SüKuN
Harbi Aktif Üye
İKLİM
Geniş bir sahada, uzun yıllar boyunca (40 – 50 yıl) devam eden, atmosfer olaylarının ortalamasına iklim denir. İklimin insan ve çevre üzerindeki etkileri • İnsanların; – Yeryüzüne dağılışlarını, – Ekonomik faaliyetlerini, – Yiyecek ve giyeceklerini, – Fizyolojik gelişimlerini, – Karakterlerini, – Kültür faaliyetlerini etkiler. • Endüstrinin dağılışını etkiler. • Konut tipini ve malzemesini etkiler. • Ulaşım faaliyetlerini etkiler. • Turizm faaliyetlerini etkiler. • Tarım faaliyetlerini etkiler. • Tarım ürünleri çeşitliliğini etkiler. • Toprak oluşumunu ve verimlilik derecesini etkiler. • Yeryüzü şekillerinin oluşumunu etkiler. • Bitki örtüsü çeşitliliğini etkiler. • Göllerin oluşumunu ve göl sularının kimyasal özelliğini etkiler. • Akarsu debilerini ve rejimlerini etkiler. • Hayvan türleri ve dağılışını etkiler. • Dış kuvvetlerin etki alanlarını ve dağılışını etkiler. • Kayaların çözülme türünü belirler. • Erozyonu etkiler. • Kalıcı kar sınırı yükseltisini etkiler. • Denizlerin tuzluluk oranlarını etkiler. HAVA DURUMU Dar bir sahada, kısa süre içerisinde görülen atmosfer olaylarına hava durumu denir. KLiMATOLOJİ Geniş sahalarda, uzun yıllar devam eden atmosfer olaylarının ortalamalarını tespit ederek, iklim bölgelerini ve karakterlerini inceleyen bilim dalına klimatoloji denir. METEOROLOJİ Dar sahalarda, kısa süreli atmosfer olaylarını inceleyen bilim dalına meteoroloji denir. ATMOSFER ve ÖZELLİKLERİ Dünya’yı gazlardan meydana gelen bir geosfer (tabaka) kuşatır. Buna atmosfer denir. Atmosferin Katları Atmosfer, yerçekimi etkisiyle iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bunların yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden farklıdır. Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. Ekvator üzerindeki kalınlığı 16 - 17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplardaki kalınlığı ise 9 - 10 km dir. Bunun nedeni, Ekvator’daki hava kütlelerinin ısınarak yükselmesi, kutuplarda ise soğuyan havanın ağırlaşarak alçalmasıdır. iklim olayları troposferin 3 - 4 km lik kısmında meydana gelir. Çünkü, iklim olaylarında çok etkili olan su buharı troposferin 3 - 4 km lik kısmında bulunur. Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Atmosferdeki gazların % 75i troposfer katında bulunmaktadır. Stratosfer: Troposferden itibaren 17 - 30 km ler arasında bulunur. Bu tabakada su buharı olmadığı için, iklim olayı görülmez. Stratosferde sıcaklık değişimi yok gibidir. Sıcaklık –45°C civarındadır. Stratosferde yerçekimi çok azaldığı için cisimler gerçek ağırlıklarını kaybederler. Üst kısımlarında ozon gazı bulunur. Şemosfer: Stratosferden sonra 30 - 90 km ler arasında bulunur. iki kısımdan oluşur. a. Ozonosfer: içerisinde bulundurduğu ozon gazından dolayı bu ismi almıştır. Güneş’ten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar. Bundan dolayı canlıların koruyucu katıdır. Dünya’nın aşırı ısınıp, soğumasını önler. b. Kemosfer: Bu katmana kemosfer denilmesinin nedeni, içerisinde bazı kimyasal olayların meydana gelmesidir. Az miktarda zararlı ışınların tutulması burada da görülür. İyonosfer: Şemosferden sonra 90 - 300 km’ler arasında bulunur. Bu tabakadaki gazlar ultraviyole ışınlarının etkisi ile iyonlara ayrılmıştır. iyonlaşma sırasında açığa çıkan enerji ile sıcaklığı yükselmiştir. (250°C) iyonlar arasında elektron alışverişi son derece fazladır. Bundan dolayı haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır. Eksosfer: Atmosferin en üst ve en dış sınırını oluşturur. Eksosferde bazı gaz molekülleri yerçekimi etkisinden kurtularak uzaya kaçar. Bu nedenle dış sınırı kesin olarak tespit edilememekte, 10.000 km ye kadar çıktığı sanılmaktadır. Atmosferin Faydaları • İklim olayları meydana gelir. • Canlı yaşamı için gerekli gazları ihtiva eder. • Güneş’ten gelen zararlı ışınları tutar. • Dünya’nın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller. • Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller. • Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur. • Güneş ışınlarının dağılmasını sağla¤¤¤¤¤, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar. Bir başka ifade ile gölgelerin tam karanlık olmasını önler. • Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmesini sağlar. • Hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğuk olmasını engeller.
Geniş bir sahada, uzun yıllar boyunca (40 – 50 yıl) devam eden, atmosfer olaylarının ortalamasına iklim denir. İklimin insan ve çevre üzerindeki etkileri • İnsanların; – Yeryüzüne dağılışlarını, – Ekonomik faaliyetlerini, – Yiyecek ve giyeceklerini, – Fizyolojik gelişimlerini, – Karakterlerini, – Kültür faaliyetlerini etkiler. • Endüstrinin dağılışını etkiler. • Konut tipini ve malzemesini etkiler. • Ulaşım faaliyetlerini etkiler. • Turizm faaliyetlerini etkiler. • Tarım faaliyetlerini etkiler. • Tarım ürünleri çeşitliliğini etkiler. • Toprak oluşumunu ve verimlilik derecesini etkiler. • Yeryüzü şekillerinin oluşumunu etkiler. • Bitki örtüsü çeşitliliğini etkiler. • Göllerin oluşumunu ve göl sularının kimyasal özelliğini etkiler. • Akarsu debilerini ve rejimlerini etkiler. • Hayvan türleri ve dağılışını etkiler. • Dış kuvvetlerin etki alanlarını ve dağılışını etkiler. • Kayaların çözülme türünü belirler. • Erozyonu etkiler. • Kalıcı kar sınırı yükseltisini etkiler. • Denizlerin tuzluluk oranlarını etkiler. HAVA DURUMU Dar bir sahada, kısa süre içerisinde görülen atmosfer olaylarına hava durumu denir. KLiMATOLOJİ Geniş sahalarda, uzun yıllar devam eden atmosfer olaylarının ortalamalarını tespit ederek, iklim bölgelerini ve karakterlerini inceleyen bilim dalına klimatoloji denir. METEOROLOJİ Dar sahalarda, kısa süreli atmosfer olaylarını inceleyen bilim dalına meteoroloji denir. ATMOSFER ve ÖZELLİKLERİ Dünya’yı gazlardan meydana gelen bir geosfer (tabaka) kuşatır. Buna atmosfer denir. Atmosferin Katları Atmosfer, yerçekimi etkisiyle iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bunların yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden farklıdır. Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. Ekvator üzerindeki kalınlığı 16 - 17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplardaki kalınlığı ise 9 - 10 km dir. Bunun nedeni, Ekvator’daki hava kütlelerinin ısınarak yükselmesi, kutuplarda ise soğuyan havanın ağırlaşarak alçalmasıdır. iklim olayları troposferin 3 - 4 km lik kısmında meydana gelir. Çünkü, iklim olaylarında çok etkili olan su buharı troposferin 3 - 4 km lik kısmında bulunur. Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Atmosferdeki gazların % 75i troposfer katında bulunmaktadır. Stratosfer: Troposferden itibaren 17 - 30 km ler arasında bulunur. Bu tabakada su buharı olmadığı için, iklim olayı görülmez. Stratosferde sıcaklık değişimi yok gibidir. Sıcaklık –45°C civarındadır. Stratosferde yerçekimi çok azaldığı için cisimler gerçek ağırlıklarını kaybederler. Üst kısımlarında ozon gazı bulunur. Şemosfer: Stratosferden sonra 30 - 90 km ler arasında bulunur. iki kısımdan oluşur. a. Ozonosfer: içerisinde bulundurduğu ozon gazından dolayı bu ismi almıştır. Güneş’ten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar. Bundan dolayı canlıların koruyucu katıdır. Dünya’nın aşırı ısınıp, soğumasını önler. b. Kemosfer: Bu katmana kemosfer denilmesinin nedeni, içerisinde bazı kimyasal olayların meydana gelmesidir. Az miktarda zararlı ışınların tutulması burada da görülür. İyonosfer: Şemosferden sonra 90 - 300 km’ler arasında bulunur. Bu tabakadaki gazlar ultraviyole ışınlarının etkisi ile iyonlara ayrılmıştır. iyonlaşma sırasında açığa çıkan enerji ile sıcaklığı yükselmiştir. (250°C) iyonlar arasında elektron alışverişi son derece fazladır. Bundan dolayı haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır. Eksosfer: Atmosferin en üst ve en dış sınırını oluşturur. Eksosferde bazı gaz molekülleri yerçekimi etkisinden kurtularak uzaya kaçar. Bu nedenle dış sınırı kesin olarak tespit edilememekte, 10.000 km ye kadar çıktığı sanılmaktadır. Atmosferin Faydaları • İklim olayları meydana gelir. • Canlı yaşamı için gerekli gazları ihtiva eder. • Güneş’ten gelen zararlı ışınları tutar. • Dünya’nın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller. • Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller. • Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur. • Güneş ışınlarının dağılmasını sağla¤¤¤¤¤, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar. Bir başka ifade ile gölgelerin tam karanlık olmasını önler. • Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmesini sağlar. • Hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğuk olmasını engeller.
