Ömer
Yönetici
Boylam nedir?
Ekvatora dik açı yapacak şekilde yerküreyi 360 eşit parçaya böldüğü varsayılan ve uçları kutuplarda birleşen, en geniş aralığa ekvatorda sahip olan varsayımsal çizgiler.
Dünya; atmosferi ve okyanuslarıyla, kompleks biyosferiyle, uygun biçimde okside edilmiş kabuğuyla, zengin silisyum yataklarıyla, tortul veya katılaşım kayalarıyla, zengin buz yatakları, çölleri, ormanları, tundraları, otlak alanları, tatlı su gölleri, kömür ve petrol yatakları, yanardağları, hayvanları, bitkileri, manyetik alanı, okyanus dibi şekilleri ve hareketli mağmasıya hayranlık uyandıracak derecede kompleks bir sistemdir. Dünya'nın şekli de bir yumurtayı andırır şekilde yuvarlaktır. Dünya'nın kutuplardan basık küresel şekli geoit olarak ifade edilmektedir. Dünyanın bu geoit şeklinin uç noktalarına kutup noktaları denir. Bir kutup noktasından diğer kutup noktasına geçtiği varsayılan çizgilere boylam adı verilir. Başlangıç olarak İngiltere'deki Greenwich boylamı alınır. Bu şehir Londra'nın doğusunda yer almaktadır. 1675 yılında kurulmuş olan ünlü gözlem evi burada bulunmaktadır ve buradan geçen boylam başlangıç boylamı olarak bilim dünyasında tanınmıştır. Bazı kaynaklar boylam yerine meridyen kelimesini de kullanmaktadır. Greenwich meridyeninin boylamların başlangıcı olarak belirlenmesi 1884 yılındaki uluslararası bir konferansla kabul edilmiştir.
Boylamın dünyada tek etkisi bulunmaktadır. Bu da dünyadaki ülkeler ve kıtalar arasında yerel saat farkı oluşturmasıdır. Yerel saat bir yerin kendine özgü olan saatidir. Güneşin ufuk çizgisinin durumuna göre hesaplanır. Güneş ufuk çizgisinde en yüksek konumda bulunduğunda o yerin yerel saati 12:00'dir ve tam öğle vaktidir. Cismin gölgesi en kısa şekliyle gözükür. Dünyamızın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesinden dolayı, aynı enlem üzerindeki, yani ekvatora paralel olduğu varsayılan çizgi üzerindeki merkezlerden doğudaki bir yerde güneş erken doğar ve erken batar. Batıdaki bir merkezde ise durum tam tersidir. Burada da güneş en geç doğar ve geç batar. Bunun sonucunda da doğudaki bir merkezin yerel saati her zaman daha ileride olmaktadır. Yerel saati hesaplarken aynı yarım küredeki noktalar arasındaki boylamlardan büyük olanından küçük olanı çıkarılr, farklı yarım kürelerde ise iki boylam toplanarak ve her iki yarım kürelerde de çıkan sonuçlar 4 ile çarpılarak hesaplama yapılır. Yerel saatler ülkeler arasında ya da ülke içinde karmaşıklığa sebep olur. Bunun nedeni bu alan içerisinde birçok boylam geçmesi ve bunun sonucunda da çok fazla zaman farkının oluşmasıdır. Örneğin yerel saat kullanılsaydı Türkiye'de 19 saat zaman farkı olacaktı. Bunun gibi karmaşıklıkları önlemek için ulusal saat kullanılmaktadır. Bunu gerçekleştirmek amacıyla dünyamız 15°' lik meridyen yayları şeklinde 24 saat dilimine ayrılmıştır. Her saat diliminde de tam ortadan geçen meridyenin yerel saati ortak kabul edilmiştir. Saat dilimlerinde de başlangıç olarak başlangıç boylamının 7° 30' doğusu ile 7° 30' batısı kabul edilmiştir. Bu şekilde çalışma hayatında, ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin hızlı ve düzenli bir şekilde yapılabilmesi için uygun imkan oluşturulmuştur.
Ekvatora dik açı yapacak şekilde yerküreyi 360 eşit parçaya böldüğü varsayılan ve uçları kutuplarda birleşen, en geniş aralığa ekvatorda sahip olan varsayımsal çizgiler.
Dünya; atmosferi ve okyanuslarıyla, kompleks biyosferiyle, uygun biçimde okside edilmiş kabuğuyla, zengin silisyum yataklarıyla, tortul veya katılaşım kayalarıyla, zengin buz yatakları, çölleri, ormanları, tundraları, otlak alanları, tatlı su gölleri, kömür ve petrol yatakları, yanardağları, hayvanları, bitkileri, manyetik alanı, okyanus dibi şekilleri ve hareketli mağmasıya hayranlık uyandıracak derecede kompleks bir sistemdir. Dünya'nın şekli de bir yumurtayı andırır şekilde yuvarlaktır. Dünya'nın kutuplardan basık küresel şekli geoit olarak ifade edilmektedir. Dünyanın bu geoit şeklinin uç noktalarına kutup noktaları denir. Bir kutup noktasından diğer kutup noktasına geçtiği varsayılan çizgilere boylam adı verilir. Başlangıç olarak İngiltere'deki Greenwich boylamı alınır. Bu şehir Londra'nın doğusunda yer almaktadır. 1675 yılında kurulmuş olan ünlü gözlem evi burada bulunmaktadır ve buradan geçen boylam başlangıç boylamı olarak bilim dünyasında tanınmıştır. Bazı kaynaklar boylam yerine meridyen kelimesini de kullanmaktadır. Greenwich meridyeninin boylamların başlangıcı olarak belirlenmesi 1884 yılındaki uluslararası bir konferansla kabul edilmiştir.
Boylamın dünyada tek etkisi bulunmaktadır. Bu da dünyadaki ülkeler ve kıtalar arasında yerel saat farkı oluşturmasıdır. Yerel saat bir yerin kendine özgü olan saatidir. Güneşin ufuk çizgisinin durumuna göre hesaplanır. Güneş ufuk çizgisinde en yüksek konumda bulunduğunda o yerin yerel saati 12:00'dir ve tam öğle vaktidir. Cismin gölgesi en kısa şekliyle gözükür. Dünyamızın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesinden dolayı, aynı enlem üzerindeki, yani ekvatora paralel olduğu varsayılan çizgi üzerindeki merkezlerden doğudaki bir yerde güneş erken doğar ve erken batar. Batıdaki bir merkezde ise durum tam tersidir. Burada da güneş en geç doğar ve geç batar. Bunun sonucunda da doğudaki bir merkezin yerel saati her zaman daha ileride olmaktadır. Yerel saati hesaplarken aynı yarım küredeki noktalar arasındaki boylamlardan büyük olanından küçük olanı çıkarılr, farklı yarım kürelerde ise iki boylam toplanarak ve her iki yarım kürelerde de çıkan sonuçlar 4 ile çarpılarak hesaplama yapılır. Yerel saatler ülkeler arasında ya da ülke içinde karmaşıklığa sebep olur. Bunun nedeni bu alan içerisinde birçok boylam geçmesi ve bunun sonucunda da çok fazla zaman farkının oluşmasıdır. Örneğin yerel saat kullanılsaydı Türkiye'de 19 saat zaman farkı olacaktı. Bunun gibi karmaşıklıkları önlemek için ulusal saat kullanılmaktadır. Bunu gerçekleştirmek amacıyla dünyamız 15°' lik meridyen yayları şeklinde 24 saat dilimine ayrılmıştır. Her saat diliminde de tam ortadan geçen meridyenin yerel saati ortak kabul edilmiştir. Saat dilimlerinde de başlangıç olarak başlangıç boylamının 7° 30' doğusu ile 7° 30' batısı kabul edilmiştir. Bu şekilde çalışma hayatında, ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin hızlı ve düzenli bir şekilde yapılabilmesi için uygun imkan oluşturulmuştur.
