özel hayat, aile hayatı, konut dokunulmazlığı arasındaki bağlantı
- Konuyu başlatan soru
- Başlangıç tarihi
- Görüntülenme 4.921
deep
Harbi Aktif Üye
Bunların hepsinin ortak noktası özel hayat ve insan haklarıdır. Kimse kimsenin özel hayatına karışamaz müdahale edemez ve meskenine izinsiz giremez!
Bireylerin kendilerine özgü yaşam biçimleri vardır. Bu çerçevede bireyler, doğal olarak özel yaşamlarını diledikleri gibi düzenlemek isteyeceklerdir. Aile yaşamı konusu da bireylerin özel yaşam alanları kapsamında yer almaktadır. [9] Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8.Maddesi, kişinin özel yaşamı, aile yaşamı ve haberleşme özgürlüğüne saygı gösterilmesini içeren konuları düzenlemektedir.
T.C. Anayasası İkinci Bölümde “Özel hayatın gizliliği ve korunması” başlığı altında 20. madde özel hayatın gizliliğini düzenlemektedir. Madde metni şöyledir: “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kağıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz.” 21. madde ise konut dokunulmazlığını düzenlemektedir: “Kimsenin konutuna dokunulamaz. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.” 22.madde ise haberleşme hürriyetini düzenlemektedir. “Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir.” Bu hakların kullanılması açısından Türkiye için Komisyon kararlarında aleyhe sonuçlanan bir çok başvurunun yanı sıra lehe sonuçlananlar da vardır. Ülkemizde özellikle televizyon yayıncılığı ve yazılı basın yoluyla özel hayata yapılan müdahalelerde, yasal düzenlemeler yeterli olmasına karşın, eksiklikler ve ihlâllerin olması hakların istenilen düzeyde olmadığını göstermektedir.
Evlenme ve aile kurma hakkı;
Evlenme hakkı ve aile kurma hakkı, bu hakların kullanılmasına ilişkin ulusal mevzuata uygun olarak teminat altına alınacaktır. Aileye ilişkin hükümler, T.C. Anayasasının değişik 41. maddesinde; Ailenin korunması” başlığı altında düzenlenmiştir: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. Burada evlenme hakkından bahsedilmemektedir. Ancak ailenin korunması için devlete aktif bir görev yüklenmiştir.
Anayasa’nın 20. Maddesine göre, herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. [10] Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır.
Hukuk, kişinin üç tür yaşam alanı olduğunu kabul eder.
1. Kişinin herkese açık yaşam görünümlerinden oluşan "ortak yaşam çevresi". Meslek yada uğraş sahipleri olarak, sinemaya, maça, tiyatroya, alışverişe gitme; dernek yada sendika çalışmalarına yahut konferans, toplantı, yarışma gibi etkinliklere katılma hakkına sahibiz. Bu ortamda yaptıklarımızı, başkalarıyla ortak yaşam alanının görünümlerini herkes görebilir, öğrenebilir ve izleyebilir.
2. Kişinin sadece yakınları yani ailesi, akrabaları, eşi-dostu tarafından bilinen özel yaşamı. Özel yaşam, kişinin birlikte oturma, birlikte çalışma ya da günün olayları üzerinde birlikte konuşma dolayısıyla ancak kendisine yakın olan kişilerin bilebileceği ve bunlarla paylaşmak istediği yaşam görüntülerinden oluşur.
3. Kişinin sadece kendisi için saklı tuttuğu ve başkalarının bilgisinden uzak kalmasını istediği gizli yaşamı ya da gizlilik alanı.
Hukuk, kişinin özel yaşamını ve gizlilik alanını sayar ve korur. Bu nedenle birisinin telefonunun dinlenmesi, bilgi ve izni dışında konuşmalarının banda alınması, mektuplarının açılması, anılarının okunması, güncesinin yayımlanması, evinin gözetlenmesi, kişiye özgü olan ve onun özelliklerini taşıyan seslerin taklit edilmesi, mimiklerinin yapılması, hep kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan davranışlardır. (Anayasa, Madde 20; Medeni Kanun, Madde 24; Türk Ceza Kanunu, Madde 195 ve 198)
Konut Dokunulmazlığı;
Aramaya karar verme yetkisi, Anayasal hak ve özgürlükler ile kamu düzenini korumak amacıyla hakimin yanı sıra Vali ve Kaymakama da tanınmıştır. (Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu madde 9./2) Eğer bölge sıkıyönetime dahil ise sıkıyönetim komutanı da evde arama yapılabileceğini emredebilir. (Sıkıyönetim Kanunu madde 3) Kural olarak arama, gündüz yapılır. Gece arama yapılabilmesi için gecikilmesi halinde tehlikeye girebilecek bir durumun söz konusu olması gerekmektedir. Sadece bir takım ihbarlar ve eve birilerinin girip çıkması gibi nedenler gece arama yapmak için yeterli değildir. Özel hayatın gizliliği ve konut dokunulmazlığı kişinin Anayasa tarafından tanınmış temel haklarındandır, bu nedenle aramada kural, "hakim kararı" olmasıdır. (Anayasa madde 20/2-21 Ceza Usulü Kanun. Madde 97) "Hakim kararı" olmaksızın yapılacak aramalarda, polisin kişinin evine girerek arama yapabilmesi için, 'geciktiği takdirde önlenemez bir tehlikenin meydana geleceğini gösteren belirtilerin olması gerekmektedir. Gecikmesinde sakınca olan hallerde, hakim kararı olmaksızın, kanunla yetkili kılınan merciin emri ile arama yapılabilir. (Anayasa madde 20/2, 21)
Konut dokunulmazlığı, bireyin özel yaşamının bir parçasıdır. Bu anlamda her bireyin konutunun dokunulmazlığı söz konusudur. Doğal olarak konut dokunulmazlığı ile ilgili olarak da belirli sınırlandırmalar yapılmaktadır.
Bireylerin kendilerine özgü yaşam biçimleri vardır. Bu çerçevede bireyler, doğal olarak özel yaşamlarını diledikleri gibi düzenlemek isteyeceklerdir. Aile yaşamı konusu da bireylerin özel yaşam alanları kapsamında yer almaktadır. [9] Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8.Maddesi, kişinin özel yaşamı, aile yaşamı ve haberleşme özgürlüğüne saygı gösterilmesini içeren konuları düzenlemektedir.
T.C. Anayasası İkinci Bölümde “Özel hayatın gizliliği ve korunması” başlığı altında 20. madde özel hayatın gizliliğini düzenlemektedir. Madde metni şöyledir: “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kağıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz.” 21. madde ise konut dokunulmazlığını düzenlemektedir: “Kimsenin konutuna dokunulamaz. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.” 22.madde ise haberleşme hürriyetini düzenlemektedir. “Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan merciin emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir.” Bu hakların kullanılması açısından Türkiye için Komisyon kararlarında aleyhe sonuçlanan bir çok başvurunun yanı sıra lehe sonuçlananlar da vardır. Ülkemizde özellikle televizyon yayıncılığı ve yazılı basın yoluyla özel hayata yapılan müdahalelerde, yasal düzenlemeler yeterli olmasına karşın, eksiklikler ve ihlâllerin olması hakların istenilen düzeyde olmadığını göstermektedir.
Evlenme ve aile kurma hakkı;
Evlenme hakkı ve aile kurma hakkı, bu hakların kullanılmasına ilişkin ulusal mevzuata uygun olarak teminat altına alınacaktır. Aileye ilişkin hükümler, T.C. Anayasasının değişik 41. maddesinde; Ailenin korunması” başlığı altında düzenlenmiştir: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. Burada evlenme hakkından bahsedilmemektedir. Ancak ailenin korunması için devlete aktif bir görev yüklenmiştir.
Anayasa’nın 20. Maddesine göre, herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. [10] Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır.
Hukuk, kişinin üç tür yaşam alanı olduğunu kabul eder.
1. Kişinin herkese açık yaşam görünümlerinden oluşan "ortak yaşam çevresi". Meslek yada uğraş sahipleri olarak, sinemaya, maça, tiyatroya, alışverişe gitme; dernek yada sendika çalışmalarına yahut konferans, toplantı, yarışma gibi etkinliklere katılma hakkına sahibiz. Bu ortamda yaptıklarımızı, başkalarıyla ortak yaşam alanının görünümlerini herkes görebilir, öğrenebilir ve izleyebilir.
2. Kişinin sadece yakınları yani ailesi, akrabaları, eşi-dostu tarafından bilinen özel yaşamı. Özel yaşam, kişinin birlikte oturma, birlikte çalışma ya da günün olayları üzerinde birlikte konuşma dolayısıyla ancak kendisine yakın olan kişilerin bilebileceği ve bunlarla paylaşmak istediği yaşam görüntülerinden oluşur.
3. Kişinin sadece kendisi için saklı tuttuğu ve başkalarının bilgisinden uzak kalmasını istediği gizli yaşamı ya da gizlilik alanı.
Hukuk, kişinin özel yaşamını ve gizlilik alanını sayar ve korur. Bu nedenle birisinin telefonunun dinlenmesi, bilgi ve izni dışında konuşmalarının banda alınması, mektuplarının açılması, anılarının okunması, güncesinin yayımlanması, evinin gözetlenmesi, kişiye özgü olan ve onun özelliklerini taşıyan seslerin taklit edilmesi, mimiklerinin yapılması, hep kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan davranışlardır. (Anayasa, Madde 20; Medeni Kanun, Madde 24; Türk Ceza Kanunu, Madde 195 ve 198)
Konut Dokunulmazlığı;
Aramaya karar verme yetkisi, Anayasal hak ve özgürlükler ile kamu düzenini korumak amacıyla hakimin yanı sıra Vali ve Kaymakama da tanınmıştır. (Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu madde 9./2) Eğer bölge sıkıyönetime dahil ise sıkıyönetim komutanı da evde arama yapılabileceğini emredebilir. (Sıkıyönetim Kanunu madde 3) Kural olarak arama, gündüz yapılır. Gece arama yapılabilmesi için gecikilmesi halinde tehlikeye girebilecek bir durumun söz konusu olması gerekmektedir. Sadece bir takım ihbarlar ve eve birilerinin girip çıkması gibi nedenler gece arama yapmak için yeterli değildir. Özel hayatın gizliliği ve konut dokunulmazlığı kişinin Anayasa tarafından tanınmış temel haklarındandır, bu nedenle aramada kural, "hakim kararı" olmasıdır. (Anayasa madde 20/2-21 Ceza Usulü Kanun. Madde 97) "Hakim kararı" olmaksızın yapılacak aramalarda, polisin kişinin evine girerek arama yapabilmesi için, 'geciktiği takdirde önlenemez bir tehlikenin meydana geleceğini gösteren belirtilerin olması gerekmektedir. Gecikmesinde sakınca olan hallerde, hakim kararı olmaksızın, kanunla yetkili kılınan merciin emri ile arama yapılabilir. (Anayasa madde 20/2, 21)
Konut dokunulmazlığı, bireyin özel yaşamının bir parçasıdır. Bu anlamda her bireyin konutunun dokunulmazlığı söz konusudur. Doğal olarak konut dokunulmazlığı ile ilgili olarak da belirli sınırlandırmalar yapılmaktadır.
