mahir
Harbi Aktif Üye
Baki, (1526-1600) Türk divan şairi. 1526 yılında İstanbul'da doğan şairin asıl adı Abdulbaki Mahmud'dir. İlk yazdığı gazellerden birini devrin ileri gelen şairlerinden, Beyazıt Cami avlusunda remilcilik ve ısmarlama şiir yazmakla hayatını kazanan Zati'ye götürmesiyle daha 19 yaşında sanat hayatına girmiş oldu ve ünü İstanbul'a yayılan genç şairlerden biri haline geldi. Hocası Mehmed Efendi'ye ithafen yazdığı Sünbül kasidesi şöhretini daha da artırdı. 1552'de Süleymaniye müderrisi Kadızade Şemseddin Ahmed Efendi'nin derslerine devam etti. Kadızadenin kayırmasıyla bir yıl kadar Süleymaniye Külliyesi'nin yapımına nezaret etti.
1554'te Nahçivan Seferi'nden dönen Kanuni Sultan Süleyman'a sunduğu kasidesiyle Padişahın dikkatini çekti ve takdirini kazandı. Kanuni Sultan Süleyman Baki'nin en önemli destekçilerinden biri oldu. Kanuni kendi yazdığı şiirleri Baki'ye gönderiyor ve nazireler yazmasını istiyordu. Baki bu nazireleri yazıp yeni gazel ve kasideleri padişaha takdim ettikçe, Kanuni'nin Baki'ye olan takdiri ve sevgisi daha da artıyordu. 1565 yılında babasını, 1566'da ise Kanuni'yi kaybeden Baki, bu ölümlerden oldukça etkilenmişti. Özellikle kendisini sürekli destekleyen Kanuni'yi kaybetmiş olmak Baki için önemli bir acı olmuştu. Nitekim bu üzüntüsünü Kanuni Sultan Süleyman Mersiyesi ile dile getirdi. 2. Selim'in tahta çıkmasını bir fırsat bilerek onunla bir dostluk kurmak amacıyla 'cülüs kasidesi'ni yazdı. Ancak bu girişiminin bir yararı olmadığı gibi aksine kısa bir süre sonra Muradpaşa Medresesi'ndeki görevinden alındı. 1569'da Mahmudpaşa Medresesi'nde, 1571'de Eyüp Medresesi'nde müderrisliğe tayin oldu. Bu sırada Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa'nın himayesine alındı. 1574'te 3. Murad'ın tahta çıkmasından sonra 1575'te Süleymaniye, 1576'da Edirne Selimiyesi müdessirliğine getirildi. 1579-1585 yılları arasında sırasıyla Mekke, Medine ve İstanbul kadılıklarında bulunan Baki, 1585-1587 yılları arasında Anadolu Kazaskerliği yaptıysa da 1587'de bu görevden azledildi. 1590'da tekrar aynı göreve atandı ve bir süre sonra da Rumeli kazaskerliğine getirildi. 1595'te Üçüncü Mehmed'in tahta çıkmasından sonra Şeyhülislam olmak için çok istek duyduysa da, bu isteği yerine gelmeden 1600 yılının Ramazan ayının 23'ünde bir Cuma günü hayata gözlerini kapattı. Ölümü İstanbul'un sanat camiasında oldukça ses getirdi. Dönemin ünlü şairleri, bilginleri ve devlet adamları cenazesinde hazır bulundular.
Bakinin eserleri
Divan: Kanuni Sultan Süleyman'ın talebi ile şiirlerini divan şeklinde toplayan Baki, sonraları daha pek çok şiir yazmıştır. Avrupa ve İstanbul kütüphanelerinde birçok Baki Divanı nüshaları bulunmaktadır.
Mevahib-ül-Ledünniye Tercümesi: Kastalani'den çevirdiği bu eser, Baki'nin fıkıh konularındaki bilgisini ortaya koyması bakımından önemlidir.
Fezail-ül-Cihad: Cihadı teşvik eden bir eserdir.
Hadis-i Erbain Tercümesi: Kırk hadis tercümesi
Fazail-i Mekke: Mekke tarihi hakkında yazılmış Arapça bir eserin tercümesidir.
1554'te Nahçivan Seferi'nden dönen Kanuni Sultan Süleyman'a sunduğu kasidesiyle Padişahın dikkatini çekti ve takdirini kazandı. Kanuni Sultan Süleyman Baki'nin en önemli destekçilerinden biri oldu. Kanuni kendi yazdığı şiirleri Baki'ye gönderiyor ve nazireler yazmasını istiyordu. Baki bu nazireleri yazıp yeni gazel ve kasideleri padişaha takdim ettikçe, Kanuni'nin Baki'ye olan takdiri ve sevgisi daha da artıyordu. 1565 yılında babasını, 1566'da ise Kanuni'yi kaybeden Baki, bu ölümlerden oldukça etkilenmişti. Özellikle kendisini sürekli destekleyen Kanuni'yi kaybetmiş olmak Baki için önemli bir acı olmuştu. Nitekim bu üzüntüsünü Kanuni Sultan Süleyman Mersiyesi ile dile getirdi. 2. Selim'in tahta çıkmasını bir fırsat bilerek onunla bir dostluk kurmak amacıyla 'cülüs kasidesi'ni yazdı. Ancak bu girişiminin bir yararı olmadığı gibi aksine kısa bir süre sonra Muradpaşa Medresesi'ndeki görevinden alındı. 1569'da Mahmudpaşa Medresesi'nde, 1571'de Eyüp Medresesi'nde müderrisliğe tayin oldu. Bu sırada Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa'nın himayesine alındı. 1574'te 3. Murad'ın tahta çıkmasından sonra 1575'te Süleymaniye, 1576'da Edirne Selimiyesi müdessirliğine getirildi. 1579-1585 yılları arasında sırasıyla Mekke, Medine ve İstanbul kadılıklarında bulunan Baki, 1585-1587 yılları arasında Anadolu Kazaskerliği yaptıysa da 1587'de bu görevden azledildi. 1590'da tekrar aynı göreve atandı ve bir süre sonra da Rumeli kazaskerliğine getirildi. 1595'te Üçüncü Mehmed'in tahta çıkmasından sonra Şeyhülislam olmak için çok istek duyduysa da, bu isteği yerine gelmeden 1600 yılının Ramazan ayının 23'ünde bir Cuma günü hayata gözlerini kapattı. Ölümü İstanbul'un sanat camiasında oldukça ses getirdi. Dönemin ünlü şairleri, bilginleri ve devlet adamları cenazesinde hazır bulundular.
Bakinin eserleri
Divan: Kanuni Sultan Süleyman'ın talebi ile şiirlerini divan şeklinde toplayan Baki, sonraları daha pek çok şiir yazmıştır. Avrupa ve İstanbul kütüphanelerinde birçok Baki Divanı nüshaları bulunmaktadır.
Mevahib-ül-Ledünniye Tercümesi: Kastalani'den çevirdiği bu eser, Baki'nin fıkıh konularındaki bilgisini ortaya koyması bakımından önemlidir.
Fezail-ül-Cihad: Cihadı teşvik eden bir eserdir.
Hadis-i Erbain Tercümesi: Kırk hadis tercümesi
Fazail-i Mekke: Mekke tarihi hakkında yazılmış Arapça bir eserin tercümesidir.
Son düzenleme moderatör tarafından:
