Karbon Nedir - Karbonun Özellikleri Nelerdir ?

deep Harbi Aktif Üye
Karbon Nedir, Karbonun Özellikleri Nelerdir ?
karbon, doğada yaygın bulunan a metal kimyasal element Evrende bolluk bakımından altıncı sırada yeralan karbon, kızgın yıldızlarda Hidrojenin termo Nükleer "yanmasında temel rol oynar dünyada hem doğal halde, hem de başka Elementlerle bileşik halinde bulunan karbon, ağırlık olarak yerkabuğunun yaklaşık % 0,2'sini oluşturur En arı (katışıksız) biçimleri elmas ve grafittir; daha düşük arılık derecelerinde madenkömürünün, kok kömürünün ve odunkömürünün bileşeni olarak bulunur

Atmosferin yaklaşık % 0,05'ini oluşturan ve bütün doğal sularda erimiş olarak bulunan karbon dioksit, kireçtaşı ve mermer gibi karbonat mineralleri, kömürün, petrolün ve doğal gazın başlıca yapıtaşları olan hidrokarbonlar, en bol bulunan bileşikleridir Karbon, bilinen Elementlerin en çok yönlü olanıdırBileşiklerin % 94'ü (4 milyondan çoğu) karbon içerir Yaşamın dayandığı temel işlevleri yerine getirmek için yeterli çeşitlilikte ve karmaşıklıkta düzenlemeler oluşturarak başka elementlerle birleşme yeteneği, yalnızca karbonda vardır Belirli karbon bileşikleri, canlılardaki maddenin yaklaşık % 18'ini oluşturur (geri kalanı çoğunlukla sudur) Bu bileşikler, Canlı hücrelerin planı olarak, hücre yapımında kullanılan yapıtaşları olarak işlev görürler Yakıt işlevi gören başka karbon bileşikleri de, yeşil bitkilerde ışılbi reşimle sürekli olarak yenilenir Organizma öldüğü zaman, çevreyle karbon alışverişi durur ve geriye kalan radyoaktif karbon-14 izotopu miktarı,biyolojik kökenli maddelerin yaşını belirlemekte kullanılabilir Kalkınmış ülkelerin ekonomilerinin büyük bir bölümü, karbon içeren yakıtların, plastiklerin, kimyasal maddelerin, Dokumaların ve ilaçların işlenmesine ve üretimine dayanır Karbon temelli sentetik bileşiklerin üretilmesi ve kullanılması, birçok ülkede yaşama düzeyini derinlemesine etkilemiştir

Özellikleri
Simgesi C, atom sayısı 6, atom ağırlığı 12,011 olan karbon, periyodik çizelgenin IVA grubunda silisyum, germanyum, k alay ve kurşun elementleriyle birlikte yeralir Bu elementlerin en hafifi ve en az metalik olanıdır Periyodik çizelgedeki başka birçok grubun tersine, IVA grubu elementleri, kimyasal bakımdan birbirinden çok farklıdır; grubu temsil edici davranışı en az gösteren de karbondur

Karbonun en bol bulunan izotopu, doğal karbonun % 98,89'unu oluşturan karbon-12'dir Tam olarak 12 dalton (atom kütlesi birimi) değerinde olan bu izotop, atom ağırlığı konusunda uluslararası standart olarak kullanılır Doğal karbonun % 1,11'ini oluşturan kar-bon-13, ikinci kararlı izotoptur Karbonun beş radyoaktif izotopu bilinmektedir; bunlardan karbon-14 (yarılanma süresi 5 730 yıl) en kararlı ve en yararlı olanıdır Bağlar Serbest karbon atomunun 1s kabuğunda iki elektron, 2s ve 2p kabuklarındaysa bağ oluşturm Aya hazır dört değerlik elektronu bulunur Metallerden ve a Metallerin birçoğundan farklı olarak, karbonda bağ oluşumu genellikle iyonik değil, kovalent (ortaklaşa) niteliktedir Bunun nedenlerinden biri, karbonun atom sayısının küçük olması, bu nedenle de, atom çekirdeğine yakın olan değerlik elektronlarını çok sıkı tutmasıdır Ayrıca, bir karbon atomunun kararlı bir iyon haline gelmesi için dört elektron alması ya da yitirmesi gerekir: Bu da oldukça büyük enerji isteyen bir olaydır Ortaklaşa bağlanmada, her karbon atomu, değerlik elektronlarını karşılıklı olarak başka atomlarla paylaşır Karbon bileşiklerinin çoğunda, bitişik bir atom, 1 -3 arasında elektron verir; buna karşılık karbon da eşit sayıda elektron katkısı yapar ve tek, çift ya da üçlü bağ oluşur

ElmasArı elmas, bilinen en sert maddedir Renksiz ve saydam olmasına karşın, başka Minerallerle arılığı bozulduğu zaman, pastel renklerden mat siyaha kadar uzanan çeşitli renklerde bulunabilir Elmas, kimyasal bakımdan eylemsizdir; ama yüksek sıcaklıklarda havada yanması sağlanabilir Isıyı iyi iletmez ve Elektrik yalıtkanıdır 1955'e kadar, yanardağ kökenli doğal yataklar 1 tek elmas kaynağıyken, o tarihten bu yana aletlerde ve pikap iğnelerinde kullanılan elmaslar, grafitin yüksek basınçlara ve sıcaklıklara uğratılmasıyla yapay olarak üretilmektedir (mücevher niteliğinde elmaslar bu yolla elde edilemez)

elmasın özellikleri, bütünüyle birbirine kenetlenmiş dörtyüzlü karbon atomlarının oluşturduğu billur yapısından kaynaklanır; bu atomların her biri, en yakın dört komşusuna ortaklaşa bağlanmıştır Karbon-karbon bağının olağanüstü dayanıklılığı ve ortaklaşa bağlarla kenetlenmiş yapısı, elmasın sert ve eylemsiz olmasını sağlayan nedenlerdir

Grafit
Grafit çok daha değişiktir Yumuşak, yağlı, kağıtta iz bırakan, siyah renkli bir katı maddedir Grafit, yağ haline getirilip makinelerde, çalışan parçaların birbirine sürtünürken aşılmasını azaltmak ya da engellemek amacıyla yağlayıcı olarak kullanılır Kurşun kalemlerin içindeki uç da, içine kil katılarak biraz sertleştirilmiş grafittir Grafitin elde edildiği başlıca yerler Sri L anka, Sibirya, Kuzey Amerika ve Meksika'dır Grafit yapay olarak da hazırlanabilir; bunun için kokkömürünün çok yüksek sıcaklıklarda işlenmesi gerekir Grafit çok yüksek sıcaklıklara dayanabilir, ayrıca çok iyi bir elektrik iletkenidir Bu nedenle, çamaşır makinesi ve elektrikli süpürge gibi aygıtlardaki elektrik motorlarının fırçaları grafitten yapılır Son dönemlerde, uzay kapsüllerinin ısı kalkanlarının yapımında da grafitten yararlanılm aya başlanmıştır

Hem elmas, hem de grafit kristal yapılıdır, ama kristalleri farklı biçimlerdedir Aynı maddenin değişik kristal biçimlerine allotrop denir; allotrop sözcüğü değişik biçim anlamında Yunanca iki sözcükten gelir Elmas ve grafit, karbonun allotroplarıdır Elmasta her karbon atomu, dört başka karbon atomuna bağlanarak üç boyutlu katı bir yapı oluşturur; grafitte ise karbon atomları, üst üste yığılmış geniş, yassı levhalar oluşturacak biçimde, iki boyutlu düzlemde birbirlerine bağlanmıştır Bu levhalar birbirlerinin üzerinden kolayca kayar; grafitin iyi bir yağlayıcı olma özelliği de bundan kaynaklanır Grafitin kağıt üzerinde iz bırakmasının nedeni de, bu ince atom levhalarının grafitten ayrılarak kağıdın üzerinde birikmesidir Karbonun öteki biçimlerinin, belirgin, kendilerine özgü bir yapısı ya da biçimi yoktur

Odunkömürü
Odun kömürü hafif, gözenekli siyah ya da koyu gri renkli bir maddedir; odunun havasız ortamda yakılmasıyla elde edilir (Karbonun bir başka allotropu olan odun kömürüne ilişkin ayrıntılı bilgi KÖMÜR maddesinde verilmiştir)

Karbon karası
Karbon karası ise gazyağı, terebentin, benzen ya da mum gibi maddelerin havasız az ortamlarda yandıklarında çıkardıkları istir Karbon karası katışıksız, yumuşak, siyah renkli bir tozdur; yağla karıştırılarak matbaa mürekkebi, boya ve ayakkabı cilasında kullanılır Ayrıca otomobil ve bisiklet lastiklerinin yapımında, aşınmaya karşı daha da Yanıklı kılmak amacıyla karbon karasından yararlanılır

Kemik kömürü
Odunkömürünün katışıklı bir türü de, yalnızca Yüzde 10 oranında karbon içeren kemik kömürü'dür Kemik kömürü, hayvan kemiklerinin iyice kırılıp havasız ortamda yakılmasıyla elde edilir Kemik kömürü herhangi bir Sıvı ile ısıtıldığında, sıvını rengini yok eder, bu nedenle sanayide renk giderici olarak kullanılır Örneğin, şeker bu yolla arıtılır Çay emik kömürü ile kaynatıldığında tamamen renksiz hale gelir

Fulleren
fullerenKarbonun yapay bir allotropudur (C60)

Kokkömürü
Kokkömürü, kömürün havasız ortamda, yüksek sıcaklıklarda yakılmasıyla elde edilir Kokkömüründeki karbon oranı yaklaşık yüzde 90'dır Karbon gerek kömür, antrasit ve kokkömürü olarak, gerek bileşik halde bulunduğu ağaç ve petrol olarak çok ö nemli bir yakıttır Karbon ve Oksijen bileşikleri birbirleriyle çok kolay birleşir Çinko, demir, kalay ya da kurşun oksitler gibi metal oksitleri karbon ile birlikte ısıtıldığında, karbon metal oksitteki oksijenle birleşir ve geriye katışıksız metal kalır Bu indirgenme tepkimesinden sanayide yararlanılır

Karbon bileşikleri
Doğada en bol bulunan karbon bileşikleri, karbon dioksit, tebeşir (kalsiyum karbonat) gibi metal karbonatları ve karbonun Hidrojenle birleşerek oluşturduğu hidrokarbonlardır

Hidrokarbonlar
Ana madde Hidrokarbonlar En basit hidrokarbon, bataklık gazı da denilen metan gazıdır; bu maddenin temel yapısı, ortadaki bir karbon atomunu çevreleyen dört Hidrojen atomundan oluşur Sibirya'da ya da Kuzey Denizi'nde yeraltından çıkarılan doğal gazın başlıca bileşiği Metan gazıdır Metanın kimyasal formülü CH4 biçimindedir Eğer dört karbon atomu birbirine bağlanırsa bütan gazı oluşur Bütanın kimyasal formülü de C4H10'dur Mutfaklarda kullanılan tüp gaz, bütan gazıdır Metandaki hidrojen atomlarının yerine klor atomları geçirilirse, bir zamanlar önemli bir anestezik olan kloroform bileşikleri ve değerli bir kimyasal çözücü olan karbon tetraklorür oluşur Metan molekülüne bir oksijen atomu bağlanırsa, ortaya bir tür alkol çıkar

Karbon ile Oksijenin oluşturduğu iki basit bileşik vardır Karbon dioksit (CO2) ve karbon monoksit (CO) Her ikisi de gaz halindedir; ilki havada bulunur ikincisi ise çok zehirlidir

Dünyanın pek çok yerindeki petrol yataklarından çıkarılan ham petrol, rafineriler de işlenerek, değişik uzunluktaki karbon zincirinden oluşan maddeler elde edilir; bu maddelere petrol türevleri denir Ağır, kalın ya da ince bütün yağlar hidrokarbondur

Karbon atomlarının hidrojenle doyurulmamış, yani tümüyle doldurulmamış olduğu hidrokarbon dizileri de vardır bu dizilerin birinde karbon atomları birbirine çift bağ ile bağlanmıştır; bu tür hidrokarbonların en basit örneği etilen'dir Üç bağlı karbon atomlarını içeren doymamış hidrokarbonlar dizisinin ilk üyesi de asetilen gazıdır

Kömürün damıtılmasıyla elde edilen kalın, siyah renkli bir sıvı olan kömür katranından da önemli bir hidrokarbon dizisi oluşturulur Bu dizinin ilk ve en basit üyesi benzen'dir Benzen, bir halka biçiminde birbirine bağlanmış altı karbon atomu içerir Bu dizide bulunan pek çok hidrokarbon, bitkilerden, salınanlara benzeyen kokular yaydıklarından aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılırlar Parfümler, en aza bir benzen halkası içerir Güvelere karşı kullanılan naftalin, birbiriyle birleşmiş iki halkadan oluşur
 

Benzer Konular

M
Yanıtlar
0
Görüntülenme
3B
Misafir
M
Yanıtlar
0
Görüntülenme
2B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
4B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
7B
Yanıtlar
0
Görüntülenme
4B
Üst