Kazalar ve ilk Yardım

Atropin Zehirlenmesi

Öldürücü doz 100-150 mg dır. Çocuklarda 10 mg öldürücü olabilir. Belladonna (güzelavrat otu) meyvalarının yanlışlıkla yenmesi, kaza ile veya öldürme amacıyla aşırı dozda atropin kullanılması, nadir olarak tedavi sonucu ortaya çıkabilir.
Belirti ve Bulgular :
• Ağız kuruluğu.
• Görme bozukluğu.
• Göz bebeklerinde genişleme.
• Yutma güçlüğü, ses kısıklığı.
• İdrar tutukluğu.
• Ateş.
• Deride ve yüzde kızarma.
• Kalp atımında hızlanma.
• Deliryum, felç, konvülsiyonlar, koma.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.
Yapılması gerekenler :
• Ağızdan alınmışsa hasta kusturulur; mide yıkanır. Midenin boşalması geçiktiği için, ilaç alındıktan saatlerce sonra bile lavaj yapılmaladır.
• Boşaltıcı lavman.
• Prostigmine amp.
• Ajitasyon varsa diazepam.
• Solunum felci gelişirse yapay solunum.
• Hipertermi varsa soğuk uygulama.
• Parenteral sıvı.
• Mesane sondası.

Bakır Zehirlenmesi

İyi kalaylanmamış bakır kaplarda pişirilen yiyeceklerle zehirlenme veya boya endüstrisinde kullanılan bakır asetet ve bakır sülfat tuzlarının ağız yoluyla alınması sonucunda ortaya çıkar.
Belirti ve Bulgular :
• Kusma, bulantı.
• Karın ağrısı.
• Sulu veya kanlı diyare.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.
Yapılması gerekenler :
• Yumurta akı, nişastalı su veya süt içirilerek midenin yıkanması veya hastanın kusturulması sağlanır.
• Ağrı kesiciler (morfin veya meperidin).
• Penisilamin.
• B.A.L. (Dimercaprol)
• Penisilamin veya BAL yerine calcium disodium edetate (etilendiamin tetraasetat=EDTA) antidot olarak kullanılabilir.

Bakla (Favizm) Zehirlenmesi


Vicia fava denilen baklanın yenilmesi ile konjenital glikoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliği olan bazı kişilerde ortaya çıkan hemolitik anemi tablosu.
Belirti ve Bulgular :
• Karın ağrısı, bulantı, kusma.
• Kas ve eklem ağrıları.
• Sarılık.
• Akut böbrek yetmezliği.
Yapılması gerekenler :
• Kan nakli
• Kortikosteroidler.
• Periton diyalizi gerekebilir.
• Favizmi olan kişiler, bakla yemekten kaçınmalıdırlar.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.

Bal Zehirlenmesi


Halk arasında "deli bal" olarak bilinen ve genellikle Kuzey Anadolu yöresinde üretilen balın yenmesiyle ortaya çıkan zehirlenme tablosudur. Aşırı duyarlığa bağlı olarak gelişir.
Belirti ve Bulgular :
• Kaşıntı, ürtiker.
• Kalp atımında yavaşlama.
• Kan basıncında düşme.
• Bayılma.
• Larinks ödemi.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.
• Sinüzal bradikardi, bradiaritmi, sinoatriyal blok, çeşitli derecelerde atrio-ventriküler blok (EKG Bulguları).
Yapılması gerekenler :
• Antihistaminikler kaşıntı, ürtiker veya larinks ödemi olanlarda kullanılar.
• Atropin.
• A-V tam blok gelişenlerde geçici kalp pili.

Barbitürat Zehirlenmesi


Epilepsi ve uykusuzluk tedavisinde kullanılan, ayrıca bazı öksürük kesici ilaçların bileşiminde yer alan barbitüratların (fenobartital, pentobarbital vb.) yanlışlıkla veya intihar amacıyla alınması.
Belirti ve Bulgular :
• Baş ağrısı.
• Paresaaai.
• Konuşma ve yürüme güçlüğü.
• Göz bebeklerinde önce daralma, koma döneminde ışığa cevap vermeyen genişleme.
• Görme bulanıklığı, çift görme.
• Solunumda hızlanma, sakin koma döneminde brad****.
• Kalp atımında hızlanma.
• Hiporefleksi / arefleksi.
• Kaslarda gevşeme.
• Dalgınlık, koma.
• Solunum felci.
Yapılması gerekenler :
• Mide yıkanır (hasta komada değilse).
• İV sıvı veriir.
• Periton diyalizi gerekebilir.
• Solunum güçlüğü varsa, hasta en yakın reanimasyon merkezine nakledilmelidir.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.

Besin Zehirlenmesi


Virüs, bakteri veya kimyasal madde bulaşmış gıdaların yenmesinden sonra meydana gelen zehirlenmedir. Hafif bir sindirim sistemi rahatsızlığına ve vücudun susuz kalmasına neden olabilir. Hafif zehirlenmeler, birkaç saat veya en kötü durumda 1-2 gün sürer. Fakat bazı besin zehirlenmeleri -botulizm ve kimyasal zehirlenme- çok şiddetlidir ve kişinin hayatını tehdit edebilir.
Belirti ve Bulgular :
Genellikle besin zehirlenmelerinde bulantı-kusma ve ishal görülür.
• Bakteriyel besin zehirlenmesi: Karın ağrısı, bulantı-kusma ve ishal görülür. 1 saat - 4 gün içinde başlar, ve dört güne kadar sürer.
• Viral besin zehirlenmesi: Karın ağrısı, bulantı-kusma, ishal, başağrısı, ateş ve titreme görülür. 12-48 saat içinde başlar. Genellikle deniz mahsüllerinin yenmesinden sonra olur.
• Kimyasal besin zehirlenmesi: Bulantı-kusma, ishal, terleme, sersemlik, gözlerde sulanma, aşırı tükürük üretimi, bilinç bulanıklığı ve karın ağrısı görülür. 30 dakika içinde başlar.
• Botulizm: Kusma, konuşma ve görme bozukluğu, kafadan başlayarak ayaklara doğru ilerleyen kas güçsüzlüğü görülür. Çok ender görülen fakat çok ciddi bir bakteriyal besin zehirlenmesi tipidir.
Sebepleri :
• Bakteriyel besin zehirlenmesi: Pek çok bakteri besin zehirlenmesine neden olabilir. Bunlar arasında; Staphylococcus aureus, E. coli, ve Salmonella en sık rastlanan bakterilerdir.
• Viral besin zehirlenmesi: Özellikle midye gibi kabuklu deniz mahsulleri yenmesi sonucu meydana gelir.
• Kimyasal besin zehirlenmesi: Özellikle böcek zehirleri veya gıdaların sağlıksız kaplarda tutulması sonucu meydana gelir.
• Botulizm: Özellikle evde hazırlanmış konservelerin yenmesi sonucu meydana gelir. Botulizme sebep olan bakteri, oksijensiz ortamlarda da üreyebilir ve besinlerin pişirilmesiyle ölmez. Aynı zamanda bal verilen yenidoğanlarda da görülebilir. Söz konusu bakteri, balda doğal olarak bulunur. Ancak, yenidoğanların sindirim sistemi henüz yetişkinler kadar gelişmiş olmadığı için bakteriyi nötralize edemez.
Teşhis etme :
• Belirti ve bulguların detaylı şekilde sorgulanması.
• Kan ve dışkı analizleri .
• Şüpheli besin maddelerinde bakteri taraması.
Yapılması gerekenler :
Eğer şikayetleriniz hafifse muhtemelen bir doktora görünmenize gerek yoktur.
Evde kendi kendinize tedavi olmaya çalışıyorsanız :
• Kusma ve ishal vücudunuzun zehiri atma yöntemidir. Dolayısıyla; şikayetlerinizin başlamasını takip eden 24 saat zarfında kesinlikle bulantıyı veya ishali önleyici ilaçlar kullanmayın.
• Ağızdan sıvı alabilecek hale geldiğinizde, yaklaşık 12 saat boyunca temiz su ve sulu gıdalar alın. Daha sonra çorba, haşlanmış patates ve pirinç gibi gıdalar almaya çalışın.
• Kuralınız, ishal ve kusmayla kaybettiğiniz sıvıya eşdeğer miktardaki sıvıyı geri almaya çalışmak olmalıdır. Çünkü ishal ve kusma, vücudunuzun yüksek miktarda su ve mineral kaybetmesine neden olur. Vücudun susuz kalması ise özellikle çocuk ve yaşlılarda ciddi sorunlara sebep olabilir.
Doktor kontrolünde uygulanabilecek tedavi yöntemleri :
• Özellikle kimyasal besin zehirlenmesi durumunda mide ve barsakların yıkanması gerekir.
• Müshil ilaçları kullanılabilir.
• Eğer çok şiddetli bulantı ve kusma varsa, durum kontrol altına alınana kadar bulantıyı ve ishali engelleyici ilaçlar kullanılabilir.
• Kusma duruncaya kadar ağızdan beslenme kesilmelidir. Daha sonra 24 saat süreyle sulu besinler verilmelidir.
• Ateşi yüksek olmayan hastalarda antibiyotik tedavisinin yeri yoktur.
• Eğer hastada sıvı kaybına bağlı şok durumu gelişirse, damardan sıvı verilmesi ve şokla mücadele gerekebilir.
• Botulizm durumunda yapay solunum gerekebilir.
Hekime Başvurulması Gereken Durumlar :
• Botulizm belirtileri gözlerseniz.
• Kimyasal besin zehirlenmesi belirtileri gözlerseniz. Çünkü alınan kimyasal madde, hayati organlara zarar verebilir.
• Kusma ve ishal çok şiddetli ve iki günden uzun sürmüşse. Bu durumda, vücudunuz susuz kalabilir ve hayatınızı tehdit edici sorunlar ortaya çıkabilir.

Botulizm


Clostridium botulinum toksininin konserve yiyeceklerle alınması sonucu ortaya çıkan öldürücü bir besin zehirlenmesi.
Belirti ve Bulgular :
• Konservenin yenmesinden 12-36 saat sonra zehirlenme belirtileri ortaya çıkar.
• Yutma güçlüğü, konuşma güçlüğü.
• Bulantı, baş dönmesi, halsizlik.
• Çift görme, gözbebeği reflekslerinin kaybı, gözlerde uyum bozukluğu.
• Kas felci.
• Kabızlık.
• Solunum felci.
Yapılması gerekenler :
• Erken başvuran vakalarda mide yıkama ve lavman.
• Antibotulinik serum.
• Semptomatik tedavi, şokla mücadele parenteral sıvı verilmesi.
• İntübasyon veya trakeostomi ile yapay solunum gerekebilir.
• Hasta yoğun bakım altında tutulmalıdır.
• Aynı yiyecekten yemiş olan diğer kişiler de belirti olmasa bile gözlem altına alınmalı, ve antibotulinik serum verilmelidir.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.

Cıva Zehirlenmesi


Cıva tuzlarının sindirim ve deri yolundan, cıva buharının solunum yolundan girmesi ile zehirlenme belirtileri ortaya çıkabilir. lik cıva sindirim yolundan emilmez, örneğin cıvalı termometrenin ağızda kırılması ile zehirlenme olmaz. Cıva buharlarını solunmasına bağlı cıva zehirlenmesi, meslek hastalığı olarak ortaya çıkabilir.
Belirti ve Bulgular :
• Salya artışı, diş eti iltihabı, ağızda lik tad.
• Karın ağrısı, bulantı, kusma, kanlı ishal.
• İdrarda azlama, akut böbrek yetmezliği ve buna bağlı ölüm.
• Cıva buharının solunması ile solunum güçlüğü, öksürük, akciğer ödemi.
• Bradikardi.
• Kan basıncında düşme.
• Ruhsal bozukluklar.
• Kronik zehirlenmede deri belirtileri.
• Bu hastalığın belirtilerinden kuşkulanıyorsanız doktora danışınız.
Yapılması gerekenler :
• Sindirim yolundan alınmışsa sodyum bikarbonat veya yumurta akı ile mide yıkanır.
• B.A.L.
• Penisilamin.
• Boşaltıcı lavman.
• Damar içine sıvı tedavisi.
• Akut böbrek yetmezliği için periton diyalizi.

Gaz Zehirlenmeleri


Kapalı yerlerde yanan maddeler havadaki oksijeni tükettiğinden ve zehirli gazlar çıkardığından buralarda bulunanlar boğulma tehlikesiyle karşılaşırlar. Sönmemiş mangaldan ve motorlu taşıtların egzoslarından çıkan gazlar, yangınlarda yanan maddelerden çıkan gazlar tehlike kaynağıdır. Yanma sonucu oluşan karbonmonoksit renksiz, kokusuz bir gazdır. Karbonmonoksit kandaki oksijenin yerini aldığından karbonmonoksit içeren dumanlar çok tehlikelidir. Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtileri baş ağrısı ve baş dönmesi, kulak çınlaması, yüz kızarması, dudakların kiraz kırmızı rengini alması ve yorgunluktur. Bunları bilinç kaybı ve ölüm takib eder. Tehlikenin farkına varlıdığında kazazede bulunduğu yerden açık havaya çıkarılmalıdır. Kazazedenin solunumu durmuşsa suni solunum uygulanmalı ve bir an önce hastaneye ulaştırılmalıdır.

İlaç Zehirlenmeleri


İlaç zehirlenmelerinde zehirlenmeye neden olanı ilacın etkilediği sistemlere ait belirtiler ortaya çıkar. İntihar amacıyla çok sayıda farklı ilacın alındığı durdumlarda karmaşık tablolar görülür. İlaç zehirlenmeleri çoğunlukla uyku ilaçları ve yatıştırcı ilaçlarla meydana gelir.
Hastanın bilinci bulanık veya kapalı olabilir. Solunum düzensizliği veya durması ile karşılaşılabilir. Morarma, göz bebeklerinde küçülme, kramplar, kusma, cilt belirtileri görülebilir. Nabız hızlı, düzensiz olup bazen alınamaz. Soğuk terleme, tansiyon düşmesi, vücutta soğuma olabilir.
Hasta güvenli konumda yatırılmalı, solunum yolları açık tutulmalı, oda havalandırılmalıdır. Hastanın bilinci yerindeyse ağıza parmak sokularak kusturulmaya çalışmalıdır. Henüz mideden emilmemiş zehiri bağlamak amacıyla hastaya aktif kömür verilir. Zehirlenen kişinin aldığı ilaçların kutuları toplanır, kusuk materyeli dökülmeden saklanır. Bunlar zehirlenme konusunda doktorlara bilgi verecektir. Hasta sıcak tutularak solunum, nabız ve tansiyonu düzenli olarak izlenir. Zehir merkezine danışılır ve hasta vakit geçirmeden sedye ile güvenli konumda hastaneye götürülür.

Mantar Zehirlenmesi


Amanita cinsi mantarların yanlışlıkla yenmesi zehirlenmeye yol açabilir. Amanita muscaria mantarı, sindirim ve sinir sistemleri üzerinde etki gösterir. Amanita phalloides mantarının ise başta karaciğer, böbrek ve kalp olmak üzere bütün doku hücrelerinde zehirli etkisi vardır. Amanita phalloides toksini ısıya duyarlıdır. Bu yüzden ancak mantarı çiğ olarak yemekle zehirlenme belirtileri ortaya çıkar.
Belirti ve Bulgular :
Amanita muscaria zehirlenmesi :
• Mantarı yedikten yaklaşık 20 dakika sonra klinik belirtiler ortaya çıkar.
• Huzursuzluk, bilinç bulanıklığı.
• Susama hissi.
• Salya artışı.
• Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal.
• Göz bebeklerinde daralma.
• Kalp atımlarının yavaşlaması.
• Titreme, havale, şiddetli kas kasılmaları.
• Şok-koma.
Amanita phalloides zehirlenmesi :
• Klinik belirtilerin ortaya çıkışı 12-24 saat gecikebilir.
• Başağrısı.
• Bilinç bulanıklığı, depresyon.
• Şiddetli kas kasılmaları, havale.
• Karın ağrısı, bulantı.
• Kanlı kusma ve kanlı ishal.
• Ağrılı karaciğer büyümesi.
• Sarılık.
• Çok az idrar çıkarma veya hiç idrar çıkaramama.
• Akciğer ödemi.
Yapılması gerekenler :
Amanita muscaria zehirlenmesi :
• Hastanın kusturulması, midenin yıkanması gerekir.
• Antidot olarak atropin sülfat 15-30 dakika arayla tekrarlanarak verilir. Ağız kuruması veya hızlı kalp atımı ortaya çıkıncaya ve göz bebekleri genişleyinceye kadar devam edilir.
• Şiddetli kasılmalara karşı diazepam verilir.
• Damardan glikozlu serum verilir.
Amanita phalloides zehirlenmesi :
• Erken fark edilirse hastanın kusturulması ve midenin yıkanması gerekir.
• Atropin etkisizdir.
• Hastaya deksazon damar yoluyla verilir.
• Akut karaciğer ve böbrek yetmezliği durumlarında karından yapılan diyaliz yarar sağlayabilir.