cicozz
Çocukluk cicozlarda saklı
Galatasaray Lisesi Çanakkale Savaşı Rolü
Kayıtlara göre, 1912’de 60 mezun veren Galatasaray Lisesi'nden 1913’te 34, 1914’te 21, 1915’te 18, 1916’da 4, 1917’de 5 öğrenci ancak mezun olabilmiştir. Mezuniyet sayılarının düşüklüğünün tek sebebi, art arda patlak veren savaşlar ve bu savaşlarda öğrencilerin büyük kısmının şehit düşmesiydi. Vatan uğrunda şehit yada gazi olmak gayet tabiiydi; ancak bunların vaziyeti bambaşkaydı. Çünkü, hepsi de 1909 ve 1914 “Askeri Mükellef Kanunu” gereğince, askerlik vazifesinden ya muaf veya tecilli tutulmuş gençlerdi. (1917 Ağustosundan itibaren, artan asker ihtiyacı nedeniyle Mekteb-i Sultani ve bazı idadilerin son sınıf öğrencilerine askerlik mecburiyeti getirilmiştir.) Buna rağmen pek çok öğrenci bu imkanları kullanmamışlar ve gönüllü olarak vatan savunmasına katılmışlardır.
Galatasaray Lisesi’nin tarihçesi hakkında kaynak eserlerden birini vücuda getirmiş olan tarihçi Vahdettin Engin bu hususta şu değerlendirmeleri yapmaktadır: “Ülkenin içinde bulunduğu savaş ortamında Mekteb-i Sultani’de eğitime ara verilmemiştir. Ama, bazı Galatasaraylı öğrenciler, bu ortamda vatan için savaşmanın daha kutsal bir görev olacağını düşünerek gönüllü olarak askere yazılmışlardır…
Mekteb-i Sultani öğrencilerinin tahsillerini (ve tabii hayatlarını) bir kenara bırakıp, ülke müdafaası için cephelere koşmaları son derece takdire şayandır. Çünkü 1911’den 1917’ye kadar olan bir dönemde Trablusgarp ile Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı’nın üç yılında Galatasaraylılar hiçbir mecburiyetleri olmadığı halde gönüllü olarak savaşlara katılmışlar ve ülkeleri adına fedakarca savaşmışlardır”
Gönüllü olan bu gençlerin hepsi mükemmel lisan bildiklerinden karargah (geri) hizmetine alınmışlar ancak zaman içerisinde ısrarla cepheye talip olmuş ve ön saflarda vatan için savaşmaya başlamışlardır. Galatasaray Lisesi’nden sadece Çanakkale’de şehit olanların (20-25 kişi) isimleri, numaraları ve künyeleri şöyledir:
(278) Mehmet Refik: 1905’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(119) Ahmet Refik: 1911’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katıldığı Çanakkale’de 1915’te şehit düştü.
(64) Yusuf Cemil: 1913’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katıldığı Çanakkale’de 1915’te şehit düştü.
(26) Halid Fuat: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(238) Hasnun Galib: Galatasaray kulübünün futbolcularından; gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(280) Cevdet: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(255) Ethem Mehmed: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(666) Mehmet Nazmi: Son sınıftayken gönüllü olarak Balkan Harbi’ne katıldı. Sonra orduda kaldı ve 1915’te Çanakkale’de şehit oldu.
(?) Vecdi: Çanakkale’de şehit düştü.
(476) Mehmet Ali: Mektepten gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de şehit oldu.
(252) Aziz Ulvi: Mektepte son sınıfta iken gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(519) Hüsameddin: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(670) Mehmet Nüzhet: Çanakkale’de 1916 yılında şehit düştü.
(901) Ömer Seyfettin: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(43) Besim İbrahim: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(472) Ahmet Refik: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(169) Hasan Tahsin: 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(948) Mehmet Muzaffer: Son sınıftayken gönüllü olarak katıldığı I. Dünya Savaşı’nda 1915’te Çanakkale’ye giti. Daha sonra 1917’de Gazze’de şehit oldu.
(54) Agop Elmaysan: Galatasaray Sultanisi’nden askeri doktor olarak katıldığı Çanakkale Muharebelerinde, bombardıman altında yaralıları tedavi ederken, 1918’de şehitler kervanına katıldı.
(794) İbrahim Oran: 1912 mezunu gönüllü olarak hava subayı oldu ve Çanakkale Savaşlarında iki kez yaralandı. 1916’da Semandirek adası açıklarında, uçağı ile denize düşerek Sakız Adasında şehit oldu. Şehit olan ilk Türk havacısıdır.
Ayrıca okulun müstahdemi iken Çanakkale Harbine katılan 1915’te şehit düşenlerin isimleri ise şöyledir: Ahmet Enginli, Rıza Kemahlı, Mehmet Kemahlı, Halid Boyabatlı, Selim Çavuş Şileli.
Kaynak: Erhan Metin, Sözün Bittiği Yer Çanakkale, Mart 2008, s. 85
Kayıtlara göre, 1912’de 60 mezun veren Galatasaray Lisesi'nden 1913’te 34, 1914’te 21, 1915’te 18, 1916’da 4, 1917’de 5 öğrenci ancak mezun olabilmiştir. Mezuniyet sayılarının düşüklüğünün tek sebebi, art arda patlak veren savaşlar ve bu savaşlarda öğrencilerin büyük kısmının şehit düşmesiydi. Vatan uğrunda şehit yada gazi olmak gayet tabiiydi; ancak bunların vaziyeti bambaşkaydı. Çünkü, hepsi de 1909 ve 1914 “Askeri Mükellef Kanunu” gereğince, askerlik vazifesinden ya muaf veya tecilli tutulmuş gençlerdi. (1917 Ağustosundan itibaren, artan asker ihtiyacı nedeniyle Mekteb-i Sultani ve bazı idadilerin son sınıf öğrencilerine askerlik mecburiyeti getirilmiştir.) Buna rağmen pek çok öğrenci bu imkanları kullanmamışlar ve gönüllü olarak vatan savunmasına katılmışlardır.
Galatasaray Lisesi’nin tarihçesi hakkında kaynak eserlerden birini vücuda getirmiş olan tarihçi Vahdettin Engin bu hususta şu değerlendirmeleri yapmaktadır: “Ülkenin içinde bulunduğu savaş ortamında Mekteb-i Sultani’de eğitime ara verilmemiştir. Ama, bazı Galatasaraylı öğrenciler, bu ortamda vatan için savaşmanın daha kutsal bir görev olacağını düşünerek gönüllü olarak askere yazılmışlardır…
Mekteb-i Sultani öğrencilerinin tahsillerini (ve tabii hayatlarını) bir kenara bırakıp, ülke müdafaası için cephelere koşmaları son derece takdire şayandır. Çünkü 1911’den 1917’ye kadar olan bir dönemde Trablusgarp ile Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı’nın üç yılında Galatasaraylılar hiçbir mecburiyetleri olmadığı halde gönüllü olarak savaşlara katılmışlar ve ülkeleri adına fedakarca savaşmışlardır”
Gönüllü olan bu gençlerin hepsi mükemmel lisan bildiklerinden karargah (geri) hizmetine alınmışlar ancak zaman içerisinde ısrarla cepheye talip olmuş ve ön saflarda vatan için savaşmaya başlamışlardır. Galatasaray Lisesi’nden sadece Çanakkale’de şehit olanların (20-25 kişi) isimleri, numaraları ve künyeleri şöyledir:
(278) Mehmet Refik: 1905’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(119) Ahmet Refik: 1911’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katıldığı Çanakkale’de 1915’te şehit düştü.
(64) Yusuf Cemil: 1913’de Mekteb-i Sultani’den mezun oldu. Yedek subay olarak katıldığı Çanakkale’de 1915’te şehit düştü.
(26) Halid Fuat: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(238) Hasnun Galib: Galatasaray kulübünün futbolcularından; gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(280) Cevdet: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(255) Ethem Mehmed: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(666) Mehmet Nazmi: Son sınıftayken gönüllü olarak Balkan Harbi’ne katıldı. Sonra orduda kaldı ve 1915’te Çanakkale’de şehit oldu.
(?) Vecdi: Çanakkale’de şehit düştü.
(476) Mehmet Ali: Mektepten gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de şehit oldu.
(252) Aziz Ulvi: Mektepte son sınıfta iken gönüllü olarak askere gitti ve 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(519) Hüsameddin: Gönüllü gittiği Çanakkale’de 1915’te şehit oldu.
(670) Mehmet Nüzhet: Çanakkale’de 1916 yılında şehit düştü.
(901) Ömer Seyfettin: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(43) Besim İbrahim: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(472) Ahmet Refik: 1916 yılında Çanakkale’de şehit düştü.
(169) Hasan Tahsin: 1915’te Çanakkale’de şehit düştü.
(948) Mehmet Muzaffer: Son sınıftayken gönüllü olarak katıldığı I. Dünya Savaşı’nda 1915’te Çanakkale’ye giti. Daha sonra 1917’de Gazze’de şehit oldu.
(54) Agop Elmaysan: Galatasaray Sultanisi’nden askeri doktor olarak katıldığı Çanakkale Muharebelerinde, bombardıman altında yaralıları tedavi ederken, 1918’de şehitler kervanına katıldı.
(794) İbrahim Oran: 1912 mezunu gönüllü olarak hava subayı oldu ve Çanakkale Savaşlarında iki kez yaralandı. 1916’da Semandirek adası açıklarında, uçağı ile denize düşerek Sakız Adasında şehit oldu. Şehit olan ilk Türk havacısıdır.
Ayrıca okulun müstahdemi iken Çanakkale Harbine katılan 1915’te şehit düşenlerin isimleri ise şöyledir: Ahmet Enginli, Rıza Kemahlı, Mehmet Kemahlı, Halid Boyabatlı, Selim Çavuş Şileli.
Kaynak: Erhan Metin, Sözün Bittiği Yer Çanakkale, Mart 2008, s. 85
