan alınması) gibi yöntemlerle incelenerek, tanı koymak mümkündür. 1990’lı yılların başında klinik uygulamaya giren preimplantasyon genetik tanı (PGT) yöntemiyle, günümüzde embriyoların anne rahmine transfer edilmesi döneminden önce genetik yapısını incelemek ve genetik bozukluk taşımayan embriyoların transferi ile sağlıklı bebek sahibi olmak mümkündür.
PGT yöntemi, özellikle anne yaşının ileri olduğu (37 yaş), 2 veya daha fazla tüp bebek tedavi programına alınmış ve iyi kalitede embriyo transferi yapılmış olmasına rağmen başarılı olunamamış veya gebelik kaybı ile sonuçlanmış çiftlerde başarı şansını arttırmak amacıyla özellikle önerilmektedir.
Normalde her kadında, rahmin sağında ve solunda iki adet tüp bulunur. Bu tüpler, sizin yumurtanızla, eşinizin sperminin buluşup, döllenmenin gerçekleştirdiği yerdir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Cem Demirel, “Döllenen yumurtanız burada yaklaşık 4–5 gün beslenir, daha sonra rahminizin içine nakledilir. Takip eden dönemde hamileliğiniz meydana gelir. Tüpleriniz tıkalıysa, ciddi biçimde hasar görmüşse ya da cerrahi olarak alınmışsa, eşinizin spermi ile yumurtanız bir araya gelemez ve dolayısıyla hamileliğiniz gerçekleşmez. İşte böyle bir durumda, tüp bebek tedavisini uygulayabilirsiniz.” diyor.
IVF ve ICSI
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Engin Oral: “Tüp bebek uygulamaları yumurta ve spermin vücut dışında laboratuar ortamında döllenip, gelişen embriyonun rahim içine yerleştirilmesi tekniğidir.” diyor ve sözlerine ekliyor: “Tüp bebek uygulamaları içerisinde en sık kullanılan tekniklerin vitro fertilizasyon (IVF, klasik tüp bebek) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonudur (mikroenjeksiyon, ICSI). Günümüzde ICSI daha sık kullanılmaktadır.”
Tüp bebek uygulaması gerektiren durumlar
- Azalmış yumurtalık rezervi.
- 3–6 kez ovulasyon indüksiyonu ve IUI (yumurtlama takipleri ve aşılama) denemesine rağmen hamile kalamamış çiftler.
- Tüplerin çift taraflı tıkalı olması durumu.
- Yumurtalama tembelliği – polikistik yumurtalık hastalığı.
- Çikolata kisti hastalığı.
- Ağır erkek faktörü.
- Açıklanamayan kısırlık.
- Tekrarlayan gebelik kaybı hikayesi.
Tüp bebek yönteminin aşamaları
1. Hormonal ilaçlar ile yumurtalıkların kontrollü şekilde uyarılması,
2. Yumurta toplanması,
3. Laboratuar ortamında embriyo gelişimi,
4. Embriyo transferi ve transfer sonrası rahim iç zarının hormonlarla desteklenmesi oluşturur.
Yumurtalıkların kontrollü uyarılması
Tüp bebekte amaç, vücudunuzun kendi ürettiği hormonların düzensiz ve zamansız etkilerini ortadan kaldırmaktır. Bunu başarabilmek için yumurtalık fonksiyonlarınızı beyninizden kontrol eden hipotalamus bezi, GNRH analogları adı verilen bazı ilaçlar ile baskılanır. Ardından kendi kendinize uygulayabileceğiniz günlük iğneler ile yumurtalıklarınızın uyarılması sürecine geçilir. Belirli aralıklarla yumurta kistlerinizin (folikül) gelişimi ve serum estradiol (yumurtalıklarınızın ürettiği kadınlık hormonu) düzeyleriniz kontrol edilerek, ilaç dozunuz ayarlanır. Hedef 19–20 mm çapında, en az iki folikül elde etmektir. Foliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında, yaklaşık 10–12 günlük sürenin ardından, yumurtalarınızın son olgunlaşma basamağını tamamlamak üzere HCG enjeksiyonu yapılır. Bu enjeksiyondan ortalama 34–36 saat sonra yumurta toplama işleminiz gerçekleşir.
Yumurta toplanması
Yumurta toplanma işlemi, genel anesaaai ve steril koşullar altında yapılır. Vajinal ultrasonografinin kılavuzluğu altında, ultrason aletine geçirilen bir iğne ile 10 mm’den büyük tüm foliküllerin (yumurtaları barındıran kesecikler) içine girilerek, folikül sıvısının çekilmesi ile işlem gerçekleşir. İşleme bağlı ciddi komplikasyon nadiren görülür.
Laboratuar koşullarında embriyo gelişimi
Toplanan yumurtalarınızın ortalama %20’ si olgun değildir. Olgun yumurta aaaafaz II olarak adlandırılır. aaaafaz II yumurtaları, 4–6 saat içinde döllenmeye (fertilizasyon) hazır hale gelirler. Yumurta hücreleriniz toplandığı esnada, eşiniz de sperm verir. Semende canlı spermin olmadığı durumlarda, sperm ürologlar tarafından cerrahi yollarla elde edilir. Fertilizasyon ya yumurta hücresinin 50–100 bin hareketli sperm hücresi ile uygun koşullarda inkübe edilmesi (IVF) ile gerçekleşir ya da tek seçilmiş spermin, yumurta hücrenizin dış zarından hücre içine, doğrudan enjeksiyon yardımı (mikroenjeksiyon, ICSI) ile gerçekleşir. Fertilizasyon olup olmadığı 18–20 saat sonra kontrol edilir. IVF ve ICSI’de fertilizasyon oranları %70–80’ dır. Fertilize olan yumurtalar, tekrar kültür ortamına konur ve embriyoların bölünmeleri takip edilir.
Embriyo transferi
Embriyoların transferi sıklıkla yumurtalarınızın toplanmasını takip eden 3. günde yapılır. Bu dönemde bölünmekte olan embriyo, 6–8 hücreli aşamadadır. Transfer işleminin sorunsuz ve kolay olması, hamilelik başarınızı etkileyecek en önemli faktördür. Özel bir kateter (taşıyıcı çubuk) içinde taşınan embriyo, karnınızdan yapılan ultrasonografi kılavuzluğunda rahim ağzından geçilerek, uterus fundusunuzun yaklaşık 1–2 cm aşağısına bırakılır. Embriyo sırasında anesaaai gerekli değildir.
Rahim iç zarının hormonal desteği (Luteal faz desteği)
Embriyo transferi sonrasında rahim iç zarınız, büyüyen embriyonun gelişimini desteklemek için progesteron hormonu (ağızdan, vajinal veya kas içi enjeksiyonla uygulanır) ile desteklenir. Hamileliğiniz gerçekleşir ise, bu tedaviye hamileliğinizin 10. haftasına kadar devam edilir. Hamile olup olmadığınız, transferden 12 gün sonra serum B-HCG (kan gebelik testi) düzeyi ile kontrol edilir. Eğer hamileliğiniz gerçekleşmiş ise, 3 hafta sonra ultrasonografi ile hamilelik keseniz değerlendirilir.
Embriyo dondurulması
Tüp bebek uygulamalarında embriyo transferi yapıldıktan sonra geride kalan iyi, kaliteli embriyolar, ailenin de izni alındıktan sonra ki uygulamalarda kullanılmak üzere dondurularak saklanır.
Preimplantasyon genetik tanı (PGT)
Genetik olarak risk taşıyan hamilelikler amniyosenaaa (bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması), koryon villus biyopsisi (plasentadan doku örneğinin alınması), kordosenaaa (göbek kordonundan bebeğe ait kan alınması) gibi yöntemlerle incelenerek, tanı koymak mümkündür. 1990’lı yılların başında klinik uygulamaya giren preimplantasyon genetik tanı (PGT) yöntemiyle, günümüzde embriyoların anne rahmine transfer edilmesi döneminden önce genetik yapısını incelemek ve genetik bozukluk taşımayan embriyoların transferi ile sağlıklı bebek sahibi olmak mümkündür.
PGT yöntemi, özellikle anne yaşının ileri olduğu (37 yaş), 2 veya daha fazla tüp bebek tedavi programına alınmış ve iyi kalitede embriyo transferi yapılmış olmasına rağmen başarılı olunamamış veya gebelik kaybı ile sonuçlanmış çiftlerde başarı şansını arttırmak amacıyla özellikle önerilmektedir.
