EKOLOJi
Ekoloji, organizmalarla, içinde yaþandýklarý ortamý ve bu iki varlýða ait karþýlýklý etki ve iliþkileri inceleyen bir bilim dalý.
Bu tanýmlamadaki organizmalar, diðer bir deyim ile canlýlar veya canlý çevre; insan, hayvan ve bitkilere ait bireyleri veya bunlardan oluþmuþ toplumlarý ifade etmektedir. Tanýmlamanýn içinde geçen organizmalarýn içinde yaþadýklarý ortam deyimi ise cansýz çevre olarak da ifade edilir ve hava, su, toprak, ýþýk gibi faktörleri kapsar. Ekolojinin; botanik, zooloji, mikrobiyoloji, fizyoloji, bitki beslenmesi, anatomi, morfoloji, patoloji, pedeloji, jeoloji, jeomorfoloji, mineraloji, fizik, kimya, meteoroloji ve klimatoloji gibi bilim dallarý ile yakýn ilgisi vardýr.
Araþtýrma konusu, yöntemi ve amaçlarýndaki bazý özellikleri yardýmýyla ekolojiyi diðer doða bilimlerinden ayýrma olanaðý vardýr.
1) Herþeyden önce ekoloji bütün canlýlar için ortak olan ve canlýlar üzerinde etki yapabilen temel konularla ilgilenir.
2) Diðer bir ayýrýcý özelliði ise ekolojinin bir canlýya ait belirli organlarý ve bu organlardaki hayat süreçlerini deðil, canlýlarýn içinde bulunduklarý hayat ortamý ile olan karþýlýklý iliþkilerini incelemesidir.
Yeryüzünde on kilometre okyanus tabanýndan atmosferin on kilometre yerden yüksekliðine kadar olan tabaka canlýlarýn barýnma yeridir. Bu alana dünya katmanlarý arasýnda biyosfer adý verilir. Ekoloji de 20 km’lik dikey alan içersindeki canlýlarýn yaþama þekillerini ve birbirleriyle olan iliþkilerini inceler. Canlýlarý etkileyen çevre faktörlerine ambiyotik faktörler, canlýlarýn birbiriyle olan iliþkilerine biyotik faktörler denir.
Modern ekolojide anlama kolaylýðý saðlamak için canlýlar organizasyon derecesine göre sýralanýr.Bu sýralama sonucunda biyolojik spektrum meydana gelir.Bu spektrum; Protoplazma- Hücreler- Dokular- Organlar- Organsistemleri- Organizmalar- Populasyonlar- Kommuniteler- Ekosistemler- Biyosfer þeklinde sýralanýr.
Ýþte bu spektrum içerisinde ekoloji; organizmalardan sonraki terimleri inceler.Biyotik faktörleri oluþturan bu terimlerin üzerindeki fiziksel ve kimyasal faktörlerin sýnýrlayýcý etkisini de ekoloji inceler.
Ekolojide kullanýlan bazý terimler vardýr.Bunlarýn baþlýcalarý;
Populasyon: Ýnsan nüfusunu ifade edeb bir terimdir. Ancak ekolojide belirli sýnýrlar içersinde barýnmakta olan ayný türden oluþan bireyler topluluðunu ifade eder. Ekolojinin biyotik faktörler içersinde en küçük birimidir. Populasyonlar kendi kendine yeterli deðildir.
Kommunite: Bir bölgede yerleþen populasyonlar topluluðudur. Abiyotik faktörlerle birlikte kommuniteler kendi kendilerine yetebilen topluluklardýr.
Ekosistem: Kommunite + Abiyotik ortam ekosistemi oluþturur.
Habitat: Populasyon içersindeki canlýlarýn biyosfer tabakasýndaki kalýtsal yapýsýna uygun yaþama bölgesine habitat denir. Habitat canlýnýn yaþama adresidir.
Niþ: Habitat içersindeki canlýlarýn yaptýðý biyolojik faliyet ya da iþtir.
Flora: Belirli bir bölgedeki veya biyosferdeki bitki topluluklarýdýr. Ayný zamanda bakterilerin oluþturduðu populasyonlara da flora denir.
Ekoloji, organizmalarla, içinde yaþandýklarý ortamý ve bu iki varlýða ait karþýlýklý etki ve iliþkileri inceleyen bir bilim dalý.
Bu tanýmlamadaki organizmalar, diðer bir deyim ile canlýlar veya canlý çevre; insan, hayvan ve bitkilere ait bireyleri veya bunlardan oluþmuþ toplumlarý ifade etmektedir. Tanýmlamanýn içinde geçen organizmalarýn içinde yaþadýklarý ortam deyimi ise cansýz çevre olarak da ifade edilir ve hava, su, toprak, ýþýk gibi faktörleri kapsar. Ekolojinin; botanik, zooloji, mikrobiyoloji, fizyoloji, bitki beslenmesi, anatomi, morfoloji, patoloji, pedeloji, jeoloji, jeomorfoloji, mineraloji, fizik, kimya, meteoroloji ve klimatoloji gibi bilim dallarý ile yakýn ilgisi vardýr.
Araþtýrma konusu, yöntemi ve amaçlarýndaki bazý özellikleri yardýmýyla ekolojiyi diðer doða bilimlerinden ayýrma olanaðý vardýr.
1) Herþeyden önce ekoloji bütün canlýlar için ortak olan ve canlýlar üzerinde etki yapabilen temel konularla ilgilenir.
2) Diðer bir ayýrýcý özelliði ise ekolojinin bir canlýya ait belirli organlarý ve bu organlardaki hayat süreçlerini deðil, canlýlarýn içinde bulunduklarý hayat ortamý ile olan karþýlýklý iliþkilerini incelemesidir.
Yeryüzünde on kilometre okyanus tabanýndan atmosferin on kilometre yerden yüksekliðine kadar olan tabaka canlýlarýn barýnma yeridir. Bu alana dünya katmanlarý arasýnda biyosfer adý verilir. Ekoloji de 20 km’lik dikey alan içersindeki canlýlarýn yaþama þekillerini ve birbirleriyle olan iliþkilerini inceler. Canlýlarý etkileyen çevre faktörlerine ambiyotik faktörler, canlýlarýn birbiriyle olan iliþkilerine biyotik faktörler denir.
Modern ekolojide anlama kolaylýðý saðlamak için canlýlar organizasyon derecesine göre sýralanýr.Bu sýralama sonucunda biyolojik spektrum meydana gelir.Bu spektrum; Protoplazma- Hücreler- Dokular- Organlar- Organsistemleri- Organizmalar- Populasyonlar- Kommuniteler- Ekosistemler- Biyosfer þeklinde sýralanýr.
Ýþte bu spektrum içerisinde ekoloji; organizmalardan sonraki terimleri inceler.Biyotik faktörleri oluþturan bu terimlerin üzerindeki fiziksel ve kimyasal faktörlerin sýnýrlayýcý etkisini de ekoloji inceler.
Ekolojide kullanýlan bazý terimler vardýr.Bunlarýn baþlýcalarý;
Populasyon: Ýnsan nüfusunu ifade edeb bir terimdir. Ancak ekolojide belirli sýnýrlar içersinde barýnmakta olan ayný türden oluþan bireyler topluluðunu ifade eder. Ekolojinin biyotik faktörler içersinde en küçük birimidir. Populasyonlar kendi kendine yeterli deðildir.
Kommunite: Bir bölgede yerleþen populasyonlar topluluðudur. Abiyotik faktörlerle birlikte kommuniteler kendi kendilerine yetebilen topluluklardýr.
Ekosistem: Kommunite + Abiyotik ortam ekosistemi oluþturur.
Habitat: Populasyon içersindeki canlýlarýn biyosfer tabakasýndaki kalýtsal yapýsýna uygun yaþama bölgesine habitat denir. Habitat canlýnýn yaþama adresidir.
Niþ: Habitat içersindeki canlýlarýn yaptýðý biyolojik faliyet ya da iþtir.
Flora: Belirli bir bölgedeki veya biyosferdeki bitki topluluklarýdýr. Ayný zamanda bakterilerin oluþturduðu populasyonlara da flora denir.