Betül17
denizimsi
Apgar Puanlaması, yeni doğan bebek için acil bir standart kontrol yöntemidir. Her yeni doğan bebeğe doğumun 1. ve 5. dakikalarında "Apgar Puanlaması" olarak adlandırılan bir değerlendirme yapılır. İlk olarak 1953 yılında Dr. Virginia Apgar tarafından tanımlanmış olduğu için bu isimle anılmaktadır. Doğumda bebeğin yeniden canlandırmaya ne kadar gereksinimi olduğu ve yeniden canlandırma çabalarına nasıl cevap verdiği hakkında oldukça doğru fikir verir. Doğumdan sonra 1-2 dakika içinde doktor kalp atışı, nefes alışı, refleksler ve cilt rengini beş kez kontrol eder ve toplamı 10 olmak üzere 0, 1 ya da 2 diye bir puan verir. Puan 7 veya daha üstüyse normaldir. İlk puanı düşük ve ikinci puanı normalse, bu puanlama da iyi kabul edilir.
Puanlama Nasıl İşlemektedir
Kalp atışı 100'den fazla ise 2 puan; 100'den az ise 1 puan; hiç atmıyorsa 0 puan.Düzenli nefes alma ya da ağlama 2 puan; yavaş ve düzensiz nefes alma 1 puan; nefes almama 0 puan.Eğer bebek aktifse (iyi kas hareketi) 2 puan; eğer sadece eller ve ayaklar hareket ediyorsa 1 puan; eğer bebek yumuşak ise 0 puan.Güçlü refleks 2 puan; zayıf reflekler 1 puan; yoksa 0 puan.Pembe renkli olmak 2 puan; vücut pembe ama baz yerler mavi ise 1 puan; mavi ya da soluk renkli ise 0 puan.
1. dakika Apgar skoru, genellikle doğum esnasındaki oksijensizliği ve buna karşılık solunum desteği gerekip gerekmediğini gösterir. 1. dakika skorlamasına göre 0-3 puan;şiddetli oksijensizlik, 4-6 puan;orta şiddette oksijensizlik, 7-8 puan;hafif oksijensizlik olarak tanımlanır.
5. dakika Apgar skoru ise yeni doğan dönemindeki ölümlerin ve ilerideki sinir sisteminin gelişiminin değerlendirilmesi açısından, 1.dakika Apgar skoruna göre daha doğru fikir verir.
1. dakikadaki Apgar skoru 3 ve 3'ün altında ise, bebek canlı değildir ve kalp hızı 80/dk'nın altındadır. Bu bebeğe yeniden canlandırma işlemi yapılmalıdır. Apgar skoru 4-6 arasında ise kalp hızı 80/dk'nın üzerindedir. Bebek doğar doğmaz bir ısıtıcı altına alınır, cildine uyarıda bulunulur, sırtı okşanır, ayakları hafifçe tokatlanır, ağzının içi aspire edilir. Bu işlemlere yeterli cevap alınmazsa solunum desteği sağlanır. Apgar skoru 7 ve üzeri olan bebekler ısıtıcı altına alınır, hava yolu aspire edilir, başı, vücudu kurulanır ve ayak tabanlarına uyarı yapılır.
Bu skorlama 5. ve 10. dakikalarda tekrar değerlendirilmelidir.Apgar skorlamasını, doğum öncesi ve doğum sırasında bebeği sıkıntıya sokabilecek, anneye ve bebeğe ait birçok faktör etkiler. Anneye ait sebeplerden özellikle annenin alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, hipertansiyonu ve damar hastalıklarının olması, plasentanın erken ve önde gelmesi, doğumun uzaması önemlidir.
Bebeğe ait faktörler ise: kordon dolonması, mekonyum (ilk kaka)yutması, doğum sırasında anestezi süresinin uzaması ve kullanılan ilaçlar, doğum travması, bebeğin kas ve sinir hastalıkları, doğumsal anomaliler, doğuştan kalp hastalıklarının olması, solunum yolu tıkanıklıkları, akciğer enfeksiyonlarıdır. Yukarıdaki anneye ve bebeğe ait sebeplerin her biri apgar skorlamasının düşük olmasına sebep olur. Özellikle 5. dakika apgar değerlendirilmesi ilerki nörolojik hasarı gösterir. Bu çocukların takibi daha dikkatli yapılmalıdır. Bu skorlama özellikle doktorun çocuğu takibinde kolaylık sağlar. Apgarı yüksek çıkan çocuklarda da bazen sonraki günlerde problem nadirde olsa görülebilir.
Kaynak: Miriam Stoppard'ın Anne Baba Adayları isimli kitabından ve Kadıköy Şifa Hastanesinden Uzm.Dr. Günay Ermergen Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı'nın bir yazısından alınmıştır.
Puanlama Nasıl İşlemektedir
Kalp atışı 100'den fazla ise 2 puan; 100'den az ise 1 puan; hiç atmıyorsa 0 puan.Düzenli nefes alma ya da ağlama 2 puan; yavaş ve düzensiz nefes alma 1 puan; nefes almama 0 puan.Eğer bebek aktifse (iyi kas hareketi) 2 puan; eğer sadece eller ve ayaklar hareket ediyorsa 1 puan; eğer bebek yumuşak ise 0 puan.Güçlü refleks 2 puan; zayıf reflekler 1 puan; yoksa 0 puan.Pembe renkli olmak 2 puan; vücut pembe ama baz yerler mavi ise 1 puan; mavi ya da soluk renkli ise 0 puan.
1. dakika Apgar skoru, genellikle doğum esnasındaki oksijensizliği ve buna karşılık solunum desteği gerekip gerekmediğini gösterir. 1. dakika skorlamasına göre 0-3 puan;şiddetli oksijensizlik, 4-6 puan;orta şiddette oksijensizlik, 7-8 puan;hafif oksijensizlik olarak tanımlanır.
5. dakika Apgar skoru ise yeni doğan dönemindeki ölümlerin ve ilerideki sinir sisteminin gelişiminin değerlendirilmesi açısından, 1.dakika Apgar skoruna göre daha doğru fikir verir.
1. dakikadaki Apgar skoru 3 ve 3'ün altında ise, bebek canlı değildir ve kalp hızı 80/dk'nın altındadır. Bu bebeğe yeniden canlandırma işlemi yapılmalıdır. Apgar skoru 4-6 arasında ise kalp hızı 80/dk'nın üzerindedir. Bebek doğar doğmaz bir ısıtıcı altına alınır, cildine uyarıda bulunulur, sırtı okşanır, ayakları hafifçe tokatlanır, ağzının içi aspire edilir. Bu işlemlere yeterli cevap alınmazsa solunum desteği sağlanır. Apgar skoru 7 ve üzeri olan bebekler ısıtıcı altına alınır, hava yolu aspire edilir, başı, vücudu kurulanır ve ayak tabanlarına uyarı yapılır.
Bu skorlama 5. ve 10. dakikalarda tekrar değerlendirilmelidir.Apgar skorlamasını, doğum öncesi ve doğum sırasında bebeği sıkıntıya sokabilecek, anneye ve bebeğe ait birçok faktör etkiler. Anneye ait sebeplerden özellikle annenin alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, hipertansiyonu ve damar hastalıklarının olması, plasentanın erken ve önde gelmesi, doğumun uzaması önemlidir.
Bebeğe ait faktörler ise: kordon dolonması, mekonyum (ilk kaka)yutması, doğum sırasında anestezi süresinin uzaması ve kullanılan ilaçlar, doğum travması, bebeğin kas ve sinir hastalıkları, doğumsal anomaliler, doğuştan kalp hastalıklarının olması, solunum yolu tıkanıklıkları, akciğer enfeksiyonlarıdır. Yukarıdaki anneye ve bebeğe ait sebeplerin her biri apgar skorlamasının düşük olmasına sebep olur. Özellikle 5. dakika apgar değerlendirilmesi ilerki nörolojik hasarı gösterir. Bu çocukların takibi daha dikkatli yapılmalıdır. Bu skorlama özellikle doktorun çocuğu takibinde kolaylık sağlar. Apgarı yüksek çıkan çocuklarda da bazen sonraki günlerde problem nadirde olsa görülebilir.
Kaynak: Miriam Stoppard'ın Anne Baba Adayları isimli kitabından ve Kadıköy Şifa Hastanesinden Uzm.Dr. Günay Ermergen Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı'nın bir yazısından alınmıştır.
Son düzenleme moderatör tarafından:
